Цинхуа университеты

Цинхуа университеты (ҡыт. ғәҙәти 清華大學, ябайл. 清华大学清華大學ҡыт. ғәҙәти 清華大學, ябайл. 清华大学упр.ҡыт. ғәҙәти 清華大學, ябайл. 清华大学清华大学) — Ҡытай Халыҡ Республикаһының алдынғы университетарының береһе, 1911 йылда барлыҡҡа килә. Ҡытайҙың «Лига С9»-ға ингән туғыҙ элиталы вузының береһе.

Цинхуа университеты
ҡыт. 清华大学
Нигеҙләү датаһы	30 март 1911
Принадлежит к	Министерство образования КНР[d]
Кем хөрмәтенә аталған	Tshinghua Park[d]
Етәксе	Qiu Yong[d]
Гимн	Tsing Hua College Song[d]
Девиз тексы	自强不息，厚德载物
Дәүләт	Ҡытай
Административ-территориаль берәмек	Пекин
Ойошма ағзаһы	Ассоциация инженерных университетов Европы[d], Лига C9[d], фонд OpenPOWER[d], Университет БРИКС[d], arXiv.org[d], Создания университетов и академических дисциплин мирового класса[d], Plan 111[d], DataCite[d] һәм Association of Pacific Rim Universities[d]
Бойһонған ойошма (филиал)	Sinergetic Innovation Centre for Advanced Materials[d], Tsinghua University School of Life Sciences[d] һәм Tsinghua University Department of Industrial Engineering[d]
Милке	Tsinghua Tongfang Company[d] һәм Tsinghua Holdings[d]
Штаб-фатирҙың урынлашыуы	Пекин, Ҡытай
Почта индексы	100084
Рәсми сайт	tsinghua.edu.cn tsinghua.edu.cn/en/
Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр	650 216 һәм 188 000 ± 999
Эндпоинт API	idp.tsinghua.edu.cn/idp/…
Өлөшләтә тура килә	Национальный университет Цинхуа[d]
Страница учреждения на Викискладе	Tsinghua University
Ойошма хеҙмәткәрҙәре категорияһы	Категория:Преподаватели университета Цинхуа[d]
Цинхуа университеты Викимилектә

ҠХР университетарының милли рейтингында Цинхуа университеты һәр ваҡыт беренсе урын ала. Уҡыу йортон тамамлаусылар араһында билдәле ғалимдар, сәнғәт эшмәкәрҙәрҙәре һәм сәйәсмәндәр күп, шул иҫәптән ҠХР-ҙың һуңғы ике рәйесе — Ху Цзиньтао һәм Си Цзиньпин. Шулай уҡ унивеситет үҙенең рәссәм сәнәғәтле кампусы менән данлы, ул Пекиндың төньяҡ-көнбайыш өлөшөндә урынлашҡан «Шуйму Цинхуа» исемле Император паркы урынында төҙөлгән.

Тарих

Ихэтуандар ихтилалын шымыртыүҙарынан һуң, "Йомғаҡлау протоколы"буйынса Ҡытай хөкүмәте сит ил дәүләттәренә өлкән суммалар туләргә тейеш була. Һөҙөмтәлә, АҠШ алдан һорағандан хатта күберәк ала ,һәм шуға бәйле АҠШта ҡытай илсеһе, артыҡ алынған аҡсаны кире ҡайтарыу буйынса компания башлай. Һөҙөмтәлә 1907 йылда Теодор Рузвельт АҠШ — ла ҡытай студентарына, артыҡ алынған аҡса хаҡына, ярҙам итеү программаһын булдырырға ҡарар итә. . Программа 1909 йылда эшләй башлай. Был праграмма буйынса, АҠШ -ға ебәрелгән студентарҙы әҙерләү өсөн махсус уҡыу йорто асырға ҡарар итәләр, һәм1911 йылдың 22 апрелендә Бэйпинь ҡалаһында Цинхуа колледжы асыла (ҡыт. ғәҙәти 清華學堂, , пиньин: Qīnghuá Xuétáng清華學堂ҡыт. ғәҙәти 清華學堂, , пиньин: Qīnghuá Xuétángпиньинь)ҡыт. ғәҙәти 清華學堂, , пиньин: Qīnghuá Xuétáng Революцияға тиклем маньчжур династияһының кенәздәренең береһенеке булған баҡсала урынлаша.

