Сәғитов Марат Усман улы

	Марат Усман улы Сәғитов
Тыуған көнө	8 июль 1925
Тыуған урыны	Башҡорт АССР-ы Арғаяш кантоны (хәҙерге Силәбе өлкәһе Арғаяш районы); Арғаяш ауылы
Вафат көнө	15 ноябрь 1988 (63 йәш)
Вафат урыны	РСФСР, Мәскәү ҡалаһы,
Альма-матер	Мәскәү дәүләт университеты
Ғилми дәрәжәһе	физика-математика фәндәре докторы
Ғилми исеме	профессор
Награда һәм премиялары
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Сәғитов Марат Усман улы ( 8 июль 1925 йыл — 15 ноябрь 1988 йыл) — астроном-ғалим, гравиметрист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Физика‑математика фәндәре докторы (1976), профессор (1977). РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1985), СССР юғары мәктәбе отличнигы (1979), СССР-ҙың геодезия һәм картография отличнигы (1986).

Википедияла Сәғитов фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.

Биографияһы

Марат Усман улы Сәғитов 1925 йылдың 8 июлендә Башҡорт АССР-ы Арғаяш кантоны (хәҙерге Силәбе өлкәһе Арғаяш районы) Арғаяш ауылында тыуған. 1933—1943 йылдарҙа 2-се Арғаяш урта мәктәбендә уҡый^[1].

Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша: 2-се Украина, 1-се һәм 2-се Белоруссия, Прибалтика фронтарында һуғыша, Прибалтиканы, Румынияны һәм Польшаны азат итеүҙә ҡатнаша. Күрһәткән батырлыҡтары өсөн II дәрәжә Ватан һуғышы (1945, 1985), Ҡыҙыл Йондоҙ (1944) ордендары менән бүләкләнә^[1].

1951 йылда Мәскәү дәүләт университетын тамамлай. 1954 йылдан Мәскәү дәүләт университетының П. К. Штернберг исемендәге Астрономия институтында эшләй. 1961—1967 һәм 1973–1987 йылдарҙа шул уҡ институтта бүлек мөдире, ә 1967–1975 йылдарҙа — фән буйынса директор урынбаҫары вазифаларын башҡара^[2].

1988 йылдың 15 ноябрендә Мәскәүҙә вафат була, Кунцево зыяратында ерләнә^[1].

Марат Сәғитов — 110‑дан ашыу фәнни хеҙмәт һәм 4 уйлап табыу авторы, уның фәнни тикшеренеүҙәре Ерҙең һәм башҡа планеталарҙың гравитация ҡырын тикшереүгә, локаль гравитация ҡырҙарының нескә структураһын өйрәнеүгә, Донъя океанының гравитация ҡырын тикшереү методикаһын камиллаштырыуға бағышланған. Марат Сәғитов СССР-ҙа тәүге тапҡыр тартылыштың даими дәүмәлен билдәләү буйынса эксперимент уҙғарыла^[2].

Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре

РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1985)
СССР юғары мәктәбе отличнигы (1979)
СССР-ҙың геодезия һәм картография отличнигы (1986)
Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (1944)
2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены (1945, 1985)

Хәтер

1995 йылдан П. К. Штернберг исемендәге Астрономия институтында йыл һайын Сәғитов уҡыуҙары үткәрелә.

Хеҙмәттәре

Анализ методов интерпретации гравитационных наблюдений: Автореферат дис. на соискание учен. степени кандидата физ.-матем. наук / Моск. ордена Ленина гос. ун-т им. М. В. Ломоносова. Гос. астрон. ин-т им. П. К. Штернберга. — М., 1955.
Гравиметрическая разведка. — М., 1968.
Лунная гравиметрия. — М.: Наука, 1979.

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Марат Усманович Сагитов (билдәһеҙ).
↑ ^2,0 ^2,1 Черепащук А. М. Сәғитов Марат Усман улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

Әҙәбиәт

Антипин Н. А. Сагитов Марат Усманович // Челябинская область: энциклопедия: в 7 т. / гл. ред. К. Н. Бочкарёв. — Челябинск: «Каменный пояс», 2008. — Т. 5. — П — Се. — 880 с. — С. 710.

Һылтанмалар

Черепащук А. М. Сәғитов Марат Усман улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
История геодезии

[ГАИШ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Марат Усманович Сагитов (билдәһеҙ).

[БЭ-2] 2,0 ^2,1 Черепащук А. М. Сәғитов Марат Усман улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[1]

[2]