Тристено дендропаркы

Тристено дендропаркы
	Тристено дендропаркы
Нигеҙләү датаһы	1948
Категория защищённых зон МСОП	категория МСОП III: памятник природы[d]
Кем хөрмәтенә аталған	Trsteno, Dubrovnik[d]
Донъя ҡитғаһы	Европа
Дәүләт	Хорватия
Административ-территориаль берәмек	Дубровник[d]
Урын	Trsteno, Dubrovnik[d]
Хеҙмәтләндереүсе	Хорват фән һәм сәнғәт академияһы
Мираҫ статусы	Реестр культурных ценностей Республики Хорватия[d]
Майҙан	28 гектар
	Тристено дендропаркы Викимилектә

Тристено арборетумы йәки Тристено дендропаркы (Horb. Arboretum Trsteno) — Хорватияла Торстен районында урынлашҡан донъялағы иң боронғо ботаника баҡсаһы/ Элек Европала иң матур урындарҙың береһе булып һаналған. Хорватияның Адриатика буйында берҙән-бер арборетум.

Тарихы

XV быуат аҙағында урындағы дворян Гоззе корабль капитандарына сәйәхәттәренән орлоҡтар үҫемлектәр һәм алып килеүҙәрен һорағандар, шулай итеп арборетум барлыҡҡа килгән. Арборетумдың барлыҡҡа килгән теүәл ваҡыты билдәле түгел, ләкин ул 1492 йылда уҡ булған икәне билдәле. Арборетумды һуғарыу өсөн 15 м оҙонлоҡтағы һыу үткәргес төҙөгәндәр. Был акватория әле лә һаҡланған. 1948 йылда баҡса Хорватияның Фәндәр һәм сәнғәт академияһына тапшырыла һәм ошо осорҙан бирле дендропарк академия милегендә һаҡлана. Дендрарий билдәле булған Иҫке Дубовицкий республиканың, Далмация һәм Урта диңгеҙ парктары араһында айырым урын алып тора. Ул XV быуатта баҡса архитектураһы булған «Сараралы паркы»н да үҙ эсенә алған.

1962 йылда Дендрарий Тристено һаҡлана торған тәбиғи һәйкәлдәр исемлегендә «Ландшафт архитектураһы» һәйкәле булараҡ теркәлгән. Һаҡлана торған территория 255 000 квадрат метрҙы биләй.

1991 йылдың 2 һәм 3 октябрендә Югославия халыҡ армияһы канонерка һәм самолёттар ҡулланып дендрарийғы өлөшләтә зыян килтерәләр. Һуғыш ваҡытында Тристеноға шаҡтай зыян килә. Шулай уҡ, дендрарий 2000 йылда ҡоролоҡ ваҡытында урман янғыны ваҡытында ныҡ зыян күрә, янғын 120 000 квадрат метр тирәһе паркка зыян килтерә.

Тристено үҙәк майҙанында урынлашҡан ике «Көнсығыш Платан» ағастары — арборетум ғорурлығы булып торалар. Был ағастар ике катастрофаны кисергән. Улар 500 йылды уҙғандар һәм Европала үҫкән төрҙәрҙең уникаль өлгөләре булып һаналалар. Боронғо ағастарҙың бейеклеге яҡынса 45 һәм 60 м, диаметрҙары яҡынса 5 м. Хорватияла Яңырыу осоронда элек бай ғаиләнең йорто булған урында, 1502 йылда күп экзотик үҫемлектәр булған парк асыла.

Популяр мәҙәниәттә

"Престолдар уйыны" телесериалының һәм өсөнсө дүртенсе сезондарында Тристено дендропаркы Королева Дауаханаһындағы «Ҡыҙыл крепость һарайы» баҡсалары декорацияһы сифатында файҙаланған.