Шобдонова Ойтожихон

Шобдонова Ойтожихон
	Шобдонова Ойтожихон
	үзб. Ойтожихон Шобдонова
Зат	ҡатын-ҡыҙ
Гражданлыҡ	СССР; Ҡырғыҙстан
Тыуған көнө	14 июнь 1945
Тыуған урыны	Араван районы[d], Ош өлкәһе[d], Ҡырғыҙ Совет Социалистик Республикаһы, СССР
Вафат булған көнө	2022
Һөнәр төрө	мәҙәниәт хеҙмәткәре, йырсы
Уҡыу йорто	Үзбәкстан дәүләт сәнғәт институты[d]
Әүҙемлек осороноң тамамланыуы	2022
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	народный артист Киргизской ССР[d]

Ойтожихон Шобдонова (үзб. Ойтожихон Шобдонова, 14 июнь 1945 — 17 апрель 2022) — Бобур исемендәге Ош дәүләт академия үзбәк музыкаль-драма театры артисы, Ҡырғыҙ ССР-ының халыҡ артисы (1988), Ҡырғыҙстандың мәҙәниәте һәм сәнғәте үҫешенә ҙур өлөш индерә. Ош ҡала Советының биш саҡырылыш депутаты итеп һайлана.

Биографияһы

Ойтожихон Шобдонова 1945 йылдың 2 мартында Ош өлкәһенең Араван районында тыуған. Йәш, талантлы йырсы 17 йәшендә С. М. Киров исемендәге Ош үзбәк музыкаль-драма театрының музыкаль драма артисы булып китә.

Шобдонова Ойтажи үҙенең матур тауышы һәм ролдәрҙе оҫта башҡарыуы менән тамашасылар араһында ҙур абруй һәм билдәлелек яулай. 1976 йылда Островский исемендәге Ташкент театр-художество институтын тамамлай һәм драма һәм кино артисы һөнәре ала. Ойтожихон Шобдонова театрҙың алдынғы актрисаларының береһе. Ул тыуҙырған образдар сәхнә кәүҙәләнеше буйынса төрлө. Ойтожихон Шобдонова спектаклдәрҙә төп ролдәрҙе башҡара: «Әсә яланы» — Толгонай, «Скорпион из алтаря» — Рано, «Сохибжамол» — Сохибжамол, «Медея» — Медея, «Таһир һәм Зөһрә» — Зөһрә, «Семетей» — Ҡаныҡай, «Семург» — Әсә, «Сохибкирон» — Бибихоним, «Курманжан Датка» — Курманжан Датка^[1]. Сәнғәт һөйөүселәрҙең күбеһе Ойтожа Шобдонованы йырсы булараҡ юғары баһалай. Ул үзбәк, ҡырғыҙ, ҡаҙаҡ, тажик, татар, фарсы телдәрендә йырҙар башҡара, Үзбәкстан телевидениеһы буйынса ҡырғыҙ телендә башҡарған «Тумарым» йыры уға тағы ла ҙурыраҡ билдәлелек килтерә. 1984 йылда Ленинград ҡалаһында театр гастролдәрендә ҡатнаша.

Ул биш саҡырылыш Ош ҡала Советы депутаты итеп һайлана. СССР Юғары Советы Президиумының Указы менән 1971 йылда ул «Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы, «Данк» миҙалы менән бүләкләнә. 1968, 1969, 1971 йылдарҙа республика Мәҙәниәт министрлығының Почет грамоталарына лайыҡ була. 1974 йылда уға Ҡырғыҙ ССР -ының атҡаҙанған артисы тигән маҡтаулы исем бирелә. 1988 йылда республиканың театр сәнғәте үҫешенә ҙур өлөш индергәне һәм ҡаҙаныштары өсөн Ҡырғыҙ ССР-ының халыҡ артисы исеме бирелә .

Театрҙа ролдәре

«Әсә яланы» — Толгонай
«Скорпион из алтаря» — Рано
«Сохибжамол» — Сохибжамол
«Медея» — Медея
«Таһир һәм Зөһрә» — Зөһрә
«Семетей» — Ҡаныҡай
«Семург» — Әсә
«Сохибкирон» — Биби ханым
«Курманжан Датка» — Курманжан Датка.

Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре

- Ҡырғыҙ ССР-ының халыҡ артисы (1988 йыл)

- «Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы (1971 йыл)

- «Данк» миҙалы (1999 йыл)^[2]

- Ҡырғыҙ ССР-ы Юғары Советы Президиумының Почет грамотаһы

- Ҡырғыҙ ССР-ы Мәҙәниәт министрлығының Почет грамотаһы (1968, 1969, 1971 йылдар)

Әҙәбиәт

Национальная энциклопедия Узбекистана / Государственное научное издательство "Ўзбекистон миллий энциклопедияси" Академии наук Республики Узбекистан. — Ташкент: Государственное научное издательство "Ўзбекистон миллий энциклопедияси", 2000—2006. — С. 219, буква "Ў". Архивная копия от 12 июля 2018 на Wayback Machine (үзб.)
Национальная энциклопедия «Кыргызстан», 5 том / гл. ред. Асанов Ү.А. Центр Государственного языка и энциклопедии Национальной академии наук Киргизской Республики. — Бишкек: Центр Государственного языка и энциклопедии, 2014. — С. 763. — ISBN 978-9967-14-111-7. (ҡырғ.)
Кыргызстан: энциклопедия / глав. ред. О. Ибраимов Центр Гос. языка и энциклопедии АН КР. — Фрунзе: Центр Гос. языка и энциклопедии, 2001. — С. 485, 520. — 546 с.
"Ошский узбекский музыкальный драматический театр" / А. Абдугафуров. — Фрунзе: Кыргызстан, 1980. — 59 с. 21 см, ББК 85.4. (үзб.), (урыҫ) и (ҡырғ.)
"Ошский академический театр" / А. Абдугафуров. — Ош: "Азия Принт", 2010. — 52 с. (үзб.)
"Во имя процветания Кыргызстана" Энциклопедическое издание о выдающихся узбеках Кыргызстана / Под рук. Жураева Б.Ж. (Абдугафуров А., Рахманов Д.Д. и др.). — Ош: "Ризван", 2017. — С. 27—32, 287-309. — 336 с. — ISBN 978-9967-18-344-5. УДК 351/354. ББК 66,3(2Ки). (үзб.), (урыҫ) и (ҡырғ.)

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Ошский Государственный академический узбекский музыкально-драматический театр имени Бабура
Мадазимов, Рахмонберди
Рахмонов, Уринбой Рахмонбердиевич
Рахмонов, Журахон Рахмонбердиевич
Султанов, Балтыходжа Султанович

Һылтанмалар

Иҫкәрмәләр

[1] «Царица Алая» завещала нам дружбу.

[2] Шабданова Айтажи

[1]

[2]