Сусҡалар

Сусҡалар
Ҡабан (Sus scrofa) вәкиле
Фәнни классификация
Батшалыҡ: Хайуандар Тип: Хордалылар Суб-тип: Умыртҡалылар Класс: Имеҙеүселәр Инфракласс: Плаценталылар Отряд: Ҡуш тояҡлылар Подотряд: Көйшәмәүселәр Ғаилә: Сусҡалар
Латинса исеме
Suidae Gray, 1821
Төр
Бабирус (Babyrousa) Урман сусҡалары (Hylochoerus) Кәрлә сусҡа (Phacochoerus) Ҡабан (Sus) Суҡ ҡолаҡлы сусҡа (Potamochoerus) † Микростоникс (Microstonyx) † Metridiochoerus

Сусҡалар (лат. Suidae) — 8 төрҙө үҙ эсенә алған ҡуш тояҡлы көйшәмәүселәр (Artiodactyla) ғаиләһе, шул иҫәптән сусҡаларҙың ата-бабаһы ҡабан ошо ғаиләгә ҡарай.

Ҡылыҡһырлама

Сусҡа 1030—175 см оҙонлоҡта була. Кәүҙәһәнең алғы өлөшө өҫҡә күтәрелеберәк тора һәм 100 см бейеклеккә етә. Уртаса ауырлығы 60—150 кг була, 300 кг еткәнделе лә осорай. Ҡалын тиреһе ҡуйы шырт менән ҡапланған. Ҡаҙыҡ тештәре ауыҙынан ситкә сығып тора. Морононда кимерсәкле морон осо бар. Ашҡаҙаны ябай төҙөөшлө. Байтаҡ ҡына тире аҫты майы бар. Мөгөҙҙәре юҡ. Ата сусҡаның аҫҡы яңағындағы ҡаҙыҡ тешетәре бөгөлгән һәм 10 см оҙонлоҡҡа етә.

Үрсеү

Инә сусҡанан яҙын 4—5, ҡайһы берҙә 10—12 сусҡа балаһы тыуа. Инә сусҡа улырҙы 2—3 ай имеҙеп үҫтерә. Инә заттар — 8—10 айҙа, ата заттар 2 йәштә енси яҡтан өлгөрә.

Йәшәү ареалы

Тәбиғи ареалы Европала һәм Азияла киң таралған. Йортлаштырыу нәтижәһендә Антарктиданан башҡа бөтә континеттарға таралған һәм бөтә ерҙә лә ҡарағый популяциялары бар.

Әҙәбиәт

• Биологический энциклопедический словарь / Гиляров М. С., Баев А. А., Винберг Г. Г., Заварзин Г. А. и др. — М.: Советская энциклопедия, 1986. С. 562.

Һылтанмалар

• Породы свиней
• Европа была колонизирована ближневосточными свиньями
• Brent Huffman Family Suidae — Pigs  (инг.). ultimateungulate.com. 21 октябрь 2013 тикшерелгән.
• Suidae hogs and pigs  (инг.). Regents of the University of Michigan. 21 октябрь 2013 тикшерелгән.