Силәбе юғары танк команда училищеһы
Бөйөк Октябрь 50 йыллығы исемендәге Силәбе юғары танк команда училищеһы (ЧВТКУ) — Силәбе ҡалаһының Совет районында урынлашҡан СССР Ҡораллы Көстәрҙең һәм Рәсәй Ҡораллы Көстәҙең элекке юғары хәрби уҡыу йорто.
| Силәбе юғары танк команда училищеһы | |
| Нигеҙләү датаһы | 30 июнь 1941 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
Тарихы үҙгәртергә
Бөйөк Ватан һуғышы осоро үҙгәртергә
Бөйөк Ватан һуғышы башланыу менән СССР-ҙың етәкселеге яңы хәрби училищеларҙы тылда ойоштороу һәм дәүләттең көнбайыш өлөшөндә урынлашҡан хәрби училищеларҙы илдең көнсығышына күсереү тураһында һорау уйҙы.
Генераль штабының 1941 йылдың 30 июлендәге орг / 1 / 524382 һанлыДирективаһына ярашлы Силәбе танк училищеһы ойоштора башлай. Шәхси состав менән комплектлау хәрби частарҙан, Ҡыҙыл Армия уҡыу йорттарынан һәм өлкә хәрби комиссариаттары йүнәлеше буйынса килгән хәрби хеҙмәткәрҙәр иҫәбенә башҡарылған. Дислокация урыны итеп артиллерия полкының хәрби ҡаласағы һайлана.
1941 йылдың 8 авгусында училище тулыһынса формалаша һәм 1941 йылдың 12 авгусында асылған Урал хәрби округы составына инә..
Силәбе танк училищеһы алдына ҡуйылған төп бурыс — КВ-1 тибындағы ауыр хәрби машиналар өсөн танк (экипаж№ командирҙарын, хәрби-механиктар, ә һуңыраҡ КВ-1С, В-85, ИС-1, ИС-2, ИС-3-сө һәм СУ-152, ИСУ-152, ИСУ-122 ауыр үҙйөрөшлө артиллерия ҡоролмалары өсөн хәрби водителдәр әҙерләй.
Уҡыу ваҡыты команда составы өсөн — 8 ай, техник составы өсөн 9 ай билдәләнә. Танк (экипаж) командиры лейтенант һәм кесе лейтенант исеменә лайыҡ була. Өлкән механиктарға техник-лейтенант исеме бирелә.
1941 йылдың сентябрендә белем биреү процесы башлана, унда 64 курсант взвод йәлеп ителә.
Силәбе ҡалаһында танк училищеһы урынлаштырыу, тарихсылар фекере буйынса, ҡалала 1940 йылдан КВ-1 танкын сығарған Силәбе трактор заводы менән бәйле.
Курсанттар танк һәм үҙйөрөшлө орудиялар етештереү менән шөғөлләнгән Силәбе трактор заводы эшселәре бригадаларына беркетелә һәм төрлө цехтарҙағы бөтә этаптарҙа ла производствола туранан-тура ҡатнаша Бындай производство практикаһы һөҙөмтәһендә курсанттар хәрби машиналар һәм агрегаттар конструкциялары тураһында белемдәрен арттыралар.
1941 йылдың 1 декабренә училищеның шәхси составы 2 500 кеше тәшкил итә. Белгестәрҙең тәүге сығарылышы (552 кеше) 1942 йылдың май аҙағында була.
Курск һуғышы алдынан Силәбелә 16 ауыр үҙйөрөшлө-артиллерия полкы ойошторола, уларҙа кесе офицерҙар составы башлыса училище сығарылыш уҡыусылары менән комплектлана.
1943 йылдың 26 авгусында Силәбе танк училищеһы (ЧТУ) Силәбе танк-техник училищеһы (ЧТТУ) итеп исемләнә башлла. Был училищеның ауыр танктарға һәм ауыр үҙйөрөшлө артиллерия ҡоролмаларына хәрби техниктар һәм өлкән механиктар-водителдәр әҙерләүгә тулыһынса күсеүе менән бәйле.
