Курильск ҡурсаулығы

Курильск ҡурсаулығы
	Курильск ҡурсаулығы
Нигеҙләү датаһы	10 февраль 1984
Тау һырты	Малая Курильская гряда[d]
Категория защищённых зон МСОП	категория МСОП Ia: строгий природный резерват[d]
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Южно-Курильский городской округ[d]
Урын	Сахалин өлкәһе
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан	Кунашир[d] һәм Малая Курильская гряда[d]
Әһәмиәтле урын	Южно-Курильск[d]
Майҙан	65 365 гектар
Рәсми сайт	kurilskiy.ru
	Курильск ҡурсаулығы Викимилектә

«Курильск» — дәүләт тәбиғәт ҡурсаулығы. 1984 йылдың 10 февралендә РСФСР Министрҙар советының № 47 ҡарары менән ойошторолған.

Биләмәләре эсенә Кунашир утрауы һәм РСФСР Сахалин өлкәһе Көньяҡ-Курильск районының Кесе Курильск теҙмәһе утрауҙары инә.

Майҙаны − 65 355 гектар. Һаҡланыусы зона − 73 475 гектар. Ҡурсаулыҡ администрацияһы ҡала тибындағы Көньяҡ-Курильск ҡасабаһынды урынлашҡан, .

Ҡурсаулыҡ тәбиғәт процестарының һәм күренештәренең тәбиғи барышын, үҫемлек һәм хайуандар донъяһының генетик фондын, айырым төрҙәрҙе һәм хайуандар берләшмәләрен, Көньяҡ Курильск утрауҙарының типик һәм уникаль экологик системаларын һаҡлау һәм өйрәнеү маҡсатында ойошторола.

Ҡурсаулыҡтың тәбиғәт комплекстары донъяла уникаль һәм уларҙың аналогтары юҡ..

Ҡурсаулыҡ өс айырым участканан тора:

Береһе —Ҡунаширҙың Төньяҡ өлөшө (майҙаны 49 899 гектар).Төньяҡ-көнбайыш өлөшө, шул иҫәптән әүҙем вулкан Руруй (1485 м) Докучаев һыртында һәм уның итәгендә тау баштарында һәм тауҙарында урынлашҡан.. Участканың көньяҡ-көнсығыш өлөшөн диңгеҙ кимәле өҫтөнән 30-50 метр юғарыраҡ яр террасаһы менән Тятя (1819 м) вулканы биләй;
Көньяҡ кунашир өлөшө ( 15 366 гектар майҙанда ) — Кунашир утрауының көньяҡ-көнсығыш яғында урынлашҡан. Ул ҡурсаулыҡтың Төньяҡ өлөшөнән рельефында бейеклек буйынса ҡырҡа боролоштар яһамауы менән айырылып тора. Үҙәк өлөшөн Головнин (541 метр) вулканының кальдераһы биләй . Уның төбөндә ике минераллашҡан урынлашҡан күл — Горячее һәм Кипящее урынлашҡан;
Кесе Курил теҙмәһе (майҙаны 100 гектар ) Осколи һәм Демин утрауҙарында урынлашҡан.
Көслө денудация билдәләре менән характерланған, майҙаны һәм бейеклектәге ҙур булмаған утрауҙарҙан тора. Был утрауҙар Немуро ярымутрауының геоморфологик дауамы булып тора [сығанаҡ 1816 көн күрһәтелмәгән] (о. Хоккайдо).

Кунашир һәм Кесе Курил теҙмәһе биләмәләре Рәсәй һәм Японияның үҙ-ара территориаль бәхәстәр предметы булып тора.

Флора һәм фауна

Ҡурсаулыҡ биләмәһенең 70 проценттан ашыу өлөшөн үҫемлектәр япмаһының нигеҙе булып торған урмандар биләй.

Ҡурсаулыҡ биләмәһендә 227 ҡош төрө (шуларҙың 107-һе бында оя ҡора икәне билдәле), 29 төр имеҙеүселәр йәшәй.

