Марушкин Борис Константинович

Марушкин Борис Константинович (28 апрель 1921 йыл, Трубетчина ауылы, Пенза губернаһы — 15 август 1994 йыл, Өфө) — СССР һәм Рәсәй ғалимы, нефть эшкәртеү технологияһы өлкәһендә  белгес; педагог. Техник фәндәр докторы, профессор. БАССР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре.

Марушкин Борис Константинович
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР  Рәсәй
Тыуған көнө	28 апрель 1921({{padleft:1921|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:28|2|0}})
Тыуған урыны	Новая Кутля[d], Муҡша өйәҙе[d], Пенза губернаһы[d], Совет Рәсәйе
Вафат булған көнө	15 август 1994({{padleft:1994|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:15|2|0}}) (73 йәш)
Вафат булған урыны	Өфө, Рәсәй
Һөнәр төрө	ғалим
Эшмәкәрлек төрө	технология
Эш урыны	ӨДНТУ
Уҡыу йорто	Рәсәй дәүләт нефть һәм газ университеты
Ғилми исеме	профессор[d]
Ғилми дәрәжә	техник фәндәр докторы[d]
Ғилми етәксе	Обрядчиков, Сергей Николаевич[d]
Уҡыусылар	Теләшев Ғүмәр Ғариф улы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Биографияһы

• 1939—1945 йылдар — И.М. Губкин исемендәге Мәскәү нефть институтында «Нефть һәм газ технологияһы» һөнәре буйынса уҡый;
• 1945—1948 йылдар — Мәскәү нефть институтында   аспирантурала уҡый;
• 1945—1946 йылдар — Мәскәү нефть институтының кесе ғилми хеҙмәткәре (бер үк ваҡытта башҡара);
• 1948—1949 йылдар — нефть һәм газ технологияһы кафедраһының өлкән уҡытыусыһы (беренсе штатлы уҡытыусы);
• 1950—1954 йылдар — нефть һәм газ технологияһы кафедраһы мөдире (беренсе штатлы кафедра мөдире);
• 1954—1964 йылдар — Өфө нефть институты химик технология аппараттары һәм процестары кафедраһы мөдире;
• 1964—1978 йылдар — «Процестар һәм аппараттар» кафедраһы доценты ;
• 1978—1980 йылдар — «Процестар һәм аппараттар» кафедраһы профессоры;
• 1980—1984 йылдар — Өфө нефть институты технология факультеты деканы;
• 1987 йыл — «Процестар һәм аппараттар» кафедраһы мөдире;
• 1988—1994 йылдар — Өфө нефть институты нефть химия һәм химик технология кафедраһы профессоры.

Фәнни эшмәкәрлеге

Профессор Б. К. Марушкин нефть эшкәртеүҙә белгестәрҙән беренсе булып технологик процестарҙың иҫәбендә иҫәпләү техникаһының әһәмиәтен аңлай. Уның етәкселеге аҫтында фракциялаусы колонналарҙың электр иҫәпләү машиналарында   төрлө ҡатышмаларҙың бүленеү процесына йоғонто яһаған күп төрлө факторҙарҙы иҫәпкә алыусы илдә беренсе иҫәп программаһын булдыра (ректификация процесы).

Б.К.Макрушиндың төп эштәре беренсе сиратта Яңы Өфө нефть эшкәртеү заводында индерелә,  унда уҡыусыһы Г.Г. Теләшев ойошторған ғилми-тикшеренеү цехы була. Б.К. Макрушин етәкселеге аҫтында  үткәрелгән тикшеренеүҙәр  нигеҙендә унлаған ретификациялы колонналарҙың реконструкцияһы үтәлә, ул маҡсатлы фракцияларҙың сығышын һәм сифатын күтәрергә мөмкинлек бирә һәм илгә йылына 30 млн һумға тиклем иҡтисади эффект бирә (1970—1990 й.й.).

Иң билдәле фәнни хеҙмәттәре  

Профессор Б. К. Марушкин 227 ғилми эштең авторы булып тора. Иң билдәлеләре:

1. Исследование процесса с подвижным катализатором. // Нефтяное хозяйство. — 1946. — № 11 (соавтор Обрядчиков С. Н.).
2. Решетка для создания устойчивого кипящего слоя пылевидного катализатора. А. с. № 77693, 1949 (соавтор Обрядчиков С. Н.).
3. О гидравлическом расчете реактора каталитического крекинга с шариковым катализатором. // Башкирская нефть, 1950. — № 2 (соавт. Бондаренко М. Ф., Кириллов Т. О.).
4. К расчету ректификации сложных смесей. // Нефтяное хозяйство. 1951. — № 8.
5. О проектировании ректификационных колонн. // Газовая промышленность. −1966. — № 12.
6. Расчет абсорбции углеводородных газов в изотермических условиях при минимальной подаче абсорбента. // Технология нефти и газа. Вопросы фракционирования. М.: Химия, 1967.
7. Использование ЭВМ при анализе действия ректификационных тарелок в промышленных нефтяных колоннах. // Сб. Проблемы развития производительных сил Башкирии. — Башкнигоиздат. — Уфа, 1969 (соавт. Теляшев Г. Г., Абрамов А. Н.).
8. Расчет на ЭВМ ректификационной колонны с отпарными секциями. Материалы республ. Научно-техн. конф. работников нефтегаз., нефтехим. и нефтеперерабатыв. пром-ти Башкирии (тез. докл.). Уфимский нефтяной институт, Уфа, 1970 (соавт. Беликова И. А., Гайнуллин Р. Г., Теляшев Г. Г.).
9. Применение методов релаксации для расчета сложных ректификационных колонн на ЭЦВМ. // Тез. докл. Всесоюзного совещания по теории и практике ректификации нефтяных смесей. — Уфа.-1975 (соавт. Арсланов Ф. А., Беликова И. А., Теляшев Г. Г. и др.).
10. Перспективы глубокого отбора дистиллятов при вакуумной ректификации мазута. // Нефтепереработка и нефтехимия. — 1981. — № 10 (соавт. Беликова И. А., Богатых К. Ф., Мнушкин М. А.).
11. Глубоковакуумная ректификация. // Нефтепереработка и нефтехимия. — 1983. — № 12 (соавт. Богатых К. Ф., Пручай B.C., Мнушкин И. А.).
12. Получение некоррозионных бензинов. // Тез. докл. Всесоюзн. науч.- практической конф. "Перспективы переработки нефтехимического сырья для производства топлива и высокомолекулярных материалов, г. Тобольск. 1984 (соавт. Пручай B.C.).
13. Liquidextractorwithcontactarrangementoffilmtype.//International Solvent Extraction Gonference 1990 Abstracts Kyoto ISEC 90 July 16-21, 1990 Kyoto Shigaku-Kaikan Kyoto, Japan, C.262, IP39, 09-46 (with G.K. Ziganshin, V.M. Shouverov).
14. Liquid extractor for two rafinates producton. // International Solvent Extraction Conference 1990 Abstracts Kyoto ISEC 90 July 16-21, 1990 Kyoto Shigaku-Kaikan Kyoto, Japan, C.262, IP40, 09-46 (with G.K. Ziganshin, N.V.Rakochy).
15. Моделирование процесса фенольной очистки масляных фракций. // Химия и технология топлив и масел. — 1991. — № 3 (соавт. Зиганшин Г. К., Ракочий Н. В.).

Наградалары һәм маҡтаулы исемдәре

• 1945 йыл — «Мәскәүҙе обороналаған өсөн» миҙалы;
• 1967 йыл — «Фиҙакәр хеҙмәте өсөн» миҙалы;
• 1970 йыл — «Фиҙакәр хеҙмәте өсөн. В.И.Лениндың тыуыуына 100 йыл тулыу айҡанлы» миҙалы;
• 1976 йыл — «Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүгә утыҙ йыл» миҙалы;
• 1985 йыл — «Бөйөк ватан һуғышында Еңеүгә ҡырҡ йыл» миҙалы;
• 1971 йыл — «Башҡорт АССР-ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре»;
• 1957 йыл, 1962 йыл, 1968 йыл — Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы;
• 1981 йыл, 1983 йыл — РСФСР юғары уҡыу йорттары министрлығының  Почёт грамоталары;
• 1988 йыл — «Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы сәнәғәте отличнигы».

Б К. Марушкин РСФСР юғары һәм урта махсус белем биреү министрлығының «Эшендәге яҡшы уңыштары өсөн» түшкә таҡмалы билдәһе менән бүләкләнә.

Әҙәбиәт

1. Зиганшин Г. К. Вклад Б. К. Марушкина в решение теоретических и практических проблем экстракционных процессов // Материалы Всероссийской научной конференции «Теория и практика массообменных процессов химической технологии» (Марушкинские чтения). — Уфа: Изд-во УГНТУ, 1996. — С. 34-44.
2. Марушкин Б. К. Избранные труды. — Уфа: Издательство ГУП ИНХП РБ, 2008. — 520 с.
3. Самойлов Н. А. Профессор Борис Константинович Марушкин. — Уфа: Изд-во УГНТУ, 1996. — 25 с.
4. Высокая награда. За нефтяные кадры № 4 (20) от 26 января 1967 года.
5. Рахманкулов Д. Л., Мазитов Р. М., Имашев Б. У., Латыпова Ф. Н. Из истории высшего нефтяного образования в Урало-Поволжье. Сообщение 29. Кафедра технологии нефти и газа Уфимского нефтяного института в 1941—1965 гг.. История науки и техники, № 12, спец. Выпуск № 3, 2007. — С. 33-52.
6. Кондратьев А. А. В начале пути. Теория и практика массообменных процессов химической технологии (Марушкинские чтения): материалы IV Всерос. науч. конф./редкол.: Самойлов Н. А. и др. — Изд-во УГНТУ, 2001. — С. 5-7.
7. Теляшев Г. Г. Реконструкция и модернизация фракционирующего оборудования нефтеперерабатывающих заводов с использованием разработок и рекомендаций Б. К. Марушкина. Теория и практика массообменных процессов химической технологии (Марушкинские чтения): материалы IV Всерос. науч. конф./редкол.: Самойлов Н. А. и др. — Изд-во УГНТУ, 2001. — С. 8-10.
8. Теляшева Л. Г. Группа ректификации — группа доктора колонн. Реконструкция и модернизация фракционирующего оборудования нефтеперерабатывающих заводов с использованием разработок и рекомендаций Б. К. Марушкина. Теория и практика массообменных процессов химической технологии (Марушкинские чтения): материалы IV Всерос. науч. конф./редкол.: Самойлов Н. А. и др. — Изд-во УГНТУ, 2001. — С. 10-14.

Һылтанмалар

• Марушкин Борис Константинович (недоступная ссылка) на официальном сайте Уфимского государственного нефтяного технического университета.