1942—1945 йылдарҙа училищела төрлө һөнәр буйынса бөтәһе 37 хәрби белгес сығарыла. Дөйөм алғанда, бронетанк ғәскәрҙәре өсөн 6 863 офицер әҙерләнә[1][2]
Һуғыштан һуңғы осор үҙгәртергә
1945 йылдың көҙөнән Силәбе танк-техник училищеһы уҡытыуҙың 3 йыллыҡ ҡыҫҡартылған курсына күсә.
1948 йылдың 10 июнендә Силәбе танк-техник училищеһы тарҡатыла.
60-сы йылдар уртаһында СССР оборона министры Малиновский Р. Я. Силәбе танк училищеһын тергеҙеү буйынса башланғысты хуплай.
1966 йылдың 30 ноябрендә Силәбе юғары танк команда училищеһын булдырыу тураһында бойороҡ сығарыла[3]. 16 декабрь 1966 йылда училище буйынса беренсе бойороҡҡа ҡул ҡуйыла.
1967 йылдың ғинуар-февралендә училищеның уҡытыусылар составы тәғәйенләнә. 1967 йылдың апрелендә махсус төҙөлөш отряды училище өсөн объекттар, атыу өсөн полигон танкылар йөрөтөү өсөн танкодромдар төҙөүгә тотона.
1967 йылдың сентябрендә Силәбе бейеү училищеһында икенсе курсында уҡыуҙы Ульяновск һәм Ҡазан танк училищеһынан курсанттар дауам итә.Бер үк ваҡытта Сибәркүл ҡалаһында йәштәр араһында уҡыу йылына курсанттар йыйыла.
1968 йылдың 20 апрелендә Силәбе танк училищеһына Хәрби байраҡ һәм Бөйөк Октябрь социалистик революцияһының 50 йыллығы уңайы менән почетлы исем бирелә: Бөйөк Октябрҙең 50- йыллығы исемендәге Силәбе юғары танк училищеһы.
1970 йылдың майында училище танктар ғәскәрҙәре өсөн лейтенанттарҙың тәүге сығарылышын башҡара.
СССР-ҙың бөтә юғары хәрби училищелары кеүек үк, Силәбе танк училищеһында уҡыу 4 йыл дауам итә. Сығарылыш уҡыусыһы лейтенант исеменә лайыҡ була һәм юғары техник белем тураһында диплом менән бүләкләнә.Тамамлаусыға «танк взводы командиры» хәрби һөнәре бирелән. Дилом буйынса — «Сылбырлы техниканы файҙаланыу һәм ремонтлау инженеры»[1].
Училище СССР тарҡалғандан һуң үҙгәртергә
СССР тарҡалғандан һуң училище Рәсәй Ҡораллы Көстәренең танк ғәскәрҙәре өсөн кадрҙар әҙерләүҙе дауам итте.
1995 йылдан училищела, Дәүләт-ара килешеүҙәргә ярашлы, башҡа дәүләттәр өсөн белгестәр әҙерләнә башлай. Училищела Грузия, Ҡырғыҙстан, Тажикстан, Әрмәнстан, Ангола, Гвинея, Мали, Лаос, Иордания, Мозамбик, Эфиопия һәм Уганда Ҡораллы көстәр өсөн белгестәр уҡый.
1998 йылдың 1 ноябрендә, хәрби уҡыу йорттары реформаһы барышында, Силәбе юғары танк команда училищеһы Силәбе танк институтына үҙгәртелде.
Уҡыу йорто статусы үҙгәреү сәбәпле, уҡыу срогы 5 йылға тиклем оҙайтыла. Тамалаусыларға «инженер» квалификацияһы бирелә. Курсанттарҙы әҙерләү түбәндәге һөнәрҙәр буйынса алып барыла:
- хәрби — «Подразделениеларҙың хәрби һәм көндәлек эшмәкәрлеге»;
- граждан — 150300 «Күп маҡсатлы тәгәрмәсле һәм сылбырлы машиналар (МГКМ)».
