Күгәрсен

Шулай уҡ ҡарағыҙ: Күгәрсендәр

Күгәрсен

Батшалыҡ:	Хайуандар
Тип:	Хордалылар
Суб-тип:	Ҡабырғалылар
Класс:	Ҡоштар
Отряд:	Күгәрсен һымаҡтар
Ғаилә:	Күгәрсендәр
Суб-ғаилә:	Хәҙерге күгәрсендәр
Ырыу:	Күгәрсен

Латинса исеме

Columba Linnaeus, 1758

Викитөрҙәр
систематикаһы

Викиһаҡлағыста
рәсемдәр

ITIS 177062

NCBI 8931

Күгәрсен (рус. Голубь, лат. Columba) — күгәрсендәр ғаиләһенә ҡараған ҡоштар ырыуын да ошолай атайҙар.

Голубь на ветке персикового дерева. Картина китайского императора Хуэйцзуна (1082—1135). Ок. 1108

Ҡанат оҙонлоғо 20—27 см, ауырлығы 200—650 г^[1].

Евразияла, Африкала һәм Австралияла көн күрә.

Иң киң таралған төрө — күк күгәрсен. Ул бөтә ҡитғаларҙа ла осрай.

Ҡулға эйәләштереү

Кеше күгәрсенде 5000 йыл элек үк ҡулға эйәләштергән. Шунан алып төрлө төҫтәге, ҡиәфәттәге, тәғәйенләнешле 800 төр йорт күгәрсене сығарғандар.

Почта (элемтә) күгәрсене оҙаҡ ҡына ваҡыт кешеләрҙең аралышыуы өсөн төп сара булып хеҙмәт иткән.

Төрҙәре

Ырыу 35 төрҙө эсенә ала^[2]^[3]:

лимрн төҫлө әберсенде ҡайһы ваҡытта Aplopeliaырыуына айыралар^[5].

В род Columba ранее ключали виды рода Patagioenas, распространённые на Американском континенте.

Юҡҡа сыҡҡан эндемик Реюньон Columba duboisi (англ.), бәлки, әберсендәр ырыуына кергәндерColumba duboisi: информация на сайте Красной книги МСОП (инг.)

Иллюстрациялар

Эфиопия күгәрсене Эритреяла һәм Эфиопияла йәшәй
Зәйтүн төҫлө күгәрсен Африкала Сахаранан көньяҡтараҡ һәм ғәрәп ярымутрауында йәшәй
Канар күгәрсене — эндемик Канар утрауҙарындайәшәйҙәр
Ҡыҙғылт күгәрсен Африкала Сахаранан көньяҡтараҡ йәшәҙәр.
Нильгирий күгәрсене Һиндостандың көнбайышында таралған
Төрткөлө күгәрсне Африкала Сахаранан көньяҡтараҡ таралған
Лавр төҫлө күгәрсен — эндемик Канар утрауҙарында йәшәй
Күк күгәрсен
Аҡ түшле күгәрсен Көньяҡ һәм Үҙәк Азияла таралған
ҡаралы - аҡлы күгәрсен — эндемик Австралияла таралған
Алатуба
Көл төҫлө күгәрсен Көньяҡ һәм Көньяҡ-Көнсығыш Азияла таралған
Ҡуйы ҡыҙыл төҫтәге күгәрсен Көньяҡ һәм Көньяҡ-Көнсығыш Азияла таралған
Ҡая күгәрсене Үҙәк Азияла һәм Алыҫ Көнсығышта таралған
Конголез күгәрсеснеАфрикала Сахаранан көняҡтараҡ таралған
Аҡ муйын күгәрсен Көнья-Көнсығыш Азияла һәм Океанияла таралған
Күгәрсендәр һыу инә
Аномаль эҫелек ваҡытында (2010 йыл)

Иҫкәрмәләр

↑ Галушин В.М, Дроздов Н.Н., Ильичёв В.Д., Константинов В.М, Курочкин Е.Н., Полозов С.А., Потапов Р.Л, Флинт В.Е., Фомин В.Е. Фауна Мира: Птицы: Справочник — М: Агропромиздат, 1991. — С. 152. — 311 с. — ISBN 5-10-001229-3.
↑ русские названия по Бёме Р. Л., Флинт В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Птицы. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., «РУССО», 1994. — С. 95-98. — 2030 экз. — ISBN 5-200-00643-0.
↑ по ITIS
↑ Columba versicolor: информация на сайте Красной книги МСОП (инг.)
↑ Aplopelia larvata: информация на сайте Красной книги МСОП (инг.)

Әҙәбиәт

Gibbs D., Barnes E., Cox J. Pigeons and Doves. — New Haven: Yale University Press, 2000.

Һылтанмалар

Күгәрсен — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
Голуби в базе данных Animal Diversity Web Университета Мичигана (США) (инг.)

	Был орнитология тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.

[1] Галушин В.М, Дроздов Н.Н., Ильичёв В.Д., Константинов В.М, Курочкин Е.Н., Полозов С.А., Потапов Р.Л, Флинт В.Е., Фомин В.Е. Фауна Мира: Птицы: Справочник — М: Агропромиздат, 1991. — С. 152. — 311 с. — ISBN 5-10-001229-3.

[beme1994-2] русские названия по Бёме Р. Л., Флинт В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Птицы. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., «РУССО», 1994. — С. 95-98. — 2030 экз. — ISBN 5-200-00643-0.

[3] по ITIS

[4] Columba versicolor: информация на сайте Красной книги МСОП (инг.)

[5] Aplopelia larvata: информация на сайте Красной книги МСОП (инг.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]