Оло Таҙтүбә (тау)
Оло Таҙтүбә тауы (рус. Большая Тастуба) — Башҡортостан Республикаһының Дыуан районында урынлашҡан геологик тәбиғәт ҡомартҡыһы. Ул БАССР Министрҙар Советының 212-се ҡарары менән 1985 йылдың 26 декабрендә айырата һаҡлана торған тәбиғәт территорияһы тип иғлан ителгән [1]. Рифтәрҙән тороп ҡалған тау-останец, тоҡомдары түбәнге пермь эзбизташтарынан тора, тирә-яғы тигеҙлек, тау уның өҫтөнән өҫтөнән 100 метр самаһы ҡалҡып тора[2]
| Оло Таҙтүбә | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Урын | Дыуан районы |
| Мираҫ статусы | геологический памятник природы[d] |
 | |
Тасуирламаһы
үҙгәртергә- Геологик тибы: геоморфологик
- Дөйөм майҙаны : 305,5
- Диңгеҙ кимәленән абсолют бейеклеге 403,7 м.
- Көнбайыштан көнсығышҡа табан 2,5 км һуҙылған, көньяҡтан төньяҡҡа — 1,8 км.
- Түбәһе көмбәҙ рәүешле, өҫтөндә яйла.
- Эзбизле ҡая сығынтылары бар.[3]
Географик урыны
үҙгәртергәТау Таҙтүбә һәм Вознесенка ауылдары араһында урынлашҡан
Координаттары:
Киңлек: 55.775 (градус)
Оҙонлоҡ: 57.911 (градус)
Тәбиғәте
үҙгәртергәТауҙа дала болонлоҡтары, ташлы дала, ҡайын ҡырҡындылары, ултыртылған ҡарағай майҙандары бар. Һирәк осрай торған үҫемлектәре уның геологик ҡомартҡы статусын алыуға сәбәпсе булған[4].
Этимологияһы
үҙгәртергәТауҙың атамаһының икенсе өлөшө — ҡушма һүҙ: «таҙ» һәм"түбә" тигән һүҙҙәрҙән яһалған. Был тауҙың яланғас түбәле, таҡыр булыуы менән бәйле атама. Таҙ — таҡыр[5].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Постановление Совета министров Башкирской АССР от 26.12.1985 № 212 «Об охране дикорастущих видов растений на территории Башкирской АССР»
- ↑ Гора Большая Тастуба 2020 йыл 21 июнь архивланған.
- ↑ Уникальные геологические объекты России (геологические памятники природы). Башкортостан Республика. Гора Большая Тастуба. Дата обращения: 20 июнь 2020.
- ↑ Гора Большая Тастуба 2020 йыл 9 октябрь архивланған.
- ↑ Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том, 295-се бит
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том, 861 бит
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Геологические памятники природы Республики Башкортостан. Гареев Э.З., Уфа «Тау» 2004 РЕЕСТР особо охраняемых природных территорий Республики Башкортостан Сайт Министерства природных ресурсов и экологии Республики Башкортостан 2020 йыл 29 сентябрь архивланған.
- Информационно-аналитическая система «Особо охраняемые природные территории России» (ИАС «ООПТ РФ»)