- һөнәр: 150306 — « Күп маҡсатлы тәгәрмәсле һәм сылбырлы т машиналарҙы эксплуатациялау һәм ремонтлау (МГКМ)».
2000 йылда курсанттар әҙерләүҙә киләһе этаптар билдәләнде:
- 1 курс — һалдатты (экипаж ағзаһы), танк командирын әҙерләү;
- 2 курс — взвод командирын әҙерләү;
- 3 курс — рота командирын әҙерләү;
- 4 курс — батальондың эшен өйрәнеү, взвод-рота командиры әҙерләүҙе камиллаштырыу;
- 5 курс — взвод-рота-батальон командиры әҙерләүҙе камиллаштырыу.
2002 йылда хәрби уҡыу йорттарының сираттағы реформаһы менән бәйле уҡыу ваҡыты 4 йылға тиклем ҡыҫҡартыла:
- Хәрби хеҙмәт — «Танк подразделениеларын ҡулланыу»;
- Граждан — 062100 «Персонал менән идара итеү (Ҡоро ер ғәскәрҙәре)».
Сығарылыш уҡыусыһына «менеджер» квалификацияһы бирелә[1].
Училищены бөтөрөү үҙгәртергә
2005 йылдың 31 декабренә ҡараған төндә Силәбе танк институты батальонында ғәҙәттән тыш хәл була. Оҙайлы кәмһетеүҙәр арҡаһында рядовой Андрей Сергеевич Сычев инвалид булып ҡала. Был хәл киң резонанс тыуҙырҙы, ә тикшереү барышы киң мәғлүмәт сараларында ентекле яҡтыртыла. Төбәк хөкүмәте Танк институтының уҡыу-матди базаһын һәм педагогик составын Көньяҡ Урал дәүләт университетының хәрби белем биреү факультеты составына тапшырыу юлы менән һаҡлап ҡалырға ҡарар итә[4][5].
2007 йылдың 19 апрелендә Рәсәй Хөкүмәтенең Силәбе танк институтын 2007 йылдың 31 декабренә тиклем бөтөрөү тураһындағы ҡарары сыға.
2007 йылдың 22 майында Силәбе танк институты ПУрВО ғәскәрҙәре командующийы бойороғо менән тарҡатыла[1].
Училище Геройҙары үҙгәртергә
Бөйөк Ватан һуғышы яландарында күрһәткән ҡаһарманлыҡ өсөн Силәбе танк училищеһының 21 сығарылыш уҡыусыһына Советтар Союзы Геройы исеме бирелде.
Рәсәй Федерацияһы Геройы 8 таммамлаусыға бирелә[1].
Училище начальниктары үҙгәртергә
— Игнатьев А. А. — 1941—1942 — Казаков А. И. — 1942—1948 — Тюкачёв К. Я. — 1967—1973 — Терещенко В. Г. — 1973—1978 — Кожевников Л. П. — 1978—1984 — Бельников В. В. — 1984—1989 — Куимов Н. Г. — 1989—1994 — Лукьянов В. М. — 1994—2004 — Фёдоров А. Э. — 2004—2005 — Сидоров В. А. — 2005—2006 — Чучваго В. М. — 2006—2007 — Бизяев В. Ю. — 2007
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Сайт Челябинского высшего танкового командного училища имени 50-летия Великого Октября
- ↑ Челябинское танковое училище на сайте ТанкФронт. Ру
- ↑ Любимова Н. А. Институт танковый «Силәбе» энциклопедияһында.
- ↑ Место пыток Сычева пользуется большой популярностью у VIP, ИА «URA.RU» (17 октябрь 2006). 25 ғинуар 2020 тикшерелгән.
- ↑ Ирина Максимова. Что построят на месте танкового института?, газета «Вечерний Челябинск» № 12 (10647) (24 ғинуар 2007). 25 ғинуар 2020 тикшерелгән.