Карсавина Тамара Платоновна
Тама́ра Плато́новна Карса́вина (25 февраль [9 марта] 1885, Санкт-Петербург, Российская империя — 26 май, 1978, Лондон, Бөйөк Британия) — рус балеринаһы[1]. Мария театры солисткаһы,Сергей Дягилевтың Рус балетында Вацлав Нижинский менән бейегән. Рәсәйҙәге 1917 йылғы революциянан һуң Бөйөк Британияла йәшәгән. Тарихсы һәм философ Л. П. Карсавин һеңлеһе.
Тамара Карсавина | |
Исеме: |
Тамара Платоновна Карсавина |
---|---|
Тыуған урыны: | |
Вафат урыны: | |
Һөнәре: |
балет артисы, |
Гражданлығы: | |
Театр: | |
IMDb: |
Биографияһы
үҙгәртергәБалерина 1885 йылдың 25 февралендә Санкт-Петербургта император труппаһы бейеүсеһе Платон Карсавин менән уның ҡатыны Анна Иосифовна( Хомякова) ғаиләһендә тыуған [2]. Ағаһы — Лев Карсавин, рус философы.
1902 йылда Император театр училищеһын тамамлай. 1902 йылда Мария театрына кордебалетҡа алына, 1902 йылдың апрелендә тәү тапҡыр профессиональ сәхнәлә «Жавотта» (Сен-Санс) спектаклендә бейей[3][4]. 1910 йылда прима-балерина дәрәжәһе ала [5][6]. Мария театрында Карсавина «Жизель», «Йоҡоға талған һылыу», «Щелкунчик», «Аҡҡош күле»һәм башҡа спектаклдәрҙә төп партияларҙы башҡара.
Михаил Фокин менән хеҙмәттәшлек икеһе өсөн дә уңышлы була. 1907 йылдың 8 мартында Карсавина «Шопениана»ның яңы редакцияһында вальсты башҡара[7].
1906 йылдың йәйендә Г. Г. Кякшт труппаһы менән Рәсәй ҡалалары буйынса гастролдә йөрөй. Унан һуң Прага (1908), Милан һәм Лондон (1909), Берлин, Брюссель һәм Лондонда (1910) [8], 1913 йылдың көҙөндә Дягилев труппаһы менән Көньяҡ Америка сығыш яһай[9].
1909- 1914 йылдарҙа Сергей Дягилев саҡырыуы буйынса Рәсәй балет артистары менән Европа буйлап гастролдәрҙә йөрөй[10]. Артистка үҙе әйтеүе буйынса, Фокин шедевры- Шәмәхә батшабикәһе ( «Алтын әтәс» балеты) уның иң уңышлы роле [11]. В. М. Красовская фекеренсә, Карсавина « Фокин героиняһы концепцияһын иң оҫта кәүҙәләндереүсе...»[12]. С. Л. Григорьев: «Карсавинаға Утҡош ролендә тиңләшерлек кеше юҡ . <…>Әлбиттә,был роль тик уның өсөн булдырылған»[13].
В. М. Красовская : « Анна Павлова һәм Тамара Карсавина исемдәре быуат башындағы балет импрессионизмы сәскә атыуы менән бәйле»[14].
1916 йылда актрисаның улы Никита тыуа (атаһы- Британия дипломаты Генри Брюс). 1917 йылда Карсавина Генри Брюсҡа кейәүгә сыға. 1918 йылдың 15 майында ул Мария театрында Никия партияһын башҡара ( «Баядерка»[8]), шул уҡ йылда[1] ғаиләһе менән Лондонға күсеп китә. Эмиграцияла балерина сәхнәлә сығыш яһауын дауам итә, Дягилевтың Рус балеты менән гастролдәрҙә йөрөй, бейеү сәнғәтен уҡыта.1920-сы йылдар башында балерина Германия һәм Бөйөк Британияла тауышһыҙ фильмдарҙа эпизодтарҙа уйнай. 1931 сәхнәнән китә[15]. 1930—1955 йылдарҙа Король бейеү академияһы вице-президенты вазифаһын үтәй[1].
Тамара Карсавина 1978 йылдың 26 майында Лондонда 93 йәштә вафат була.
Әҫәрҙәр
үҙгәртергә- Мемуары
- Карсавина Т. П. Театральная улица = Theatre Street / Пер. с англ. Г. Гуляницкой. — Л.: Искусство, 1971. — 248 с. — (Театральные мемуары). — 30 000 экз.
- Карсавина Т. П. Театральная улица = Theatre Street / Пер. с англ. И. Э. Балод. — М.: Центрполиграф, 2004. — 320 с. — 6 000 экз. — ISBN 5-9524-1053-7.
