Олёкминск
Олёкминск (саха Өлүөхүмэ) — (1783 йылдан) булыу Рәсәйҙәге ҡала, Саха Республикаһы (Яҡутстан) Олёкминск районы ҡала биләмәһенең административ үҙәге.
Олёкминск | |
саха Өлүөхүмэ | |
Герб | |
Нигеҙләү датаһы | 1635 |
---|---|
Рәсми атамаһы | Өлүөхүмэ |
Дәүләт | Рәсәй |
Административ үҙәге | Олёкминск улусы һәм Городское поселение город Олёкминск[d][1] |
Административ-территориаль берәмек | Городское поселение город Олёкминск[d][1], Олёкминск улусы һәм Олёкминский округ[d] |
Халыҡ һаны | 8457 кеше (2023)[2] |
Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 150 метр |
Майҙан | 12 км² |
Почта индексы | 678100 |
Урындағы телефон коды | 41138 |
Олёкминск Викимилектә |
Этимологияһы
үҙгәртергәФараз ителеүенсә, Олёкма йылғаһы гидронимынан алынған. Был исем эвенк телендәге Олооһунай һүҙенә барып тоташа — «тейенле, тейенгә бай» тигәнде аңлата. Е. М. Поспелов фекеренсә иһә, был 1400 километрҙан ашыу оҙонлоҡтағы йылғаға бәйләнгәнгә оҡшамаған[3]..
Географияһы
үҙгәртергәҠала Лена йылғаһының һул ярында урынлашҡан , Якутск ҡалаһынан 630 км алыҫлыҡта төйәкләнгән.
Климаты
үҙгәртергәКлиматы — ҡырҡа континенталь. Иң күп ямғырҙар июль-август айҙарына тура килә, ул ваҡытта Тымыҡ океан яғынан бер аҙ яуым-төшөм килеп етә.
Ҡала климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрһәткес | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | |
Абсолют максимум, °C | 2,8 | 1,0 | 11,2 | 18,8 | 31,1 | 35,4 | 36,5 | 37,7 | 26,6 | 18,2 | 6,1 | −0,7 | |
Уртаса максимум, °C | −26,6 | −20,4 | −8,1 | 3,3 | 13,3 | 22,2 | 24,8 | 21,1 | 11,5 | −0,8 | −16,6 | −26,1 | |
Уртаса температура, °C | −30,7 | −25,9 | −15,1 | −2,9 | 7,1 | 15,3 | 18,4 | 14,6 | 6,1 | −5 | −20,8 | −29,9 | |
Уртаса минимум, °C | −34,6 | −30,7 | −21,8 | −9,2 | 1,0 | 8,5 | 12,0 | 8,8 | 1,4 | −9 | −24,9 | −33,6 | |
Абсолют минимум, °C | −60,1 | −57,6 | −47,4 | −35,1 | −16,1 | −4,7 | 0,2 | −4,4 | −14,5 | −32,1 | −49,1 | −57,2 | |
Яуым-төшөм нормаһы, мм | 17 | 11 | 9 | 10 | 32 | 39 | 56 | 49 | 41 | 21 | 21 | 18 | |
Сығанаҡ: Пойыла и климат |
Һуңғы йылдарҙа уртаса айлыҡ температура[4] | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ай | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Йыл |
2001 йыл, °C | −34,6 | −30,0 | −17,3 | −5,5 | 8,3 | 17,4 | 21,8 | 15,2 | 3,9 | −4,4 | −14,1 | −29,3 | −5,7 |
2002 йыл, °C | −28,3 | −21,1 | −11,8 | −3,7 | 9,4 | 16,9 | 20,1 | 16,6 | 6,3 | −8,0 | −21,1 | −33,0 | −4,8 |
2003 йыл, °C | −31,7 | −22,9 | −10,7 | −1,4 | 4,8 | 15,1 | 19,6 | 14,6 | 7,0 | −5,3 | −25,0 | −22,2 | −4,8 |
2004 йыл, °C | −31,4 | −31,7 | −15,8 | −4,0 | 6,0 | 13,5 | 16,6 | 13,1 | 6,8 | −6,2 | −13,8 | −36,7 | −7,0 |
2005 йыл, °C | −29,9 | −26,9 | −15,0 | −0,8 | 9,2 | 16,1 | 18,1 | 13,0 | 8,0 | −3,9 | −21,7 | −32,1 | −5,5 |
2006 йыл, °C | −37,7 | −27,2 | −17,4 | −3,1 | 6,1 | 15,1 | 17,7 | 13,5 | 7,2 | −7,4 | −23,1 | −25,8 | −6,8 |
2007 йыл, °C | −20,1 | −29,7 | −17,2 | 0,6 | 7,9 | 14,9 | 16,2 | 15,0 | 7,0 | −2,9 | −16,7 | −25,9 | −4,2 |
