Хрисанфов Николай Васильевич
Николай Васильевич Хрисанов (кар. Krisun Miikul (Миикул Крисун); 27 июль, 1898, Вохтозеро ауылы, Петрозаводск өйәҙе, Олонец губернаһы — 8 ғинуар, 1938, Сандармох, Медвежьегорск районы, Карел АССР) — карел совет шағиры, тәржемәсе, архивсы.
| Хрисанфов Николай Васильевич | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Вафат булған көнө | |
| Ил | |
.svg){kind=small}
Биографияһы
үҙгәртергәХрисанфов Николай Васильевич 1998 йылдың 7 июлендә Олонец губернаһы Петрозаводск өйәҙе Вохтозеро ауылында карел крәҫтиән ғаиләһендә тыуған, карел.
Петрозаводск ҡала училищеһында, Петрозаводск уҡытыусылар семинарияһында, А.Л. Шанявский исемендәге Мәскәү университетында уҡый.Ленинград университетының тарих-филология факультетын тамамлаған. Октябрь революцияһы йылдарында һул социалист-революционерҙар партияһының актив ағзаһы була. 1918 йылдың июнендә Олонец губерна крәҫтиәндәренең съезында ҡатнаша, 1918 йылдың июлендә ул һул эсерҙар партияһынан, вафат булған, финанстар халыҡ комиссары Т.В. Алмазов урынына, крәҫтиәндәр, эшселәр һәм ҡыҙылармеецтар депутаттарының Олонец губерна Советы башҡарма комитеты ағзаһы итеп һайлана.[1]. 1919 йылда I дәрәжә Хеҙмәт мәктәбендә уҡытыусы булып эшләй, 1919 йылдың көҙөнән РККА-ла хеҙмәт итә. Граждандар Һуғышында ҡатнашыусы, Юденич ғәскәрҙәренә ҡаршы һуғыша, Поляк фронтында, ҡыҙылармеец, культпросветсы, полк суды ағзаһы. 1919 йылда һул эсерҙар партияһының элекке ағзаһы булараҡ ҡулға алына, ләкин Олонец губернаһы етәкселеге үтенесе буйынса азат ителә. 1924 йылда Петроград университетының социаль фәндәр факультетын, һуңынан Үҙәк архивтың Ленинград бүлеге эргәһендәге бер йыллыҡ архив курстарын тамамлай. Карел телен үҫтереүҙә актив ҡатнаша, 1920 йылдарҙа Карелияла фин телен рәсмиләштереүгә ҡаршы актив сығыш яһай. 1924 йылдан Карелия Үҙәк архив бюроһы мөдире итеп билдәләнә. Н.В. Хрисанфов етәкселегендә архив хеҙмәте ойошторола, революцияға тиклемге меңләгән архив документтары һаҡланған. Н.В. Хрисанфов урындағы матбуғатта үҙ мәҡәләләрендә архив эшен даими популярлаштырҙы.
1936 йылдан Карелия фәнни-тикшеренеү институтының тарих-революцион секцияһының фәнни хеҙмәткәре.[2].
Хрисанфов Александр Пушкин әкиәттәрен һәм уның бер нисә шиғырын левик теленә тәржемә итә.[3] 1937 йылдың ғинуарында ул А.Пушкиндың «Поп һәм уның хеҙмәткәре Балда тураһында» әкиәтен тәржемә итә.[4]
1937 йылдың 26 октябрендә ҡулға алына. АССР НКВД өслөгө ҡарары менән 1937 йылдың 28 декабрендә 58-10-11 матдә буйынса хөкөм ителгән. 1938 йылдың 8 ғинуарында Медвежьегорск станцияһы янында атып үлтерелә. 1956 йылдың 21 июлендә АССР Юғары Суды Президиумы тарафынан реабилитациялана.
Хеҙмәттәре
үҙгәртергә- Хрисанфов Н. Десятилетие Карцентрархива // Красная Карелия. 1934. 1 ноября.
- Хрисанфов Н. О восстании крестьян, приписанных к Олонецким заводам в 1769—1771 гг.— Карело-Мурман. край, 1931, № 9—10, с. 56—57; № 11—12, с. 53—56.
- Хрисанфов. Н. В. Олонецкая ссылка в 1905 г. // 1905 год в Карелии. Сборник. Под ред. П. И. Буткевича, Я. Э. Виртанена, М. А. Гудошникова, Н. В. Хрисанфова. Петрозаводск, 1926. 179 с. (Комис. по проведению 20-летия 1905 года при ЦИК АКССР).
- Хрисанфов Н. В. Работы в архивохранилищах Карцентрархива / Н. В. Хрисанфов /Краеведение в Карелии на новом этапе : сб. ст. — Петрозаводск, 1933. — Вып. 2. — С. 67—69.
- Хрисанфов Н. В. Участие краеведов в изучении революционного прошлого Карелии / Н. В. Хрисанфов / Карело-Мурман. край. — 1930. — No 11/12. — С. 21—22.
- Хрисанфов Н. В. Участие краеведов в изучении революционного прошлого Карелии / Н. В. Хрисанфов / Вопросы краеведения в Карелии : сб. ст. / под рук. С. А. Макарьева. — Петрозаводск ; Л., 1931. — Вып. 1. — С. 18—19.
- Хрисанфов Н. В. О восстании крестьян, приписанных к Олонецким заводам в 1769—1771 гг. / Н. В. Хрисанфов / Карело-Мурман. край. — 1931. — No 9/10. — С. 56—57; No 11/12. — С. 53—56.
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Djužev, Ju.I.: Pisateli Karelii: biobibliografitšeski slovar, s. 270-271. Petrozavodsk: Ostrova, 2006. ISBN 5-98686-006-3.
- Natsionalnyje pisateli Karelii: finskaja emigratsija i polititšeskije repressii 1930-h godov: biobibliografitšeski ukazatel = Karjalan kansalliset kirjailijat: suomalaisten maastamuutto ja 1930-luvun poliittiset rangaistustoimet: biobibliografiahakemisto, s. 40-41. Petrozavodsk: , 2005. ISBN 5-7378-0074-1.