Эрзәндәрҙең флагы

Эрзәндәрҙең милли флагы (эрзя Эрзянь раськень коцт, һүҙмә-һүҙ: эрзән халҡы флагы) — Рәсәйҙә йәшәгән халыҡ — эрзәндәрҙең милли флагы.

Эрзән халҡының флагы
Эрзәндәр

Раҫланған

16.04.2006

Пропорция

1:2

Флагтың авторы

Валентин Девяткин

Флагтың һүрәтләнеше

үҙгәртергә

Флаг дәүмәле — 1:2 пропорцияһында. Бер киңлектәге өс горизонталь һыҙаттан тора: өҫкө өлөшө — аҡ, уртала — ҡыҙыл, аҫҡы өлөшө ҡара төҫтә[1]. Ул Валентин Девяткин тарафынан эшләнә һәм 1990 йылда «Масторава» йәмғиәте тарафынан раҫлана. Төп төҫтәр «эрзән ҡатын-ҡыҙҙары һәм ир-аттарының милли кейеме биҙәктәре төҫөн ҡабатлай». Йылдар үткәс эрзән флагын Эрзән халҡы конгресы раҫлай:

"Эрзән конгресы флаг сифатында аҡ-ҡыҙыл-ҡара (өҫтән-аҫҡа), төҫтәрендә Азатлыҡ, Тормош һәм Эрзә Ерен символлаштырған туҡыманы раҫлай[2].

Флаг символикаһының аңлатмаһы

үҙгәртергә

Ҡара төҫ — ул ер генә түгел, пулая — эрзән ҡатын-ҡыҙҙарының милли кейеменең янбаш өлөшө төҫө. Бынан шундай һығымта яһарға мөмкин, тимәк, эрзәндәрҙең ата-бабалары өсөн ҡара төҫ — матәм төҫө түгел, ә уңышты һәм ҡатын-ҡыҙ башланғысын символлаштыра. Киң мәғәнәлә алғанда — был Масторав (рус. Мать-земля эрзя мастормастор— ер, эрзя аваау— әсә). Әгәр бында ҡыҙыл төҫтө ҡан — эрзә халыҡтары символы, ә аҡ — Инешкипаз символы (рус. Верховный Бог) тип ҡараһаҡ, түбәндәге мәғәнә килеп сыға: «Инешкипаз-Эрзә-Масторава».

Төҫтәрҙең төп аңлатмаһынан тыш, икенсе тарктовканы ла нигеҙле тип һанарға мөмкин: Масторава (ҡара төҫ), -ҙендә эшләүсе эрзәгә (ҡыҙыл төҫ) таяныс һәм тормош бирә, уларҙы өҫтән Инешкипаз (аҡ төҫ) яҡлап һәм ҡурсалап тора.

Флагты ҡулланыу

үҙгәртергә
 
Обиницала эрзән флагы, Меремяэ, Эстония. 2015 йылдың 1 авгусында бында Сето королен һайлайҙар. Төрлө илдәрҙән фин-уғыр халыҡтары вәкилдәре килә.

«Ҡара-ҡыҙыл-аҡ» триколор рәсми эрзән байрамдарында ла, халыҡтың көндәлек мәҙәни тормошонда ла ҡулланыла. Ул үҙ халҡы өсөн, хатта рәсми властар танымағанда ла, легитим булып тора[3]. Флаг ҡулланылған күпселек байрамдар Эрзә халҡы конгресында ҡабул ителә:

  • 16 апрель — Эрзән теле көнө[4],[5],[6] (эрзя Эрзянь Келень Чи)
  • Сельское моление[7] (эрзя Велень озкс)
  • Бөтә эрзән моление-байрамы[8],[9] (эрзя Раськень ОзксРаськень Озкс)
  • Эрзән халыҡтары конгресы[10],[11] (эрзя Эрзянь Инекужо)
  • Эрзянь лисьмапря[12],[13].
  • 21 декабрь — «Масторав» эпосы көнө[14]

Бынан тыш, «эрзянь раськенькоцт» фин-уғыр халыҡтарының VI Бөтә донъя конгресында[15], МАФУН Конгресында[16], Ханньяла[17], шулай уҡ Алтай крайында[18] һәм Новгород өлкәһендә[19] елберләй.

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. Флаги различных национальностей России (рус.)
  2. Резолюция 2-го Эрзянского конгресса — 2-це Эрзянь Инекужо, Присутствовало: 93 делегата из 10 регионов РФ. Были наблюдатели от мокшанского, татарского, русского народов. 16 апреля 2006 года, г. Саранск
  3. Эрзянский флаг 2015 йыл 11 июль архивланған.  (рус.)
  4. Эрзяне отмечают 16 апреля День родного языка — Эрзянь келень чи 2018 йыл 25 март архивланған.  (рус.)
  5. келень Чи(недоступная ссылка) Ҡалып:Ref-myv
  6. Зрзяне праздновали Эрзянь келень Чи — День эрзянского языка 2016 йыл 26 март архивланған.  (рус.)
  7. Раськень (Велень) Озкс 2017 йыл 23 февраль архивланған. (рус.)
  8. Эрзянский обрядовый праздник Раськень Озкс глазами чуваша (рус.)
  9. Раськень Озкс в Большеигнатовском районе Мордовии (рус.)
  10. В Саранске проходит Конгресс эрзян (фото, видео) 2016 йыл 1 апрель архивланған. (рус.)
  11. Заявление Исполкома Конгресса Эрзя народа 2016 йыл 6 март архивланған. (рус.)
  12. V Межрегиональный фестиваль мордовской национальной культуры «ЭРЗЯНЬ ЛИСЬМАПРЯ», Лукояновский район 2016 йыл 4 март архивланған. (рус.)
  13. В Нижегородской области прошел фестиваль «Эрзянь лисьмапря» 2016 йыл 27 март архивланған. (рус.)
  14. 21 декабря — День национального эпоса «Масторава» 2016 йыл 31 март архивланған. (рус.)
  15. Эрзяне подняли флаг на Конгрессе финно-угров в Венгрии (2012 год) 2020 йыл 8 июль архивланған. (рус.)
  16. Эрзя народ был представлен на Конгрессе МАФУН под своим Эрзя именем и под своим национальным флагом 2015 йыл 4 август архивланған.  (рус.)
  17. Десять незабываемых дней эрзянского ансамбля в Эстонии (ФОТО)  (рус.)
  18. Тысячелетие вместе с Россией  (рус.)
  19. Фольклорная экспедиция в Нижегородскую область  (рус.)