Ленский Дмитрий Тимофеевич

Дмитрий Тимофеевич Ленский (ысын фамилияһы Воробьев; 1805, Мәскәү9 [21] декабрь 1860, шунда уҡ) — урыҫ яҙыусыһы, тәржемәсе, актёр, XIX быуатта популяр булған водевилдәр авторы.

Ленский Дмитрий Тимофеевич
Зат ир-ат
Рәсем
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
Тыуған көнө 1805[1][2][3][…]
Тыуған урыны Мәскәү, Рәсәй империяһы[4]
Вафат булған көнө 9 (21) декабрь 1860
Вафат булған урыны Мәскәү, Рәсәй империяһы[4]
Ерләнгән урыны Ваганьков зыяраты[d]
Яҙма әҫәрҙәр теле урыҫ теле
Һөнәр төрө актёр, композитор, драматург, яҙыусы, либреттист, тәржемәсе
Эшмәкәрлек төрө творческое и профессиональное письмо[d][5], тәржемәселек[d][5] һәм актёрлыҡ оҫталығы[d][5]
Уҡыу йорто Академия коммерческих наук[d]
Кемдә уҡыған Алексей Иванович Померанцев[d]
Әүҙемлек урыны СССР[5]
 Ленский Дмитрий Тимофеевич Викимилектә

Биографияһы үҙгәртергә

Дмитроий Тимофеевич Ленский сауҙагәр улы. Мәскәү коммерция фәндәре академияһында (1816—1821) уҡый. Уны тамамлағас, өс йыл инглиз негоцианты Джон Никерзгилдең (1775—1841) банк контораһында бухгалтер булып эшләй[6]

1824 йылда сәхнәлә сығыш яһай. Мәскәүҙә Н.В. Гоголдең «Ревизор» комедияһында Хлестаков ролен беренсе башҡарыусы була; образға водевиль трактовкаһы бирә.

Йөҙгә яҡын драма әҫәрҙәре һәм опера либереттолары яҙған. Үҙ пьесалары өсөн француз пьесаларынан сюжеттар ала, улар урыҫ сауҙагәрҙәре, йәмәғәтселек, провинциаль актёрҙар тормошонан көнкүреш нескәлектәре менән байытыла. Ленскийҙың водевилдәрен (70-тән артыҡ) сәхнә оҫталығы, тиҙ хәрәкәт итеү барышы, башҡа һыймаҫлыҡ хәл, «тупаҫ комик» алымдарын оҫта ҡулланыу, каламбурҙар һәм киҫкенлек менән асыҡ айырылып тора. "Опералар һәм водевиль" нәшер итә, француз теленән тәржемәләр бирелә (с.1-4, 1835-1836).

Ленскийҙың иң яҡшы водевилдәре (»Лев Гурыч Синичкин, йәки провинциаль дебютантка", 1839 йылғы постановка, һ.б.) оҙаҡ ваҡыт рус театрының төп репертуарында була.

А. Н.Верстовскийҙың «Громобой» операһының либретто авторы (1854, ҡуйылышы 1857).

Рәсәйҙә Ж.П. Беранженың беренсе тәржемәселәренең береһе. Композитор Александр Алябьев музыка ижад иткән «Продайте ж милостыню ей» шиғыры бигерәк тә танылыу ала. "Нищая" романсы шулай килеп сыға, уны Карева Галина, Жанна Бесовская, Людмила Гурченко, Эдуард Хиль, Александр Малинин, Тамара Калинина һәм башҡа бик күп артистар уңышлы башҡара.

Ваганьков зыяратында ерләнгән (6 участок).