1912 йылдың 1 майында Цинхуа колледжы Цинхуа училищеһы тип яңы исем бирелә (清华学校). Ул ваҡытта унда 500 яҡын студент уҡыған, 30 ашыу уҡытыусы булған. 1914 йылдың октябрендә училищеныны тулы университетҡа әйләндерергә ҡарар итәләр, һәм 1916 йылдан алып 1920 йылга тиклем китапхана, спортзал һәм башҡа йорттар төҙөлгән.

1919 йылдың 4 майында Цинхуа училищеһы студенттары, башҡа пекин студенттары менән Париж тыныслыҡ конференцияһы ҡарарына ҡаршы протест демонстрацияһында ҡатнашты.

1928 йылда вуз официаль яҡтан Цинхуа дәүләт университеты исемен ала (国立清华大学).

1937 йылда япон-кытай һуғышы башланғас, Цинхуа университетын, Пекин университеты һәм Тяньцзинь Нанькай университеты Чаншаға эвакуацияланған, унда өс вуздан Ваҡытлыса Дәүләт Чанша университеты ойошторола. 1938 йылда вузды Чаншанан Куньминға эвакуировать итергә тура килде, ул Берләшкән дәүләт Көньяҡ-көнбайыш университеты исеменә үҙгәртелә; Университет студентары «Оса торған юлбарыҫтар» эскадрильяһында переводчиктар булып хеҙмәт иткәндәр. Һуғыштан һуң вуздар һуғыш алдындағы урындарында кире тергеҙелгәндәр.

1948 йылдың аҙағында коммунистик граждандар һуғышында ғәскәрҙәр Бэйпинға яҡынайҙылар, ректор Мэй Ици һәм профессор-уҡытыусылар составының өлөшө көньяҡҡа күсәләр. Һуңынан улар "Тайваньдағы Дәүләт Цинхуа университыты"н барлыҡҡа килтерәләр.

1952 йылда университет үҙгәртелә: юридик, ауыл хужалығы, гуманитар һәм социология факультеттары уның составынан сығарылған һәм Цинхуа тулыһынса техник университет булып ҡала. 1964—1968 йылдарҙа Мәҙәни революция ваҡытында ныҡ зарарлана, төрлө хунвэйбин төркөмдәре араһындағы һуғыш яланы булды. Әммә 1970 аҙағында университет үҙенең күп йүнәлешле характерын тергеҙә. Хәҙерге ваҡытта рейтингтарҙың күбеһе Цинхуаны Ҡытай университетарының 1 номеры тип әйтәләр.

Институттар һәм факультеттар

2010 йылдың 31 декабрендә Цинхуа университетында 16 институт булған, улар эсендә 56 факультет булған:

• Архитектура институты
• Граждан инженерияһы институты
• Механик инженерия институты
• Аэрокосмос институты
  
• Информацион технологиялар институты
  
• Тирә-яҡ мөхитте өйрәнеү институты
  
• Электроинженерия институты
• Инженер физикаһы институты
• Инженерия химик институты
• Материаловедение институты
  
• Тәбиғи фәндәр институты
• Тормош тураһында фәндәр институты
  
• Социаль һәм гуманитар фәндәр институты
• Иҡтисад һәм менеджмент институты
• Обществоведение институты
• Сәнғәт һәм дизайн институты
• Медицина интституты
• Журналистика һәм СМИ институты
• Ядро һәм яңы технологиялар институты
• Физик тәрбиә институты

Уҡыуҙы тамамлаған билдәле уҡыусылары

• Янг Чжэньнин — физик, 1957 йылдың физика буйынса Нобель премиияһының лауреаты

• Ху Цзиньтао —КПК Үҙәк комитетының 9 — сы Генераль секретары, КНР 6-сы рәйесе. .
• Черн, Шиинг-Шен — ХХ быуаттың ҙур математиктарҙың береһе.
• Вэнь Идо — шағир.
• Фэй Сяотун — антрополог.
• Чжоу Пэйюань — физик.
• Хуан Цзюй — КНР Госсоветтың вице-премьеры.
• Чжу Жунцзи — 5-се КНР госсовет премьеры.
• Чжоу Сяочуань — Ҡытай Халыҡ банкының башлығы.
• Лян Сычэн — Ҡытай архитекторы, Ҡытай архитектураһының тарихсыһы.
• Си Цзиньпин — 15-се ЦК КПК генерал секретаре.
• У Банго — 8-се ПК ВСНП КНР рәйесе.
• Яо Эндрю — иҫәпләү системаһы теория өлкәһендә ғалим.

Һылтанмалар

• Цинхуа университетының сайты (ҡыт.)(ҡыт.)
• Цинхуа университетының сайты (инг.)(инг.)
• Ҡытай уҡыу йорттары ғариза биреүе 2010 йыл 23 июль архивланған.