Йиреш Яромил
Яромил Йиреш (чех Jaromil Jireš; 10 декабрь 1935 йыл, Братислава, Чехословакия — 24 октябрь 2001 йыл[7], Прага, Чехия) — чех режиссеры һәм сценарисы, Чехословакия яңы тулҡыны вәкилдәренең береһе.
| Яромил Йиреш | |
| Jaromil Jireš | |
| Файл:Jaromil Jireš.jpg | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Тыуған урыны | |
| Вафат көнө |
24 октябрь 2001[1][4][5][…] (65 йәш) или 26 октябрь 2001[6] (65 йәш) |
| Һөнәре |
кинорежиссёр, сценарист |
| Карьераһы |
1958—1999 |
| IMDb | |
Биографияһы үҙгәртергә
Прага киноакадемияһының оператор факультетын «Зал затерянных шагов» тәүге документаль фильмын (чеш) тамамлай. Safl ztracench krok1958 йыл). Күпмелер ваҡыттан һуң «Баррандов» киностудияһына ҡабул ителә һәм унда 1963 йылда «Крик» (чех Křik) синема ́верите художестволы алым менән төшөрөлгән фильмында дебюты була һәм ҙур уңыш ҡаҙана.
Ижади юлдың башында уҡ ул, үҙенең художестволы кредоһын формалаштырып, беренсе урынға «яҡшы тарих» тәҡдим итеп, «яҡшы тарих», уның фекеренсә, тамашасыларға ысынбарлыҡҡа ҡараш тураһында алдан аңлатмаған", «үҙеңә ысынбарлыҡты алған» сюжетты аңлата.
Әммә чех яңы тулҡыны өсөн йәш быуындың үҙаңы һәм үҙидентификацияһы проблемаһы режиссёры тарафынан ғәмәлдәге донъяны һәм ҡабул ителгән тәртипте аңлау тип хәл ителә.
«Жемчужинки на дне» (чех Perličky na dně, 1965 йыл) кинойыйынтығында Грабала Б. әҫәрҙәре буйынса уның «Роман» новеллаһы (Оберхаузенда Халыҡ-ара ҡыҫҡа метражлы фильмдар фестиваленең ҙур призын ала) баҫыла.
Хәҙерге Чехословакия тураһында документаль фильмдар төшөрә: «Гражданин Карел Гавличек» (чех Občan Karel Havlíček, 1966 йыл), «Играя короля» (чех Hra na krále, 1967 йыл.
1966 йылда Милан Кундерой сценарийы буйынса яҙылған (был авторҙың ошо уҡ исемле романы ярты йылдан һуң донъя күрә) Йиреш "«Шутка» (чех Žert) трагикомедияһын төшөрә.
Артабанғы йылдарҙа «Дон Жуан 68» сыға (чеш. Don Juan 68, 1968 йыл, «Валерия һәм мөғжизәләр аҙналығы» (чеш. Valerie a ten divay, 1970 йыл) һәм, ЧССР-ҙың рәсми кинематографына ризаһыҙлыҡ тыуҙырған кешенең фашизмға ҡаршы тороуы тураһында фильмдарын төшөрә "(чеш. A pozdravuji vlavlaky, 1972 йыл).
Кинематограф Йиреш яйлап режиссёр дәрәжәһенән актёрлыҡҡа күсә башлай.
Режиссёр лирик-романтик традицияларға ҡайта башлай:
— «Люди из метро» (чех Lidé z metra, 1974 йыл), «Остров серебряных цапель» (чех Ostrov stříbrných volavek, 1976 йыл);
— социаль һәм психологик драмалар төшөрә: «Молодой человек и белый кит» (чех Mladý muž a bílá velryba, 1978 йыл), «Неполное затмение» (чех Neúplné zatmění, 1982 йыл);
— сәнғәт һәм уның эшмәкәрҙәре тураһында документаль фильмдар: «Леош Яначек» (чех Leoš Janáček, 1973 йыл), «Богуслав Мартину» (чех Bohuslav Martinů, 1980 йыл), «Волшебная Прага Рудольфа II» (чех Kouzelná Praha Rudolfa II, 1982 йыл).
Кинематографияла эшләү осронда 30-ҙан ашыу уйын һәм 20 документаль фильм төшөрә, 36 сценарий яҙа.
1980 йылдар аҙағынан Прага киноакадемияһында уҡыта. 1999 йылда автомобиль аварияһында алынған яраларҙан шәбәйә алмайынса, 2001 йылда вафат була.
Наградалары үҙгәртергә
- За фильм «Крик» — специальное упоминание на Каннском международном кинофестивале (1964 год), а также главный приз (1965) в конкурсе к 20-летию ЧССР.
- За новеллу из фильма «Жемчужинки на дне» — Большой приз Международного фестиваля короткометражных фильмов в Оберхаузене (1965 год).
- За фильм «Шутка» — приз Союза чехословацких кинематографистов (1968 год), Золотое Солнце на Национальном фестивале молодых режиссёров в [Трутнов]е, Первый приз на кинофестивале в Сан-Себастьяне, Серебряная сирена на МКФ в Сорренто (все — 1969 год).
- За фильм «Валерия и неделя чудес» — Гран-при на Международном кинофестивале в Бергамо. Бынан тыш, режиссёр бер нисә мәртәбә иң абруйлы кинематография премияларына дәғүә итә.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #14069627X // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
- ↑ Jaromil Jireš // SNAC (ингл.) — 2010.
- ↑ Jaromil Jireš // filmportal.de — 2005.
- ↑ Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Internet Movie Database (ингл.) — 1990.
- ↑ В ряде источников (IMDb) — 26 октября 2001 года.
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др.- М.: Сов. энциклопедия, 1987.- 640 с., 96 л. ил.
- «Режиссёрская энциклопедия. Кино Европы.» Авторы: Алова Л. А., Елисеева Т. Н., Дорошевич А. Н., Компаниченко Г. Н., Краснова Г. В., Кузьмина И. М., Полякова Е. С., Рейзен O.K., Рязанова О. Э., Сысоева В. В., Трошин А. С., Царапкина Т. С., Черненко М. М.