Әҙәби эшмәкәрлеге үҙгәртергә

  • «Ещё суматоха, или На свете всё превратно». Ком.-водевиль в 1 д. Пер. с фр. М., 1828
  • «Сват невпопад». Ком.-водевиль в 1 д. Пер. с фр.
  • «Честный вор». Ком.-водевиль в 1 д. Пер. с фр.
  • «Невинный в вине, или Судейский приговор». Опера-водевиль в 1 д. Текст пер. с фр.
  • «Дедушка-жених». Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба. Пер. с фр.
  • «Господин слуга, или Игра щастия» Ком.-водевиль в 1 д. Пер. с фр. М., 1830
  • «Крёстная маменька» (La marraine). Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба, Локруа и Ж. Шабо де Буэна. Пер. с фр. СПб.—М., 1874
  • «Прекрасный принц, или Небылицы в лицах» (Le prince charmant, ou Les contes de fees). Водевиль в 1 д. Э. Скриба. Пер. с фр. М., 1830
  • «Воспитанник любви, или Как он переменился» (Jean). Ком.-водевиль в 4 частях М. Теолона и А. Синьоля. Пер. с фр.
  • «Барон фон Тренк» (Baron de Trenck). Ком.-водевиль в 2 д. Э. Скриба и Ж. Делавиня. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Чудные приключения и удивительное морское путешествие Пьетро Дандини» Волшебная опера-водевиль, в 3 д. Э. Скриба и Ж.-А. Дюпена (Henri Dupin). Пер. с фр.
  • «Муж и жена». Ком.-водевиль в 1 д. Пер. с фр.
  • «Час в тюрьме, или Ещё в чужом пиру похмелье» (Une heure de prison, ou La lettre de recommandation). Водевиль в 2 д. Т.-М. Дюмерсана, Ш.-О. Севрена и Ж.-Т. Мерля (Jean-Toussaint Merle). Пер. с фр.
  • «Первая любовь» (Les premieres amours, ou Les souvenirs d’enfance). Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба. Пер. с фр.
  • «Филипп, или Фамильная гордость» (Philippe). Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба, Мельвиля (А.-О.-Ж. Дюверье) и Ж. Баяра. Пер. с фр.
  • «Теобальд, или Возвращение из России» (Theobald, ou Le retour de Russie). Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба и А.-Ф. Варнера (Antoine-François Varner). Пер. с фр.
  • «Старый гусар, или Пажи Фридриха II». Опера-водевиль в 3 д. Текст Т.-Ф. Девильнева, Э. Дюпати и В.Сент-Илера. Сюжет заимствован из романа Ш.-А.-Г. Пиго-Лебрена «Les barons de Felsheim». Пер. с фр.
  • «Два мужа» (Les deux maris). Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба и А.-Ф. Варнера (Antoine-François Varner). Пер. с фр. СПб.—М., 1874
  • «Кеттли, или Возвращение в Швейцарию» (Kettly, ou Le retour en Suisse). Опера-водевиль в 1 д. Ф.-А. Дювера и П. Дюпора. Пер. с фр. (постановка в Москве в 1832 моск. драматической труппой в помещении Большого театра)
  • «Дезертер, или Тоска по отчизне» (Le mal du pays, ou La bateliere de Brienz). Опера-водевиль в 1 д. Текст Э. Скриба и Мельвиля (А.-О.-Ж. Дюверье). Пер. с фр.
  • «Усы» (Partie et revanche). Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба, Франсиса и Н. Бразье. Пер. с фр.
  • «Поцелуй по векселю» (Le baiser au porteur). Ком.-водевиль в 1 д. Э. Скриба, Ж. Жансуля (Justin Gensoul) и Ф. де Курси (Frédéric de Courcy). Пер. с фр. (постановка моск.драм.труппой на сцене Большого театра 23 мая 1832 в собственный бенефис)