Ҡурсаулыҡта тереклек иткән 84 төр Рәсәйҙең Ҡыҙыл китабына индерелгән..^[1]^[2]

Төп һаҡлау объекттары

Кунашир утрауындағы Головнин вулканы кальдераһындағы Кипящее күле

Ҡурсаулыҡ биләмәһендә төрлө һаҡлау статусына эйә булған 107 төр көпшәле үҫемлек үҫә. Сахалин өлкәһенең төбәк Ҡыҙыл китабына, Рәсәй һәм Халыҡ-ара (МСОП) Ҡыҙыл китаптарына индерелгәндәр.

Шуларҙың 41 төрө Рәсәйҙең Ҡыҙыл китабына индерелгән. Ул исемлектә Рәсәйҙең Кунашир утрауында ғына осраған үҫемлектәрҙән Максимович ҡайыны (Betula maximowicziana Regel), споралы ботрокариум (controversum Bothrocaryum (Hemsl. Prain ex.) Pojark), магнолия ^[3] (M. hypoleuca), япон сағаны (Acer Thunb japonicum.), Максимович йүкәһе (Tilia maximowicziana Shirasawa) бар.

Рәсәйҙең Ҡыҙыл китабына индерелгән хайуандарҙан ҡурсаулыҡ биләмәһендә умыртҡаһыҙ хайуандарының 5 төрө һәм умыртҡалыларҙың 37 төрө билдәләнгән: 1 төр балыҡ, 2 төр һөйрәлеүсе, 3 төр имеҙеүсе һәм 33 төр ҡош.

Ҡурсаулыҡ биләмәһендә йәшәүсе һирәк осрай торған төрҙәрҙән МСОП-ың Ҡыҙыл китабына калан (Enhydra lutris), сивуч (Eumetopias jubatus), курил тюлене (антур) (Phoca vitula inkurilensis (Ph. V. stejngeri) , балыҡ филины (Ketupa blakistoni), япон торнаһы (Grus japonensis) индерелгән. Сивуч менән курил тюлены ҡурсаулыҡ биләмәһендә йәйге ҙур туплау (ятыуҙар) барлыҡҡа килтерә. Япон торнаһы йыл һайын Алёхин урмансылығы биләмәһендә оя ҡора. Балыҡ Филин ҡурсаулыҡ биләмәһендә оялай.

Кунашир утрауында Птичий шарлауығы

Тәбиғәт объекттары:

Головнин вулканының кальдераһы (вулкандың түбәһе емерелеү арҡаһында барлыҡҡа килгән ҙур соҡор ;
Тятя вулканы;
Птичий шарлауығы
Нескученские источники;
Столбчатый мороно.

Ҡурсаулыҡтағы тарихи-мәҙәни объекттар: ҡурсаулыҡ һәм уның һаҡлау зоналары биләмәһендә 66 археологик һәм этнографик һәйкәл (боронғо кеше торамалары, айну торамалары, япон ҡоролмалары)

Шулай уҡ

Заказник «Малые Курилы»

Иҫкәрмәләр

↑ Заповедник «Курильский» − Список видов, включённых в Красную книгу РФ (билдәһеҙ).(недоступная ссылка)
↑ Красная книга России (билдәһеҙ).
↑ Магнолия зацвела на Кунашире (билдәһеҙ). 2014 йыл 21 апрель архивланған.

Рәсәй федерацияһы ООПТ − Государственный природный заповедник «Курильский» (билдәһеҙ). Архивировано 9 февраль 2009 года. 2009 йыл 9 февраль архивланған.
Государственный кадастр особо охраняемых природных территорий Сахалинской области по состоянию на 1 января 2005 года (билдәһеҙ).(недоступная ссылка)
Курильская ҡурсаулыҡ — Страничка на сайте алексей лихенологический Пчелкин
Сахалин өлкәһе айырыуса һаҡланған тәбиғәт территориялары

[1] Заповедник «Курильский» − Список видов, включённых в Красную книгу РФ (билдәһеҙ).(недоступная ссылка)

[2] Красная книга России (билдәһеҙ).

[3] Магнолия зацвела на Кунашире (билдәһеҙ). 2014 йыл 21 апрель архивланған.

[1]

[2]

[3]