Авар Ҡуйһыуы
Авар Ҡуйһыуы (үрге ағымында — Джурмут; рус. Аварское Койсу) — Дағстандағы йылға, Һыулаҡ йылғаһының уң ҡушылдығы. Йылға оҙонлоғо-178 км.
| Авар Ҡуйһыуы | |
|---|---|
| авар. Авар гӏор | |
 Авар Ҡуйһыуы Һәм Ғәнди Ҡуйһыуы ҡушылған урын | |
| Характеристика | |
| Оҙонлоғо | 178 км |
| Һыу сығымы | 95 м³/с (село Майданское) |
| Һыу ағымы | |
| Инеше | |
| · Урынлашыуы | г. Гутон (Главный Кавказский хребет), Тляратинский район Дагестана |
| · Бейеклеге | 2740 м |
| · Координаталар | 41°52′10″ с. ш. 46°45′25″ в. д.HGЯO |
| Тамағы | Һыулаҡ |
| · Урынлашыуы | Ғәнди Ҡуйһыуы ҡушылған урын |
| · Бейеклеге | 300 м |
| · Координаталар | 42°47′27″ с. ш. 46°47′46″ в. д.HGЯO |
| Йылға ауышлығы | 13,7 м/км |
| Урынлашыуы | |
| Һыу бассейны | Һыулаҡ → Каспий диңгеҙе |
| Ил |  Рәсәй Федерацияһы
|
| Регион | Дағстан |
| РДҺР | 07030000112109300000728 |
 — инеше,  — тамағы
| |
| Авар Ҡуйһыуы Викимилектә | |
Топонимияһы
үҙгәртергәҠуйһыу атамаһы төрки (ҡумыҡ) «куой сув» — ҡуй һыуы" һүҙҙәренән алынған[1]. П. П. Семенов-Тян-Шанский был исемде ҡуй-һарыҡ кисеп сыға алған йылғаларға биргәндәр, тип иҫәпләгән. Авар тигән өлөшө йылға аварҙар йәшәгән территорияла урынлашҡан тигәнде аңлата. XX быуат уртаһына тиклем Ҡуйһыу («Къойсу») исемен Һыулаҡ йылғаһы йөрөтә.
Ҡушылдыҡтары
үҙгәртергәБассейндағы йылғаларҙың дөйөм һаны 1440-ҡа етә, шуларҙың 52 йылғаның оҙонлоғо 10 километрҙан ашыу. Төп ҡушылдыҡтары булып Цемар-ор, Хзан-ор, Рутлух, Тимер, Тобот, Ҡара Ҡуйһыу, Гичину йылғалары тора.
Йылғаны өйрәнеү һәм һыу хужалығы әһәмиәте
үҙгәртергәЙылға һыу хужалығы өсөн мөһим әһәмиәткә эйә. Ул эргә-тирәләге ауылдарҙы һәм баҫыуҙарҙы һыу менән тәьмин итеү һәм һуғарыу өсөн ҡулланыла. Ҙур гидроэнергетик потенциалға эйә. Йылғала Ирғанай ГЭС-ы эшләй, Гоцатлы ГЭС-ы төҙөлә. Бынан тыш, Голотло, Совет, Авар һәм Магар ГЭС-тарын төҙөү планлаштырылған булған.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Кумыкско-русский словарь (Къумукъча-орусча сёзлюк), Бамматов Б. Г., Гаджиахмедов Н. Э. 2013 г.
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Койсу // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Аварское Койсу — Водные маршруты. www.skitalets.ru. Дата обращения: 17 ғинуар 2020. 2019 йыл 7 апрель архивланған.
Был гидрология буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып 
Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