Урал алды

Урал алды — Уралдың көньяҡ битләүҙәренә тоташып ятҡан биләмә. Башлыса, Печора һәм Кама (Сулман) йылғалары бассейндары, Көнсығыш-Европа тигеҙлегенең ситке өлөшө.

Урал алды
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Пермь крайы, Башҡортостан Республикаhы, Удмурт Республикаһы һәм Ырымбур өлкәһе

Башҡортостандағы Урал алды. Ергәнтау һырты.

Урал алды Пермь крайы, Башҡортостан, Удмуртия һәм Ырымбур өлкәһендә урынлашҡан.

Ҡылыҡһырлама

Урал алдының төньяҡ өлөшөндә Печора уйһыулығы урынлашҡан. Көньяҡтараҡ Бөгөлмә-Бәләбәй ҡалҡыулығы ята һәм башҡалар. Урал алдының күп өлөшөн ылыҫлы урмандар алып тора. Көньяҡтараҡ япраҡлы ағастар менән ҡушылған, ҡайһы бер урындарҙа япраҡлы ағастар күпселек ерҙәрҙе ҡаплаған. Төньяҡ ситтәрҙә — тундра. Көньяҡ ситтәрҙә далалар, улар күп урындарҙа һөрөлгән. Урал алдында нефть, тәбиғи газ, ташкүмер ҙур ятҡылыҡтары бар (Тиман-Печора нефть — газ бассейны, Волга-Урал нефть һәм газлы өлкәләренең көнсығыш өлөшө.

Башҡорт Урал алдының барлыҡҡа килеүенә магматик һәм метаморфик тоҡомдарҙан торған боронғо докемберий нигеҙ булып тора. Фундаменттың өҫкө ҡатламы Татар, Пермь-Башҡорт һәм Ырымбур көмбәҙенән (йыйылмаларынан) тора. Уларға ер өҫтөнөң түбәндәге рельефтары тура килә: конус һымаҡ остансалар менән бүлгеләнгән Бөгөлмә-Бәләбәй ҡалҡыулығы (диңгеҙ кимәленән200-450 метр), Стәрлебаш-Федровка ҡалҡыулығы, Дөйөм Һырттың тәпәш убалары менән Төньяҡ армыттары (диңгеҙ кимәленән 300—500 метр), Кама-Әй тигеҙлеге, Әй буйы тигеҙлеге(диңгеҙ кимәленән 200—350 метр).

Урал алдында аҙ һыулы аҡмай ятҡан, ҡайһы бер ерҙә яй ғына аҡҡан күлдәр һәм йылғалар (ҡушылдыҡтары менән Кама, Печора һәм Ағиҙел) бик күп.

Әҙәбиәт

• Ямалов С. М., Баянов А. В., Мулдашев А. А. Разнообразие степных сообществ Предуралья Республики Башкортостан и вопросы их охраны. Вестник Башкирского университета. 2012. Т. 17. № 4.

Һылтанмалар

• Башкирское Предуралье. Энциклопедия Башкирии.
• Зональные подразделения растительного покрова на прилегающих к Уралу равнинах и их горные аналоги.