Павлов эте һәйкәле (Санкт-Петербург)
Эт һәйкәле — фонтанлы һәйкәл. Һәйкәл Санкт-Петербургтың (Академик Павлов урамы, 12-се йорт) Аптекарь утрауындағы Эксперименталь медицина институтының баҡсаһында фәнни эксперименттар һәм тәжрибә хайуандары хөрмәтенә ҡуйылған.
| Павлов эте һәйкәле | |
| Нигеҙләү датаһы | 1935 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Санкт-Петербург |
| Һүрәтләнгән объект | эт |
| Мираҫ статусы | объект культурного наследия России федерального значения[d] |
 | |
 Павлов эте һәйкәле (Санкт-Петербург) Викимилектә | |
Тарих
үҙгәртергә
Һәйкәл академик И. П. Павлов башланғысы буйынса ойошторолған. Уның фекере буйынса, һәйкәл юғары нервы эшмәкәрлеге физиологияһына эксперименттар үткәреүҙең төп объекты булған эттең әһәмиәтен билдәләй.
Һәйкәлдең авторы: скульптор һәм архитектор И. Ф. Безпалов. 1934 йылдағы проект. Скульптура Күргәҙмә агитация һәм пропаганда комбинатында (КНАП заводында, барельефтағы яҙыуға ярашлы) Ленинградта ҡойолған
Һәйкәл Ленинградта һәм Мәскәүҙә 1935 йылдың 9-17 авгусында үткән XV физиологтарҙың халыҡ-ара конгресына тура килтереп урынлаштырылған. Һәйкәл 1935 йылдың 7 авгусында асыла.
«Эйе, был һәйкәлде фотоға төшөрөргә лә уларға ебәрергә ине. Был эткә апофеоз! Кешелектең уға рәхмәте. Эткә һәйкәл ҡуйғас, улар менән минең иҫәбем тамамланды», — тип И. П. Павлов, Лондондағы вивисекцияға ҡаршы сығыусылар менән осрашыуҙы иҫләп, конгрессты әҙерләү буйынса хөкүмәт комиссияһы ағзаларына һөйләй.
Тасуирлама
үҙгәртергәҺигеҙ эт башы рәүешле маскарондың ауыҙынан фонтандың һауытына һыу түгелә. Хәҙерге ваҡытта был фонтан эшләмәй.
Постаменттың барельефындағы яҙмалар:
- Ал яғында: «Пусть собака, помощница и друг человека, с доисторических времён приносится в жертву науке, но наше достоинство обязывает нас, чтобы это происходило непременно и всегда без ненужного мучительства. И. Павлов».
- Уң яғында: «Разломав штукатурку и сделав из неё пористую подстилку, собака подсказала экспериментатору приём, благодаря которому истекающий из искусственного отверстия поджелудочный сок не разъедает брюха. И. П.»
- Һул яғында: «Вылизывая у своего сородича загноившуюся на шее рану после глубокой операции, собака спасает его от смерти и сохраняет для дальнейших научных исследований. И. П.»
- Арт яғында: «Собака, благодаря её давнему расположению к человеку, её догадливости, терпению и послушанию, служит, даже с заметной радостью, многие годы, а иногда и всю свою жизнь, экспериментатору. И. П.»
Баҡсанан алыҫ түгел урында эттәргә һыу эсеү тәрилкәһе-фонтан ҡуйылған (авторы — шулай уҡ И. Ф. Безпалов.). Өсөнсө фонтан институт территорияһында (химик лаборатория бинаһы алдында), уның эткә ҡатнашлығы юҡ : был тәрилкәне, бассейндың парапетындағы дүт металл йылан скульптураһын — медицина символы сифатында урынлаштырғандар. Фонтан архитекторҙар Н. Е. Лансере һәм А. А. Рассадиндарҙың проекты буйынса 1935 йылда төҙөлгән һәм шулай уҡ хәҙергеваҡытта эшләмәй.
Эт менән бер үк ваҡытта институттың баҡсаһында И. Ф. Безпалов эшләгән ғалимдарҙың һәйкәл-бюстары ҡуйылған. Ф. Мухаммед:
- Чарльз Дарвин
- Д. И. Менделеев
- Луи Пастер
- И. М. Сеченов
1989 йылда ғалимдарҙың һәйкәле торған аллея ансамбленә Рене Декарттың бюсы һәм И. П. Павловтың яңынан эшләнгән бюсы ҡуйылған.
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Ленинградская правда. 1935. 30 июле.
- Ҡыҙыл гәзите. 1935. 8 август.
- Ю. п. Голиков ғәҙәти булмаған һәйкәл / ю. п. Голиков, и. т Гректар // петербург тарихы. Журнал. — 2003. — № 6 (16). — С 46-48.
- В. Шарпило Памятники И. П. Павлову и его собакам // Собачий остров : журнал. — СПб: Благотворительный фонд «Верность», 2013. — № 3(23). — С. 20—21.