Фетнәле ваҡыт, йәки Сыуалышлы осор[1] — Рәсәй тарихында 1598 йылдан 1613 йылға тиклемге осор (ҡайһы бер фекерҙәргә ярашлы, 1618 йылға тиклем)[2], тәбиғәт һәләкәттәре, стихиялы бәлә-ҡазалар, күп һанлы ялған исем йөрөтөү осраҡтары һәм тышҡы интервенция, граждандар, рус-поляк һәм рус-швед һуғыштары, ауыр дәүләт-сәйәси һәм социаль-иҡтисади көрсөк менән бәйле осор.

Сыуалыштар сәбәптәре

үҙгәртергә

Фетнәле ваҡыт бер нисә сәбәп һәм факторҙар арҡаһында килеп сыға. Тарихсылар түбәндәгеләрҙе айырып күрһәтә::

  1. Рюриковичтар династияһын туҡтатыу.
  2. Боярҙар һәм батша власы араһында көрәш.
  3. Дәүләттең ауыр иҡтисади хәле. Иван Грозныйҙың баҫып алыу походтары һәм Ливон һуғышы байтаҡ матди ресурстар талап ителә. 1600—1603 йылдарҙағы меңәрләгән ҙур һәм ваҡ хужалыҡтарҙы бөлдөргән аслыҡ[3] ситуацияны катастрофалы рәүештә киҫкенләштерә .
  4. Илдә тәрән социаль һыйышмаусанлыҡ.
  5. Опричнина эҙемтәләре, ул, Рәсәй тарихсыһы Е.Ф.Шмурло фекеренсә, власты һәм законды хөрмәт итеүҙе ҡаҡшата.

Фетнәләр башланыуы

үҙгәртергә

Ялған Дмитрий I

үҙгәртергә

Иван Болотников ихтилалы

үҙгәртергә

Ялған Дмитрий II

үҙгәртергә

Рус-поляк һуғышы башланыуы

үҙгәртергә

Ете бояр хакимлығы

үҙгәртергә

Ополчениелар

үҙгәртергә

Батшаны һайлау

үҙгәртергә

Һуңғы сыуалыштар

үҙгәртергә

Фетнәле осор эҙемтәләре һәм йомғаҡтары

үҙгәртергә

Сыуалыштар тураһында фильмдар

үҙгәртергә

Шулай уҡ ҡарағыҙ

үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә

Замандаштары һәм ваҡиғаларҙа ҡатнашыусылар документтары

үҙгәртергә

Тарихы буйынса хеҙмәттәр

үҙгәртергә