Ҡуйсан (Сафакүл районы)

Ҡурған өлкәһендәге юҡҡа сыҡҡан ауыл

Ҡуйсан (рус. Куйсан) — Ҡурған өлкәһе Сафакүл районындағы юҡҡа сыҡҡан башҡорт ауылы.

Ҡуйсан
Нигеҙләү датаһы 1794
Дәүләт  СССР
 Ҡурған өлкәһе
 Сафакүл районы (Ҡурған өлкәһе)
Тамамланыу датаһы 1963

Тарихы үҙгәртергә

Ҡуйсан ауылы 1794 йылда түңәрәк күл буйында барлыҡҡа килгән, уға Барын-Табын ырыуы башҡорттары нигеҙ һалған була.

Ҡуйсанда төпәй, өрөк, ҡалмаҡ, туҡтағол, бүтис аймаҡтары булған. Мәсет эшләгән, уны совет осоронда клуб итеп файҙаланғандар[1].

Был ауылдан ирле-ҡатынлы Сауытовтарҙың милли кейемле фотолары С.Н. Шитованың китабында урын алған [2]

Киләсәкһеҙ ауылдар тигән күренеш — 1960-1970 йылдарҙа СССР-ҙа дәүләт сәйәсәте йүнәлеше. Был йүнәлеш сиктәрендә ауыл тораҡ пункттары селтәре үҙгәртеп ҡорола: киләсәкһеҙ тип танылған ауылдарҙың бер өлөшөн бөтөрөү һәм «агроҡалалар» булдырыу күҙҙә тотола.

Сәйәсәт халыҡты бәләкәй ауылдарҙан ҙур ауылдарға күсереүҙе һәм уларҙа ауыл халҡының төп өлөшөн, ауыл производствоһы һәм социаль-көнкүреш объекттарын туплауҙы үҙ эсенә ала[3].

Ҡуйсан ауылы ла ошондай ауылдар исемлегенә индерелә, 1963 йылда уға «киләсәкһеҙ» тигән мөһөр һуғылып, халҡы башҡа ауылдарға күсерелә[4]. Ауыл халҡын күрше Надеждино, Субботино, Бугуй, Сөләймән ау­ылдарына тараталар[5].

Хәтер үҙгәртергә

Ярты быуат тиерлек ваҡыт уҙғас, Ҡуйсан халҡының вариҫтары ауылдың юҡҡа сыҡҡан нигеҙенә бергә йыйылып, шул урында иҫтәлекле билдә урынлаштыра[6][7].

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. История башкирских родов. Сарт и Калмак. Том 27. — Уфа, 2017. — 456 с. — с. 435
  2. Башкирская народная одежда / С. Н. Шитова; Отв. ред. Н. В. Бикбулатов. - Уфа : Башк. изд-во "Китап", 1995. - 237,[2] с. : ил.; 27 см.; ISBN 5-295-01204-2 (В пер.) : Б. ц.
  3. Карпунина И. Б. Ликвидация «Неперспективных» деревень // Историческая энциклопедия Сибири: [в 3 т.] / Институт истории СО РАН. Новосибирск: Историческое наследие Сибири, 2009.
  4. Ҡурған өлкәһе башҡорттары тамырҙарына тоғро ҡала — «Хәйбулла хәбәрҙәре», 7 август, 2021
  5. История башкирских родов. Сарт и Калмак. Том 27. — Уфа, 2017. — 456 с. — с. 435
  6. Ҡурған өлкәһе башҡорттары тамырҙарына тоғро ҡала — «Хәйбулла хәбәрҙәре», 7 август, 2021
  7. Памятный знак на месте ушедшей в небытие деревни Куйсаново(недоступная ссылка)

Сығанаҡтар үҙгәртергә

  • История башкирских родов. Сарт и Калмак. Том 27. — Уфа, 2017. — 456 с.

�*Карпунина И. Б. Ликвидация «Неперспективных» деревень // Историческая энциклопедия Сибири: [в 3 т.] — Новосибирск: Историческое наследие Сибири, 2009.

  • Башкирская народная одежда / С. Н. Шитова; Отв. ред. Н. В. Бикбулатов. - Уфа : Башк. изд-во "Китап", 1995. - 237,[2] с. : ил.; 27 см.; ISBN 5-295-01204-2 (В пер.) : Б. ц.

Һылтанмалар үҙгәртергә