Һалдыбаш төбәгендә йүкәлек массивы
Һалдыбаш төбәге — Көньяҡ Уралда иң өлкән йүкәлектәр массивы; Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәтенең 2005 йылдың 21 июлендәге 673-р һанлы бойороғона ярашлы, Башҡортостандың махсус һаҡланыусы төбәк ботаник тәбиғәт биләмәһе[1].
| Һалдыбаш төбәгендә йүкәлек массивы | |
|---|---|
| урыҫ Массив липняка в урочище Салдыбаш | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 2005 |
| Урынлашыуы | |
| 54°54′46″ с. ш. 56°58′46″ в. д.HGЯO | |
| РФ субъекты | Башҡортостан |
Тасуирламаһы
үҙгәртергәҺалдыбаш йылғаһы һәм уның уң ҡушылдығы Ҡаҙанташ йылғаһы һыу айырғысының көньяҡ битләүендә, Ҡаратау һыртының көньяҡ-көнбайыш осонда ятҡан Һалдыбаш төбәгендәге үҙенсәлекле йүкәлек. Иглин урман хужалығының Оло Тәләк урмансылығының 5-се кварталында урынлашҡан заказник, дөйөм майҙаны — 51,3 га.
Флораһы һәм фаунаһы
үҙгәртергәКөньяҡ Уралда иң өлкән йүкәлектәр массивы. Йүкә ағаслыҡта саған, ҡарама һәм ҡайын менән бергә үҫә. Күбеһенсә мораль булмаған үлән япмаһы (еҫле һырмауыҡ (ясменник пахучий), шырт япраҡлы йондоҙсоҡ (звездчатка жестколистная), ябай еҫле балтырған йәки зәржә (сныть обыкновенная) һ. б.). Ҡарт йүкәләр 100—140 йәшкә етә, 20-25 метр бейеклектә һәм күкрәк кимәлендә 30-45 сантиметрға етә. Бында ағастар күптән ҡырҡылмағанға күрә, был урман берләшмәләре тәбиғи хәленә яҡын, һәм уларҙы Көньяҡ Уралдың көнбайыш тәпәш тау итәктәрендәге киң япраҡлы урмандарҙың эталоны тип иҫәпләргә кәрәк.
Көньяҡ Уралдың көнбайыш макробитләүендәге мөһим практик әһәмиәткә эйә типик киң япраҡлы урмандарынан ғибәрәт тәбиғәт ҡомартҡыһы фәнни һәм тәбиғәтте һаҡлау әһәмиәтенә эйә.[2]
Тыйыуҙар
үҙгәртергә- һәр төрлө төҙөлөш тыйыла;
- тау эштәре;
- мал көтөү һәм ҡыуыу;
- санитар ҡырҡыуҙан тыш, бөтә төр ҡырҡыу. [2]
Әһәмиәте
үҙгәртергәБында хайуандарҙың һәм үҫемлектәрҙең фон һәм һирәк төрҙәренең йәшәү урыны.
Тәбиғәт комплекстарын һаҡлау һәм рациональ файҙаланыу — проектланған заказникта биотөрлөлөктө һаҡлауға бағышлана.
Башҡортостан Республикаһы Тәбиғәттән файҙаланыу һәм экология министрлығы Башҡортостандың махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре өсөн яуаплы.[2]
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Сводный список особо охраняемых природных территорий Российской Федерации (справочник). Часть II. Потапова НА, Назырова РИ, Забелина НМ, Исаева-Петрова ЛС, Коротков ВН, Очагов ДМ М.: ВНИИприроды (2006) : 364
- Реестр особо охраняемых природных территорий Республики Башкортостан отв ред АА Мулдашев Уфа, Издательский центр «МедиаПринт» (издание второе) (2010) : 413
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Массив липняка в урочище Салдыбаш. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ») (рус.).
- Распоряжение правительства Республики Башкортостан от 21.07.2005 № 673-р 2023 йыл 26 ғинуар архивланған.
- Башкирия туристская. Иглинский район
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Распоряжение правительства Республики Башкортостан от 21.07.2005 № 673-р 2023 йыл 26 ғинуар архивланған.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Массив липняка в урочище Салдыбаш. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ») (рус.).
степной дендропарк Шингаккульский степной дендропарк. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ») (рус.).