Рәсүлев Ғайса Фәтҡулла улы
Ғайса Фәтҡулла улы Рәсүлев (1866—1921) — башҡорт дин һәм йәмәғәт эшмәкәре, ахун.
| Ғайса Фәтҡулла улы Рәсүлев | |
| Дин: | |
|---|---|
| Титул: | |
| Тыуыу выҡыты: | |
| Тыуған урыны: |
Ырымбур губернаһы, Троицк өйәҙе, Шәрип ауылы (хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Учалы районы) |
| Үлеү ваҡыты: | |
| Вафат булған урыны: | |
| Ил: |
Рәсәй империяһы |
| Бүләктәре: |
 |
Биографияһы
үҙгәртергә1866 йылда Ырымбур губернаһы Троицк өйәҙе Шәрип ауылында (хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Учалы районы), билдәле ишан Зәйнулла Рәсүлевтың бер туғаны — Фәтҡулла Хабибулла улы Рәсүлев ғаиләһендә тыуған[1].
«Рәсүлиә» мәҙрәсәһен тамамлаған. Ырымбур губернаһы Троицк өйәҙе Ялсығол ауылы мәсетенең имам-хатибы дәрәжәһендә дингә хеҙмәт иткән.
1888 йылдың 28 авгусында Ырымбур губернаһы Троицк өйәҙе Иҫке Байрамғол ауылының ахуны итеп тәғәйенләнгән[2].
1904-1905 йылдарҙағы рус-япон һуғышында ҡатнашҡан, 3-сө Маньчжур армияһы штабында полк муллаһы булып хеҙмәт иткән. 3-сө дәрәжә ҡылыслы Изге Станислав ордены менән бүләкләнгән.
Һуғыш тамамланғас, тыуған иленә ҡайтҡан. Ахун булып хеҙмәт иткән.
Хәтер
үҙгәртергәХалыҡта әүлиә булараҡ танылған. Башҡорт риүәйәттәре буйынса, Ғайса Рәсүлев үлгәндән һуң, уның ҡәберенән алыҫ түгел тау ҡуйынынан изге сығанаҡ бәреп әүлиә шишмәһе сыҡҡан.
Ғайса Фәтҡулла улының бер нисә шиғри әҫәре һаҡланған. «Ғайса ахун» («Илсе Ғайса») башҡорт халыҡ йырының килеп сығыуын Ғайса Рәсүлев исеме менән бәйләйҙәр. Был әҫәрҙең нигеҙенә бер туғаны Мусаның һәләк булыуы хаҡында хәбәр алғандан һуң ижад ителгән бәйеттәре һәм мөнәжәттәре һалынған [3].
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Ислам на Урале: Энциклопедический словарь. //Коллектив авторов. Сост. и отв. редактор – Д. З. Хайретдинов.. — М.: Медина, 2009. — 404 с.
- Юнусова А. Б. Ислам в Башкортостане. Уфа, 1999.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Әүлиә тип танылған ишан.
- ↑ Шаһиев Ф., Шаһиева Г. 2019 йыл 13 май архивланған.
- ↑ Хәмитова Г. С. Ғайса ахун // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Ғәтиәтуллин З. Ғ., Насиров Р. Х. Рәсүлев Ғайса Фәтҡулла улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.