2008 йыл, °C | −28,1 | −19,6 | −8,3 | −4,9 | 7,9 | 18,6 | 17,8 | 14,4 | 4,3 | −2,3 | −23,7 | −35,4 | −4,9 |
2009 йыл, °C | −30,3 | −35,0 | −18,5 | −1,0 | 5,3 | 17,1 | 18,4 | 14,3 | 7,2 | −4,3 | −23,8 | −34,0 | −7,1 |
2010 йыл, °C | −32,9 | −29,0 | −17,5 | −4,5 | 8,8 | 15,1 | 19,3 | 14,3 | 4,5 | −5,4 | −14,4 | −36,4 | −6,5 |
2011 йыл, °C | −28,0 | −26,7 | −10,8 | −0,3 | 9,1 | 16,7 | 19,6 | 15,0 | 3,7 | −1,9 | −19,2 | −29,1 | −4,3 |
2012 йыл, °C | −34,1 | −25,7 | −21,3 | −4,6 | 7,8 | 16,1 | 19,6 | 12,5 | 8,1 | −7,8 | −23,0 | −32,3 | −7,1 |
2013 йыл, °C | −36,1 | −26,4 | −18,3 | −3,5 | 9,3 | 16,2 | 15,9 | 14,8 | 6,1 | −3,8 | −16,7 | −26,2 | −5,7 |
2014 йыл, °C | −37,9 | −31,5 | −11,5 | 1,7 | 10,5 | 16,0 | 19,1 | 14,4 | 5,0 | −6,4 | −19,7 | −30,6 | −5,9 |
2015 йыл, °C | −27,8 | −22,7 | −12,8 | −3,8 | 7,9 | 14,5 | 19,3 | 16,9 | 5,8 | −4,1 | −19,3 | −23,6 | −4,1 |
2016 йыл, °C | −26,0 | −25,9 | −10,7 | −1,1 | 5,5 | 14,5 | 16,1 | 13,0 | 7,7 | −8,4 | −25,5 | −29,8 | −5,8 |
2017 йыл, °C | −26,3 | −23,7 | −9,5 | −0,8 | 6,2 | 17,8 | 17,3 | 15,4 | 5,4 | −5,0 | −20,9 | −33,8 | −4,8 |
2018 йыл, °C | −29,5 | −26,7 | -9,7 | 3,4 | 13,7 | 23,5 | 25,2 | 21,7 | 12,5 | 2,7 | -9,6 | -19,5 | 0,6 |
Ҡояшлы ваҡыт, бер айҙағы сәғәттәр[5]. | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ай | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | йыл |
Ҡояшлы ваҡыт, с | 37 | 116 | 211 | 249 | 267 | 294 | 307 | 242 | 153 | 93 | 60 | 16 | 2045 |
Иҡтисады
үҙгәртергә- урман сәнәғәте
- ит комбинаты
- икмәк заводы
- электр станцияһы
- геологик партия
- һөт продукцияһы
- алтын сығарыу
- ВСТО нефть үткәргесе
Олёкминск районы территорияһынан «Көнсығыш Себер — Тымыҡ океан» нефть үткәргесе, «Себер көсө» газ торбаһы үтә.
Авиация
үҙгәртергәОлёкминскиҙа аэропорт эшләй
Һылтанмалар
үҙгәртергә- История города Наша Олёкма
- Олёкминск в энциклопедии «Мой город» 2008 йыл 25 май архивланған.
- Герб города 2009 йыл 27 август архивланған.
- 370 лет со дня основания города Олёкминск Национальная библиотека РС(Я)
- Лист топографической карты P-51-XXXI,XXXII
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 ОКТМО (урыҫ)
- ↑ Оценка численности населения на 1 января 2023 года по муниципальным районам
- ↑ Поспелов, 2008, с. 330
- ↑ Пойыла и климат . Дата обращения: 17 октябрь 2015. Архивировано 18 октябрь 2015 года.
- ↑ Гонконгская обсерватория . Дата обращения: 18 октябрь 2015. Архивировано 4 март 2016 года. 2016 йыл 4 март архивланған.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Поспелов Е. М. Географические названия России. Топонимический словарь. — М.: Астрель, АСТ, 2008. — 523 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-17-054966-5.
Галерея
үҙгәртергә-
Спасск Урамы
-
Кульбертинов Иван Николаевич аллеяһы
-
Спасск соборы
-
Олёкма йылғаһы күренеше
-
«Лена Йылғаһы» статуяһы
-
Йәйәүлеләр һуҡмағы
-
Пристань эргәһендәге сквер
-
Пристань