  • «Актриса, певица и танцовщица». Ком.-водевиль в 1 д. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Хороша и дурна, и глупа и умна». Водевиль в 1 д. Переделка водевиля Э. Скриба и Мельвиля (А.-О.-Ж. Дюверье) «La demoiselle a marier, ou La premiere entrevue»
  • «Любовное зелье, или Цирюльник стихотворец». Опера-водевиль в 1 д. Переделка водевиля Мельвиля (А.-О.-Ж. Дюверье) и Н. Бразье «Le philtre champenois».
  • «Стряпчий под столом» (Monsieur Jovial, ou L’huissier chansonnier). Водевиль в 2 д. М. Теолона и Шокара. Пер. с фр.
  • «Скряги в тисках». Опера-водевиль в 1 д. Пер. с фр.
  • «Дамский доктор» (Le medecin des dames). Водевиль в 1 д. Э. Скриба и Мельвиля (А.-О.-Ж. Дюверье). Пер. с фр. СПб., 1836
  • «Дамский тайный советник» СПб., 1838
  • «Влюблённый брат» (Rodolphe, ou Frere et sœur). Драма в 1 д. Э. Скриба и Мельвиля (А.-О.-Ж. Дюверье). Пер. с фр.
  • «Мечты» (Une chaumiere et son cœur). Ком.-водевиль в 3 д. Э. Скриба и Альфонса. Пер. с фр.
  • «Хоть тресни, а женись» (Le mariage force). Ком. в 1 д. Ж.-Б. Мольера. Вольный пер. с фр. в стихах
  • «Два купца и два отца» (Моiroud et companie). Ком.-водевиль в 1 д. Ж. Баяра и Ж. Вайи. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Мальвина, или Урок богатым невестам». Драма в 2 д. в стихах. Пер. с фр. ком. Э. Скриба «Malvina, ou Un mariage d’inclination»;
  • «Жених нарасхват» (Le coq de village). Шуточный водевиль в 1 д. Ш.-С. Фавара. Пер. с фр. М., 1837
  • «Маскарад в летнем клубе, или Ни то, ни сё для разъезда карет, не водевиль и не балет». Пер. с фр.
  • «Зеркало, или Дамский тайный советник». Ком. в 1 д. Пер. с фр.
  • «Добрый гений» (L’ange gardien). Трилогия-водевиль в 3 сценах Д.-Ш. Дюпети и П. Деланда. Пер. с фр.
  • «Дядюшкина тайна» (Le secret de mon oncle). Водевиль в 1 д. Ш. Варена (Charles Varin). Пер. с фр. СПб., 1841
  • «Пажи Бассомпьера» (Les pages de Bassompiere). Водевиль в 1 д. Ш. Варена (Charles Varin), Э. Араго и Деверже. Пер. с фр.
  • «Лев Гурыч Синичкин, или Провинциальная дебютантка» (Le pere de la debutante). Ком.-водевиль в 5 д. М. Теолона и Ж. Баяра. Пер. с фр. (в Москве впервые 3 ноября 1839 в бенефис танцовщицы А. И. Ворониной-Ивановой в помещении Большого театра) СПб., 1844
  • «Граф-литограф, или Честолюбивая штопальщица». Водевиль в 1 д. Пер. с фр. СПб., 1841
  • «Жена за столом, а муж под полом» (Le cabaret de Lustucru). Водевиль в 1 д. Э. Жема и Э. Араго. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Харьковский жених, или Дом на две улицы». Водевиль в 2 д. Пер. с фр.
  • «Павел Степанович Мочалов в провинции». Вод. в 2 д. Переделка фр. вод. Ф. Дефоржа и П. Вермона «Lekain a Draguignan»;
  • «Зятюшка» (Mon gendre). Вод. в 1 д. Ж. Баяра и Лорансена (Paul Aimé Chapelle). Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Две кормилицы». Фарс-вод. в 1 д. Взят с фр.
  • «В людях ангел — не жена! Дома с мужем — сатана!» (L’ange dans le monde et le diable a la maison). Ком. в 3 д. Ф. де Курси и Д.-Ш. Дюпети. Пер. с фр. СПб.—М., 1872
  • «Ужас! Ужас!! Ужас!!!». Вод. в 1 д. Пер. с фр.
  • «Барская спесь и Анютины глазки» (La marquise de Pretintaille). Вод. в 1 д. Ж. Баяра и Ф. Дюмануара. Пер. с фр. М., 1849
  • «Фортункин, или Муж с места, другой на место» (Mon ami Cleobul). Вод. в 1 д. Пер.с фр.
