Европий
Европий (лат. Europium, Eu) — Менделеевтың периодик таблицаһының 6-сы осор элементы. Тәртип номеры - 63. Атом массаһы 151,964 а. лантаноидтар төркөмөнә ҡарай, шулай уҡ тәбиғәттә һирәк осрай торған элемент. Ябай матдә европий башҡа лантаноидтар кеүек үк — йомшаҡ көмөшһыу-аҡ металл, һауала еңел окислана.
| Европий | |
 | |
| Масса | 151,964 ± 0,001 массаның атом берәмеге[1] |
|---|---|
| Кем хөрмәтенә аталған | Европа[2] |
| Асыусы йәки уйлап табыусы | Демарсе, Эжен Анатоль[d][2] |
| Асыу датаһы | 1901[2] |
| Элемент символы | Eu[3] |
| Химик формула | Eu[4] |
| Каноническая формула SMILES | [Eu][4] |
| Атом һаны | 63[5] |
| Электр кирелеге | 1,2 |
| Ионный радиус | 1,17 ангстрем[6], 1,25 ангстрем[6], 1,35 ангстрем[6], 0,95 ангстрем[6] һәм 1,07 ангстрем[6] |
 Европий Викимилектә | |
Символы үҙгәртергә
Европий элементының символы - Eu (Европий тип уҡыла).
Тарихы үҙгәртергә
Һуңғараҡ европий тип танылған спектраль һыҙаттарҙы беренсе булып Крукс (1886) һәм Лекок де Буабодран күҙәткәндәр (1892). Демарсе 1896 йылда элементтың спектрын күрә, ә 1901 йылда элементты бүлеп алыуға өлгәшә, уға Европа хөрмәтенә европий тип исем бирә[7].
Тәбиғәттә үҙгәртергә
Европий лантаноидтар составына инә, АҠШ, Ҡаҙағстан, Рәсәй, Австралия, Бразилия, Һиндостан, Скандинавия ерҙәрендә йыш осрай. Донъяла иң ҙур ятҡылыҡтары Кенияла[8]. Байтаҡ запастары Тымыҡ океан утрауҙары янында тәрән һыуҙағы һирәк осрай торған минералдар ятҡылыҡтарында, Японияның Минамитори иҡтисади зонаһында урынлашҡан[9].
Сығарып алыу үҙгәртергә
Металлик европийҙы Eu2O3 матдәһен углерод йәки лантан вакуумында тергеҙеп, шулай уҡ EuCl3 расплавын электролизлап алалар.
Хаҡы үҙгәртергә
Европий лантаноидтарҙың иң ҡыйбаттарының береһе булып тора[10]. 2014 йылда ЕВМ-1 европий металл хаҡы - 1 килограмына 800-2000 тиклем АҠШ доллары тәшкил иткән, ә европий оксидының таҙалығы 99,9 % булғанда — 1кг 500 доллар тирәһе.
Һыу сифатына йоғонтоһо үҙгәртергә
Европий һыуҙа үҙен кальций һымаҡ тота. Европийҙың аҙ минераллашҡан тәбиғи һыуҙарҙа максималь күҙәтелә торған концентрациялары 1 мкг/л-дан кәмерәк ( диңгеҙ һыуҙарында — 1,1·10−6 мг/л) тәшкил итә. Бындай концентрацияларҙа һыу сифатына йоғонтоһо ҙур түгел. Һыуҙа рөхсәт ителгән иң сикке концентрацияһы (ПДК) бары тик Рәсәй нормалары менән генә көйләнә һәм эсергә яраҡлы һыу өсөн-0,3 мг/л тип билдәләнгән.
Һаулыҡ өсөн хәүефлеге үҙгәртергә
Европийҙа токсиндар аҙ. Европийҙың кеше организмына тәьҫире һөҙөмтәләре тураһында ниндәй ҙә булһа мәғлүмәттәр юҡ.
Иҫкәрмә үҙгәртергә
- ↑ Meija J., Coplen T. B., Berglund M., Bièvre P. D., Gröning M., Holden N. E., Irrgeher J., Loss R. D., Walczyk T., Prohaska T. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Эмсли Д. Nature's Building Blocks: An A-Z Guide of the Elements (New Edition) — Издательство Оксфордского университета, 2011.
- ↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
- ↑ 4,0 4,1 EUROPIUM (ингл.)
- ↑ периодическая система химических элементов — 1869.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 (unspecified title) — ISBN 0-8493-0485-7
- ↑ Европий // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- ↑ Полезные ископаемые Кении
- ↑ The tremendous potential of deepsea mud as a source of rare-earth elements
- ↑ Периодическая таблица элементов — Европий
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Европий// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 3-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Европий//Большая российская энциклопедия(недоступная ссылка)
- Европий webelements тураһында мәғлүмәт сайты.
- P. S. Sinha Europium. / Springer-New York Verlag Inc., 1967. — 164 p. — (Allgemeine Anorganische Chemie in Einzeldarstellungen und. Von Herausgegeben Becke Margot-Goehring. VIII Band).