Астауров Борис Львович
Астауров Борис Львович (14 октябрь (27) 1904 йыл, Мәскәү — 21 июнь 1974 йыл, Мәскәү) — СССР-ҙың ғалим-биологы (цитогенетик, эмбриолог-экспериментатор), СССР Фәндәр академияһы академигы (1966 йылдың 1 июленән; 1958 йылдан ағза-корреспонденты).
| Астауров Борис Львович | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР |
| Тыуған көнө | 14 (27) октябрь 1904 или 27 октябрь 1904[1] |
| Тыуған урыны | Мәскәү, Рәсәй империяһы[2] |
| Вафат булған көнө | 21 июнь 1974[1] (69 йәш) |
| Вафат булған урыны | Мәскәү, СССР |
| Ерләнгән урыны | Новодевичье зыяраты[d] |
 | |
| Һөнәр төрө | биолог, энтомолог |
| Эшмәкәрлек төрө | биология һәм генетика |
| Эш урыны | Институт биологии развития им. Н. К. Кольцова РАН[d][3] |
| Уҡыу йорто | М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты |
| Ғилми дәрәжә | биология фәндәре докторы[d][4] |
| Ойошма ағзаһы | Рәсәй Фәндәр академияһы[3][4] һәм Всесоюзное общество генетиков и селекционеров[d][3] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
  |
 Астауров Борис Львович Викимилектә | |
Биографияһы
үҙгәртергә Борис Львович Астауров 1904 йылдың 14 (27) октябрендә Мәскәүҙә тыуған. 1927 йылда Мәскәү дәүләт университетын тамамлай, 1927—1930 йылдарҙа Фәндәр академияһының тәбиғи етештереүсе көстәр комиссияһында эшләй.
1955 йылда ул «Өс йөҙ хатына» ҡул ҡуя.
1966—1972 йылдарҙа — Н. И. Вавилов исемендәге генетиктар һәм селекционерҙар йәмғиәте (ВОГиС) президенты.
1967 йылдан Үҫеш биологияһы институтына (уның инициативаһы буйынса яңыртылған Кольцов эксперименталь биология институты) етәкселек итә.
Эксперименталь генетика һәм үҫеш биологияһы өлкәһендәге фәнни әҫәрҙәр йыйылмаһы өсөн И. И. Мечников исемендәге алтын миҙалға лайыҡ була (1970).
Астауров эксперименталь рәүештә төр билдәләре мираҫында ядроның ҙур ролен раҫлай һәм беренсе тапҡыр тут ебәге күбәләгендә 100 % бер енестәге затты маҡсатлы рәүештә алыу ысулдарын эшләй, шул рәүешле енесте айға һалыу теорияһына нигеҙ һала. Борис Львович беренсе булып ебәк күбәләгендә рентген нурҙары һәм гамма нурҙары килтереп сығарған мутацияны күҙәтә. Б. Б. Л. Астауровтың һәм уның хеҙмәттәштәренең яһалма партеногенез ысулдарын эшләүҙә ирешкән иҫ киткес уңыштары үҫеш биологияһының бер нисә актуаль проблемаларын хәл итергә яҡынлашырға мөмкинлек бирә, һәм шулай уҡ ебәкселек сәнәғатендә ҡулланылалар[5].
Төп хеҙмәттәре
үҙгәртергә- Астауров Б. Л. Наследственность и развитие: Избранные труды / Отв. ред. акад. АН БССР П. Ф. Рокицкий. — М.: Наука, 1974. — 360 с. — 4600 экз.
- Астауров Б. Л. Партеногенез, андрогенез и полиплоидия / АН СССР, Институт биологии развития имени Н. К. Кольцова РАН. — М.: Наука, 1977. — 344 с.
- Астауров Б. Л. Проблемы общей биологии и генетики. — М.: Наука, 1979. — 290 с.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 Boris L'vovitsch Astaurov // http://sdei.senckenberg.de/biographies/information.php?id=888 — Немецкий энтомологический институт.
- ↑ Астауров Борис Львович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Шалимов С. В. Развитие международных связей отечественных генетиков в воспоминаниях члена-корреспондента РАН И.А. Захарова-Гезехуса, The development of international contacts of Soviet geneticists in the memoirs of I.A. Zakharov-Gezekhus, corresponding member of the Russian academy of Sciences (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2020. — Т. 12, вып. 1. — С. 95—109. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2020-11004
- ↑ 4,0 4,1 Письма советских учёных в издательство «Наука» в поддержку издания очерка Ж.А. Медведева «Биологическая наука и культ личности», Letters of Soviet scientists to the publishing house “Nauka” in support of the publication of Zhores Medvedev’s essay “Biology and the personality cult” (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2019. — Т. 11, вып. 2. — С. 20—40. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
- ↑ ИБР РАН / История Института
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Ротт H. H., Детлаф Т. А., Верейская В. Н. Борис Львович Астауров (К 60-летию со дня рождения) // Цитология. 1965. Т. 7, № 1. С. 133 (библиогр.)
- Борис Львович Астауров. 1904—1974. — Наука, 1972. — 68 с. — (Материалы к биобиблиографии ученых СССР. Серия биологических наук. Генетика; Вып. 2).
- / Под ред. Д. К. Беляева и В. И. Иванова; АН СССР. — Наука, 1980. — 152 с.
- Борис Львович Астауров: Очерки, воспоминания, письма, материалы. — Наука, 2004. — 428, [32] с. — (Ученые России. Очерки, воспоминания, материалы).
- Богданов Ю. Ф. Очерки о биологах второй половины XX века. — КМК, 2012. — 508 с. — ISBN 978-5-87317-806-3.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- [ Астауров Борис Львович] — ЗСЭАстауров Борис Львович] — ЗСЭ
- Номер журнала Природа No 10, 2004 г., посвященный Б. Л. Астаурову.
- С. Г. Инге-Вечтомов, Н. П. Бочков Выдающийся генетик и гражданин. К 100-летию со дня рождения академика Б. Л. Астаурова. // Вестник Российской академии наук, том 74, № 9, с. 837—842 (2004).
- Профиль Бориса Львовича Астаурова на официальном сайте РАН
- Биографические сведения на сайте «Летопись Московского университета»