Википедия

Сергеев Леонид Иванович: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"{{Ук}} '''Сергеев Леонид Иванович''' (9 ноябрь 1909 йыл—16 март 1976 йыл) — үҫемлектәр физиологы. Биология фәндәр докторы (1954), профессор (1957). БАССР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1966). Бөйөк Ватан һуғышы ҡатнашыусыһы <ref name="Б.Э.">[http://bashenc.online/ru/article..." исемле яңы бит булдырылған
 
2 юл:
'''Сергеев Леонид Иванович''' ([[9 ноябрь]] [[1909 йыл]]—[[16 март]] [[1976 йыл]]) — үҫемлектәр физиологы. Биология фәндәр докторы (1954), профессор (1957). БАССР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1966). [[Бөйөк Ватан һуғышы]] ҡатнашыусыһы <ref name="Б.Э.">[http://bashenc.online/ru/articles/80450/ Сергеев Леонид Иванович]</ref>.
== Биографияһы ==
Леонид Иванович Сергеев 1909 йылдың 9 ноябрендә Һарытау губернаһы Һарытау өйәҙенең Полчаниновка улусы (хәҙер [[Һарытау өлкәһенеңөлкәһе]]нең Татищев районы) Полчаниновка ауылында ябай крәҫтиән ғаиләһендә тыуған тыуа.<ref name="Татищевский край">[http://tatiskray.ru/sergeev-leonid-ivanovich/ Сергеев Леонид Иванович]</ref> Леонид грамотаға иртә өйрәнә, яҡшы белем алырға хыяллана. [[1927 йылдайыл]]да урта мәктәпте тамамлағандан һуң Һарытау дәүләт ауыл хужалығы институтына уҡырға инә. Ул [[1930 йылдайыл]]да Сталин исемендәге Һарытау дәүләт иген культуралары институты итеп үҙгәртелә. 1930 йылда, институтты уңышлы тамамлап, ҙур социалистик хужалыҡтарҙың агроном-ойоштороусыһы дипломын алып, хеҙмәт эшмәкәрлеген Һарытау өлкәһе Петровск ҡалаһының машина-трактор станцияһында участковыйы, һуңынан өлкән агроном сифатында башлай. 1932 йылда Һарытауҙағы Бөтә Союз һуғарыулы игенселек ғилми-тикшеренеү институтына ғилми хеҙмәткәр итеп эшкә ҡабул ителә.<ref name="Татищевский край" />.
 
1932 йылдың көҙөндә, конкурс һынауҙарын үтеп, [[Н. Г. Чернышевский исемендәге Һарытау дәүләт университетыныңуниверситеты]]ның үҫемлектәр физиологияһы һәм анатомияһы кафедраһы ҡарамағындағы аспирантураға ҡабул ителә, уны 1935 йылда тамамлай.
Аспирантураны тамамлағандан һуң ғилми эшмәкәрлеген Һарытау селекция станцияһында өлкән хеҙмәткәр булып дауам итә, ә һуңынан Балашов институтында ботаника кафедраһы мөдире була. [[1938 йылдайыл]]да биология буйынса кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай, һуңынан, йәш ғалимдар конкурсы һөҙөмтәләре буйынса, Омск һәм Фирғәнә педагогия институттарына саҡырыла <ref name="Татищевский край" />.
[[1942 йылдайыл]]да Мәскәүҙең Шәрҡиәт институтына малсылыҡ кафедраһы мөдире һәм биология доценты вазифаһына эшкә күсә.
1942 йылдың октябрендә үҙенең шәхси ғаризаһы буйынса армияға саҡырыла, һәм уны Харьков артиллерия училищеһына уҡырға ебәрәләр. 1943 йылдың ноябрендә уны Иранға ебәрәләр, һәм 2 йыл ул танкыға ҡаршы артиллерия командиры булып хеҙмәт итә. 1945 йылдың аҙағында Артиллерияның баш идаралығы уны демобилизациялау өсөн Баҡыға ебәрә. 1945 й.йылда «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнә.<ref name="Татищевский край" />.
Демобилизациянан һуң Леонид Иванович ғилми хеҙмәткәр, 1949 йылдан фән буйынса Никита ботаника баҡсаһы директоры урынбаҫары (Ялта). 1955 йылдан ботаника бүлеге мөдире, Биология институты лабораторияһы мөдире.<ref name="Б.Э." />.
 
Күпмелер ваҡыттан һуң яҙмыш Леонид Сергеевты Башҡортостанға алып килә. 1955 йылдың ғинуарында ул ботаника секторы мөдире була, 1957 йылда СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалының Биология институтында ағас үҫемлектәр физиологияһы лабораторияһы ойошторолғандан һуң, (1957-1958) биология фәндәре докторы, профессор Л.И. Сергеев уға етәкселек итә<ref name="Башинформ">[https://www.bashinform.ru/news/social/2014-11-09/on-posvyatil-svoyu-sudbu-raskrytiyu-tayn-prirody-k-105-letiyu-so-dnya-rozhdeniya-uchenogo-biologa-leonida-sergeeva-2220453 Он посвятил свою судьбу раскрытию тайн природы (К 105-летию со дня рождения ученого-биолога Леонида Сергеева)]</ref>.
 
1974 йылда Леонид Сергеев етәкселегендәге лаборатория СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалының биохимия һәм цитохимия бүлегенә күсә, унда ул эшен өлкән ғилми хеҙмәткәр булып дауам итә. Биология институтында ул гербицидтар лабораторияһын булдырғанбулдыра, күп йылдар уға йәмәғәт башланғысында етәкселек итә. 1953 йылда Леонид Иванович докторлыҡ диссертацияһын яҡлай. 1957 йылдан -— «Үҫемлектәр физиологияһы» белгеслеге буйынса профессор.
 
== Фәнни эшмәкәрлеге ==
Ул ағас үҫемлектәрҙе интродукциялауҙың миҙгелле структура-метаболик ритмдары тураһында төҙөгән фәнни концепция төҙөй. Ғалим күп йылдар дауамында ағастарҙың тирә-яҡ мөхиттең насар факторҙарына адаптацияһы механизмдарын уңышлы өйрәнде, был процестарҙың мөһим законлыҡтарын асыҡланы.<ref name="Татищевский край" />.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Сергеев_Леонид_Иванович» битенән алынған