Сатый
Сатый (рус. Сатыево) — Башҡортостандың Миәкә районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 590 кеше[2]. Почта индексы — 452093, ОКАТО коды — 80244865001.
| Сатый | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ үҙәге | Сатый ауыл советы[1] |
| Административ-территориаль берәмек | Сатый ауыл советы |
| Почта индексы | 452093 |
 | |
Халыҡ һаны үҙгәртергә
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | |||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 590 | 288 | 302 | 48,8 | 51,2 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны үҙгәртергә
- Район үҙәгенә тиклем (Ҡырғыҙ-Миәкә): 31 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аксенов): 74 км
Ауыл тарихы үҙгәртергә
Сатый ауылы Сатый йылғаһы (Өйәҙе йылғаһы ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Ауылға 1779 йылда, керҙәшлек килешеүе буйынса, Нуғай даруғаһы Илекәй- Мең улусы башҡорттарының аҫаба ерҙәрендә шул уҡ даруғаның Бөрйән улусы башҡорттары нигеҙ һалған, тип фараз ителә. Ауыл тәүге төпләнеүсе Сатый Атйетәров исеме менән аталған. 18 быуаттың аҙағында ш. уҡ яһаҡлы татарҙар иҫәпкә алынған. 1795 йылда 34 йортта 160 кеше йәшәгән, 1865 йылда 130 йортта — 820 кеше. Малсылыҡ, игенселек, итек тегеү, урман кәсептәре менән шөғөлләнгәндәр. 2 мәсет, училище, 2 тирмән булған. 1906 йылда 2 мәсет, бакалея һәм мануфактура кибеттәре теркәлгән. И. Т.Хәбибуллин, М.Ә.Шәмсетдинов ошо ауылда тыуған.
Халҡы: 1906 йылда — 1185 кеше; 1920—1483; 1939—786; 1959—717; 1989—664; 2002—602; 2010—590 кеше.
Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер‑акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт йорто, китапхана, мәсет бар.[3]
Билдәле шәхестәре үҙгәртергә
- Ибәтулла Ғөбәйҙуллин — 12-се Башҡорт полкы составында 1812 йылғы Ватан һуғышында ҡатнашыусы. «1812 йылғы Ватан һуғышы иҫтәлегенә» көмөш миҙалы кавалеры.
- Хәбибуллина (Мөзәғитова) Флүрә Ғабдулла ҡыҙы (30.04.1935), театр актёры. 1960 йылдан хәҙерге Салауат башҡорт дәүләт драма театры, 1975—1982 һәм 1989—1992 йылдарҙа Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры, 1992—1994 һәм 1996—1999 йылдарҙа Туймазы татар дәүләт драма театры актрисаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған артисы (1974)[4].
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ ОКТМО (урыҫ)
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ Сатый // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ Салаватский государственный башкирский драматический театр. Официальный сайт. Заслуженная артистка БАССР ХАБИБУЛЛИНА-МУЗАГИТОВА ФЛЕРА ГАБДУЛЛОВНА. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 23 апрель 2020)
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Башҡорт энциклопедияһы — Сатый(недоступная ссылка) (Тикшерелеү көнө: 23 апрель 2020)
- Сатыево на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.)