Вишерск ҡурсаулығы
Вишерск ҡурсаулығы — Пермь крайының Красновийск районында, Рәсәй дәүләт тәбиғәт ҡурсаулығы. Директоры - Бахарев Павел Николаевич.
| Вишерск ҡурсаулығы | |
| Нигеҙләү датаһы | 26 февраль 1991 |
|---|---|
 | |
| Категория защищённых зон МСОП | категория МСОП Ia: строгий природный резерват[d] |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Майҙан | 241 200 гектар |
| Адрес | ул. Гагарина, 36б, Пермский Край, Красновишерск |
| Почта индексы | 618590 |
| Рәсми сайт | vishersky.ru |
 | |
 Вишерск ҡурсаулығы Викимилектә | |
Һылтанмалар
үҙгәртергәУға 1991 йылдың 26 февралендә нигеҙ һалынған (РСФСР Министрҙар советының 120-се ҡарары менән).
Һаҡланған биләмәнең майҙаны - 2412 км² (241,2 мең гектар).
Шунан ҡара ылыҫлы тайга урмандарына - 183,243 мең гектар (76%), урманһыҙ тау ландшафттарына - 48,511 мең гектар (20%), һаҙлыҡтарға - 8,789 мең га (3,6%), һыу (йылғалар, шишмәләр, күлдәр) ятҡылыҡтарына 0,657 мең га (0,4%), күл буйҙарына тура килә.
Ҡурсаулыҡтағы иң ҙур йылға Вишера.Уның дөйөм оҙонлоғо 130 км.
Географияһы
үҙгәртергәВишерск ҡурсаулығы Төньяҡ Уралдың көнбайыш битләүендә урынлашҡан. Ҡурсаулыҡтың төньяҡ сикке сиге - Саклаимсори-Чахль тауының түбәһе (1123,1 метр).
Ул шулай уҡ Пермь крайының иң төньяҡ нөктәһе һәм Уралдағы өс бөйөк йылғаның: Кама, Печора һәм Обь йылғалары бассейндарының берҙән-бер һыу айырғысы булып тора.
71 квартал (һаҡ зонаһы) ыҙанында Вишера йылғаһының өҫкө йөҙөнөң (һаҡланған биләмәнең минималь бейеклеге ) диңгеҙ кимәленән бейеклеге— 230,9 м.
Ҡурсаулыҡтың иң юғары пункты - Лув-Нёр һыртының төп түбәһе (Тулым ташы) - 1469,6 метр. Ул шулай уҡ Пермь крайының иң юғары нөктәһе булып тора.
Флора һәм фауна
үҙгәртергә
Вишера йылғаһының үрге ағымында Европаның иң ҙур эталон (кеше аяғы баҫмаған, кеше ҡулы теймәгән ерҙәр) массивтарының береһе— ҡараңғы ылыҫлы тайга урманы урынлашҡан.
Ҡурсаулыҡта кедр (себер ҡарағасы), миләш, ҡайын ҡушылған шыршылы-аҡ шыршы һәм аҡ шыршылы -шыршы , ҡайын, миләш һәм ҡайын урмандары бар.
Ҡурсаулыҡта булған хайуандарҙың 36 төрө һөтимәрҙәр — һуҫар, европа шәшкеһе, һоро айыу, бүре, төньяҡ боланы һ. б., 155 төр ҡош, амфибия төрҙәренән икәү (үлән тәлмәрйене, осло моронло тәлмәрйен), 12 балыҡ төрө (европа бәрҙеһе, гольян сабаҡ, шамбы, зөгәй ябай, ҡәҙимге еҙмыйыҡ, ҡыҙыл балыҡ, суртан, йылға алабуғаһы, ҡорман, сабаҡ, ҡыҙылғанат, опто).
Ҡурсаулыҡтың Рәсәй Федерацияның Ҡыҙыл китабына индерелгән төрҙәре
үҙгәртергә- ябыҡ орлоҡлолар
- һуғанбашлы калипсо (Calypso bulbosa)
- Гельма Минуарцияһы (helmii Minuartia)
- умыртҡаһыҙҙар
- Ҡ ара аполлон (Мнемозина, mnemosyne Parnassius)
- балыҡтар
- ЗӨГӘЙ ( Обыкновенный подкаменщик, cottus gobio)
- ҡыҙыл балыҡ (Обыкновенный таймень, hucho taimen)
- ҡоштар
- Бөркөт ( Aquila chrysaetos)
- Баҡраҡ бөркөт (Большой подорлик, Aquila clanga)
- Диңгеҙ бөркөтө (Орлан-белохвост, albicilla Haliaeetus)
- Кәлмәргән (Скопа, pandion haliaetus)
- Көртлөк, ҡыр тауығы (Среднерусская белая куропатка, Lagopus lagopus rossicus)
- Өкө (Филин, bubo Bubo)
Шулай уҡ
үҙгәртергәРәсәй ҡурсаулыҡтары исемлеге
Әҙәбиәт
үҙгәртергәКитаптар
үҙгәртергә- Растительность и флора, грибы, лишайники заповедника "Вишерский". — Соликамск, 2014.
- В Республике. Тайга була. — Соликамск : Типограф, 2011. — С. 67
- В Республике. Урал Буйынса Вишерский. Экспедиция орнитология биттәр. — 2010. — 56 б.
- В. в. Семенов һ. б. «Вишера ҡурсаулығы». Гос. тәбиғәт. ҡурсаулыҡ «Вишерский». — Соликамск, 2009. — 64 б. : фот., карт.
- Ҡурсаулыҡ Вишерский: һөҙөмтәләрен һәм перспективаларын тикшереү (нигеҙҙә 15 йыл) / под общ. ред. зиновьев а. е. — Федерал. мәғариф буйынса агентлығы, Перм. ун-т, Гос. тәбиғәт. ҡурсаулыҡ «Вишерский». Пермь : Перм. ун-т, 2006. — С. 157 : дөгө., табл.
- П. С. Стенный. Пермь крайы тарихы ҡурсаулыҡ эше. — Окруж һаҡлау буйынса идаралығы. Перм төҙөлөшө һәм инфраструктур үҫеш Министрлығы мөхит. крайы, Перм. ун-т. — Пермь : п. г. Богатырев, 2006. — С. 238 : ил.
- Т. П. Белковской, Безгод А. Г, С. А. Овеснов. Ҡан тамырҙары Вишерский ҡурсаулыҡтар үҫемлек. Флораһы һәм үҫемлектәр донъяһы. — Ябай. тирә-яҡ мөхитте һаҡлау буйынса Перм. полтава — Пермь : изд-во Перм. ул-шул, 2004. — 103 с.
- Шепель а. и. һ. б. хайуандар донъяһы крайы Вишерский: умыртҡалы хайуандар. — Пермь : Кн. донъя, 2004. — 208 б. : вкл.
- Вишерский крайы — айырыуса һаҡланған тәбиғәт территориялары. — Уҡыу. пособие. Красновишерск, 2002. — С. 24 : ил.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Вишерский ҡурсаулығының рәсми сайтында
- Рәсәй айырыуса һаҡланған тәбиғәт территориялары
- Министерство природных ресурсов Российской Федерации (неопра.) (недоступная ссылка). Көндө-төнгә 27 сентябрь 2007 йыл.
- Государственный природный заповедник «Вишерский» (неопра.) (недоступная ссылка). Көндө 9 октябрь 2007 йыл.
- Ҡурсаулыҡ Вишерский
- Пермь крайы һәм башҡа ресурстар ҡурсаулығы Вишерский 2021 йыл 29 апрель архивланған.