  • «Вот так пилюли! Что в рот, то спасибо!». Волшебная опера-вод. в 3 д. и 12 картинах. Пер. фр. вод. Ф. Лалу, О. Анисе-Буржуа и Лорана «Les pilules du diable». Музыка Штуцмана (в Москве: 30 января 1842 в бенефис машиниста Л.-П. Пино, в помещении Большого театра) СПб.—М., 1873
  • «Первый день брака через тридцать лет после свадьбы, или Лучше поздно, чем никогда» (Monsieur de Maugallard, ou Le premier jour des noces). Ком. в 1 д. Ж.-Б. Розье и О. Арну. Пер. с фр.
  • «Гамлет Сидорович и Офелия Кузьминишна» (Indiana et Charlemagne). Шутка-вод. в 1 д. Ж. Баяра и Ф. Дюмануара. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Убийца своей жены» (L’homme qui tue sa femme). Вод. в 2 д. Э. Бризбарра и Э. Жема. Пер. с фр.
  • «Война с тёщей, или Насилу за ум взялись» (Le mari a la campagne). Ком. в 3 д. Ж. Баяра и Ж. Вайи. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «20, 40, 100» (Вrelan de Troupiers). Ком.-вод. в 1 д. Ф. Дюмануара и Э. Араго. Пер. с фр.; совместно с Н. П. Беккером
  • «Тысяча и одна ночь, арабские сказки». Волшебная ком.-вод. в 4 д. Пер. с фр. Н. П. Беккера. Куплеты Д. Т. Ленского.
  • «Волчий рот, лисий хвост» (Une jeunesse orageuse). Ком.-вод. в 2 д. Ш. Денуайе. Пер. с фр. СПб., 1850
  • «Жертва мщения» (Juliette). Драма в 2 д. Мельвиля (А.-О.-Ж. Дюверье) и Ш.-А.-Э. Бьевиля. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Два брата с Арбата и третий к ним хват» (Les freres Dondaine). Шутка-вод. в 1 д. Ш. Варена (Charles Varin) и Лопеса. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «У страха глаза велики, или Уберёг, но надолго ли?» (La tante mal gardee). Вод. в 1 д. Ж. Баяра и Матона. Пер. с фр.
  • «Три невидимки» (Les fees de Paris). Ком.-вод. в 2 д. Ж. Баяра. Пер. с фр. М., 1850
  • «Рад не рад, а делать нечего» (Воn gre, mal gre). Вод. в 1 д. Ж. Барбье. Пер. с фр.
  • «Минеральные воды» (Les eaux de Mont d’or). Вод. в 1 д. Э. Скриба, Ф. де Курси и Ж. Сентина. Пер. с фр.
  • «Учитель и мельничиха, или Воспитание и природа» (Le moulin joli). Оперетта в 1 д. Текст Л. Клервиля. Пер. с фр. СПб.—М., 1873
  • «Учёные чудаки и ребёнок». Ком. в 1 д. А. Дюма. Пер. с фр. Д. Т. Ленского
  • «Простушка и воспитанная». Вод. в 1 д.
  • «Громобой» М., 1857
  • Водевили. М., Гослитиздат, 1937

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. D. T. Lenskiĭ // Faceted Application of Subject Terminology
  2. Bibliothèque nationale de France Dmitrij Timofeevič Lenskij // идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  3. Dmitrij T. Lenskij // https://data.cerl.org/thesaurus/cnp00570579 (ингл.)Consortium of European Research Libraries.
  4. 4,0 4,1 Ленский Дмитрий Тимофеевич // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=xx0171006
  6. Столетие Московской Практической Академии коммерческих наук…. — С. 745.

Әҙәбиәт үҙгәртергә

  • Горбунов И. Ф. Ленский, Д. Т. // Русская старина. — 1880. — Т. 10.
  • Русские писатели. 1800-1917. Биографическом словарь. Т. 3: Т—М. — М.: Большая российская энциклопедия, 1994. — С. 317-318.
  • Ленский Дмитрий Тимофеевич, справка и некоторые романсы в записи этого автора.