Ваҡ һайыҫҡан

Ваҡ һайыҫҡан, алағанат (рус. серый сорокопут, лат. Lanius excubitor)— турғай һымаҡтар отрядындағы ҡош.

Ваҡ һайыҫҡан
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Суб-тип:  Икенсел ауыҙлылар Тип:  Хордалылар Клад:  Баш һөйәклеләр Суб-тип:  Умыртҡалылар Инфратип:  Башһөйәклеләр Супер-класс:  Дүрт аяҡлылар Класс:  Ҡоштар Ярым класс:  Яңы аңҡаулылар Отряд:  Турғай һымаҡтар Ярым отряд:  Һайраусы турғайҙар Ғаилә:  Ҡарағанаттар Төр:  Ҡарағанаттар Ырыу:  Ваҡ һайыҫҡан
Халыҡ-ара фәнни исеме
Lanius excubitor Linnaeus, 1758
Ареал
Ултыраҡ популяциялар      Күсеүсе популяциялар      Үрсеүҙән тыш осорҙа осрай
Һаҡлау статусы
Ҙур хәүеф янамай IUCN 3.1 Least Concern : 146414
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр ITIS   560720 NCBI   56324 EOL   1050920

Ҡылыҡһырлама

Сыйырсыҡтан ҙурыраҡ. Ғәҙәттә, ағастарҙың ҡоро ботаҡтарында ултыра. Ерҙән түбән генә осоп бара ла, текә күтәрелеп, тағы ла берәй ҡоро ботаҡҡа килеп ҡуна. һырты һоро. Күҙҙәре аша үткән һыҙыҡ, ҡанаттары, оҙон ғына ослайыңҡырап торған ҡойроғо ҡара. Кәүҙәһенең аҫ яғы, ҡанаттарындағы таптар һәм ҡойроғоноң ике яҡ ситендәге һыҙыҡ аҡ. Алағанаттан ҙур булыуы, һоро маңлайы менән айырыла.

Ваҡ һайыҫҡан табышы менән

Lanius excubitor

Cuculus canorus canorus + Lanius excubitor

Тауышы

Тауышы тупаҫ: «шәк-шәк».

Йәшәү рәүеше

Урман ситтәрендә, айырым ағаслы һәм һирәк ҡыуаҡлы асыҡ урындарҙа йәшәй. Төрлө бөжәктәр, сысҡандар, ҡош йомортҡалары менән туйына. Йылы яҡҡа китмәй, бер урындан икенсе урынға күсеп йөрөй, һирәк осрай. Ағаста йәки ҡыуаҡта оялай. Ҡара таплы 5—6 бөртөк аҡһыл йәшел йомортҡаһы була.

Әҙәбиәт

• Э. Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары китабы. — Өфө, 1986. — ИБ № 3478 28.693.35 И 90
• Остапенко В. А. Птицы в вашем доме: Справочное пособие. — М.: Арнадия, 1996. — ISBN 5-88666-011-9