- [Karsavina T.], Phelan A. L. Tamara Karsavina: Beyond the Ballerina: Her unpublished, untitled manuscript about the first years in England / Annotated and with a histotical essay by Andrew L. Phelan; Introd. by Douglas Blair Turnbaugh. — [ Norman, Oklahoma ]: Quail Creek Ed., 2018. — (120 p.; 30 photos) 126 с. — 300 экз. — ISBN 9780996012263.[16]
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 1,2 Большая советская энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 11. Италия — Кваркуш. 1973. 608 стр., илл.; 39 л. илл. и карт. 1 карта-вкл.
- ↑ О личности Л. П. Карсавина. К 125-летнему юбилею 2019 йыл 19 август архивланған.
- ↑ Красовская, 1972, с. 277
- ↑ Дюкина, 1981
- ↑ Карсавина, 2004, Глава 22. Я становлюсь примой-балериной
- ↑ Деген, Ступников
- ↑ Красовская, 1972, с. 283
- ↑ 8,0 8,1 Соколов-Каминский, 1997
- ↑ Карсавина, 2004, Глава 23
- ↑ Карсавина Тамара Платоновна
- ↑ Карсавина, 2004, Глава 24. Штраус
- ↑ Красовская, 1972, с. 302
- ↑ Григорьев, 1993, Глава 2. 1910, с. 45
- ↑ Красовская, 1972, с. 228
- ↑ Мемория. Тамара Карсавина - ПОЛИТ.РУ 2018 йыл 26 февраль архивланған.
- ↑ Tamara Karsavina - Beyond the ballerina 2019 йыл 4 май архивланған.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Букет для Тамары Карсавиной / Сост. и макет В. Киселёва. — М. : Композитор, 1998. — 81 с. — ISBN 9785852851666.
- Григорьев С. Л. Балет Дягилева, 1909—1929 = The Diaghilev Ballet. 1909—1929 / Пер. с англ. Чистяковой Н. А.; предисл. и ком. В. В. Чистяковой. — М.: Aртист. Pежиссёр. Tеатр, 1993. — 383 с. — (Ballets Russes). — 5 000 экз. — ISBN 5-87334-002-1.
- Деген А., Ступников И. Тамара Платоновна Карсавина . Belcanto.ru. Дата обращения: 18 март 2019.
- Дюкина Е. Н. Карсавина Тамара Платоновна // Балет : Энциклопедия / Гл. ред. Ю. Н. Григорович. — М. : Советская энциклопедия, 1981. — 623 с.
- Красовская В. М. Павлова. Карсавина. Спесивцева // Русский балетный театр начала XX века : Танцовщики. — Л. : Искусство, 1972. — Кн. 2. — С. 275—304. — 456 с. — 30 000 экз.
- Соколов-Каминский А. А. Карсавина Тамара Платоновна // Русский балет : Энциклопедия / Ред. Е. П. Белова, Г. Н. Добровольская, В. М. Красовская, Е. Я. Суриц. — М. : Большая Российская энциклопедия, Согласие, 1997. — 632 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85270-099-1.
- Тамаре Платоновне Карсавиной «Бродячая собака» : Букет Карсавиной / Оф. худ. С. Судейкина. — Пг. : Современное искусство, 1914. — 24 с.
- Трускиновская Д. Тамара Платоновна Карсавина . Belcanto.ru. Дата обращения: 18 март 2019.
- Уколова Ю. В. Исполнительское искусство Тамары Карсавиной в английский период её творчества / Юлия Викторовна Уколова // Вестник Академии русского балета им. А. Я. Вагановой 2006, ISSN 1681-8962, № 15, с. 88—111.
- Уколова Ю. В. Педагогическая деятельность Тамары Карсавиной в контексте развития английского балетного театра / Юлия Викторовна Уколова // Вестник Академии русского балета им. А. Я. Вагановой 2001, ISSN 1681-8962, № 9, с. 151—157.
- Фокин М. М. Против течения / Ред. Г. Н. Добровольская; составление Ю. В. Слонимского, Г. Н. Добровольской. — 2-е изд., доп. и испр. — Л.: «Искусство», 1981. — 510 с.
- Les ballets russes : [фр.] : Catalog d’exposition [Paris, Bibliothèque-musée de l'Opéra, 24 novembre 2009 – 23 mai 2010] / Direction de Mathias Auclair et Pierre Vidal ; assistés de Jean-Michel Vinciguerra ; préface de Bruno Racine. — Montreuil : Gourcuff Gradenigo, 2009. — 299 p. — ISBN 978-2-35340-067-6.
Һылтанмалар
үҙгәртергәТамара Карсавина Викимилектә |
- Эссе о Тамаре Карсавиной (инг.)
- Фотографии Тамары Карсавиной // коллекция Национальной портретной галереи, Лондон.
- Фотографии Тамары Карсавиной // The Ballerina Gallery
- Тамара Карсавина 2019 йыл 24 сентябрь архивланған. // Библиографический ресурс «Чтобы помнили»
- Тамара Карсавина(недоступная ссылка) на Проекте1917