Тирбәлеүҙәр периоды

	Период
Үлсәнеш	T
Үлсәү берәмеге
СИ	с

Тирбәлеүҙәр периоды — осцилляторҙын тәүге тигеҙләнеш хәлғә әйләнеп ҡайтыу ваҡыты.

Ошо төшөнсө гармоник һәм ангармоним тирбәлеүҙәрғә ҡулланырға ала.

Баҫылған тирбәлеүҙәр тураһында әйткәндә, уның өсөн период –тирбәлеп үткән ҙурлыҡтын ноль аша үтеү ваҡыты.

Шартлы тамғалар:: $T$ (бер ваҡыт $\tau$ , $\Theta$ һандар ҡулланыла).

Үлсәү берәмеге: секунда

Тирбәлеүҙәр периоды йышлыҡ менән бәйләнғән:

T={\frac {1}{\nu }},\ \ \ \nu ={\frac {1}{T}}.

Тулҡын процесстар өсөн тулҡын оҙонлоғо менән бәйләнғән: $\lambda$

v=\lambda \nu ,\ \ \ T={\frac {\lambda }{v}},

ҡайҙа $v$ - тулҡындын ккилеү (етеү) тиҙлеге - фаза тиҙлеге.

Квант физикаһында тирбәлеүҙәр периоды энергия менән бәйле. Сөнки объектын энергияһы, мәҫәлән бөртзктөн энергияһы – уның йышлыҡ.

Ябай физик системаларҙын тирбәлеүҙәр периодтары'

Пружина маятниғы

$T=2\pi {\sqrt {\frac {m}{k}}}$ ,

ҡайҙа $m$ — йөктөн массаһы, $k$ — пружинаның жесткосы ????.

Математика маятниғы

$T=2\pi {\sqrt {\frac {l}{g}}}$ Ҡайҙа $l$ — асып алыған епе оҙонлоғо, $g$ =9,88 м/с^2.

Физик маятниғы

$T=2\pi {\sqrt {\frac {J}{mgl}}}$

ҡайҙа $J$ — момент инерции маятника относительно оси вращения, $m$ — масса маятника, $l$ — маятникты элеп ҡуйып урындан уның массаһының үҙәгенә тиклем оҙонлоҡ

Боролған маятниғы

$T=2\pi {\sqrt {\frac {I}{K}}}$

где $I$ — момент инерции маятника относительно оси кручения, а $K$ — вращательный коэффициент жёсткости маятника.

Электр тирбәлеү контуры

$T=2\pi {\sqrt {LC}}$ ,

где $L$ — индуктивность катушки, $C$ — ёмкость конденсатора.

1853 йылда формуланы инглиз физиғы У. Томсон сығарҙы.