Үренге (һырт)

Силәбе өлкәһе

Үренге (рус. Уреньга́ - Рәсәй Федерацияһының Силәбе өлкәһендәге тау һырты.

Үренге
Рәсем
Дәүләт  Рәсәй[1]
Административ-территориаль берәмек Силәбе өлкәһе
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 1198 метр һәм 729 метр
Оҙонлоҡ 65 km
Был объекттан күренештәр категорияһы Category:Views from Urenga ridge[d]
Карта
 Үренге Викимилектә

Тасуирламаһы

үҙгәртергә

Үренге һырты - Силәбе өлкәһенең иң оҙон һырты, 70 километр оҙонлоҡта. Златоуст эргәһенән башлана һәм көньяҡ-көнбайыш йүнәлештә Еләкле (Ягодный) һыртына тиклем дауам итә.

Үренге һыртының иң бейек нөктәһе - Икенсе түбәсек (рус. Яланғас түбәсек), уның бейеклеге 1198 м-ға етә. Иң бейек сусаҡтар:

  • Беренсе түбәсек (1165. м.)
  • Икенсе түбәсек (Яланғас түбәсек) (1198. м.)
  • Өсөнсө түбәсек (Ағалы-ҡустылы - рус. Два брата) (1027. м.) [2]

Кварцит, кристаллик һәүерташ һәм филлиттан тора — был һәүерташтар йоҡа ғына табаҡсаларға еңел ярыла.

Битләүҙәре текә, ҡатнаш урмандар ҡаплаған.

Этимологияһы

үҙгәртергә

Силәбе өлкәһе географы, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең «От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь» тигән һүҙлегендә ошондай фаразды килтерә:

Уреньга, хребет - в источниках ХVIII в. — Урянге, Уранге, Урянгетау, Урангетау. Объяснение названию дает известный русский путешественник И. И. Лепехин. Он приводит его перевод с татарского слова урянге — «клен», т. е. «кленовая гора». Но клен в районе хребта отсутствует. Топоним Уреньга, имеющий основу ур, сближается также с башкирскими словами: ур — «верх», «высокий», «верхний», «подъем», «приподнятый», урлеу — «гористый», «холмистый», урге — «ввысь», уре — «в небо», «дыбом», «на дыбы», урлее — «возвышение» и др. По-видимому, именование относится к более раннему слою тюркской (а возможно, и дотюркской) топонимии Южного Урала[3]<ref>От Парижа до Берлина по карте Челябинской области [1]

.

Башҡорт телендә "үрге" сифаты ерле һөйләштә "үренге" (үргенге) рәүешенә инеүе лә тәбиғи.

Шулай уҡ ҡара

үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. GEOnet Names Server — 2018.
  2. Хребет Уреньга
  3. Шувалов // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7

Һылтанмалар

үҙгәртергә

Сығанаҡтар

үҙгәртергә
  • Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, 1993. - 2-се том, 496-сы бит
  • Шувалов Н. И. Уреньга // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
  • Таганай, национальный парк/Общая информация 2017 йыл 20 май архивланған.