Википедия

Кутна-Гора

Кутна-Гора (чех Kutná Hora), элекке. Куттенберг (нем. Kuttenberg) — Урта Чехия крайы ҡалаһы. Кутна Гора районының администраив үҙәге һәм киң вәкәләтле муниципалитеты. Праганан көнсығышҡа табан 60 км алыҫлыҡта, Кутна-Гора яҫы таулығында, диңгеҙ кимәленән 254 метр бейеклектә урынлашҡан.

Кутна-Гора
чех Kutná Hora
БайраҡГерб
Рәсем
Рәсми атамаһы Kuttenberg һәм Kutná Hora[1]
Дәүләт  Чехия[2][3]
Административ үҙәге Кутна-Гора[d]
Административ-территориаль берәмек Кутна-Гора[d] һәм Кутна-Гора[d][4]
Историческая область Богемия[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Bylanka[d] һәм Vrchlice[d]
Геомәғлүмәттәр Data:Map of Kutná Hora, Kutná Hora District.map[4]
Хөкүмәт башлығы Lukáš Seifert[d][5]
Ойошма ағзаһы Czech Inspiration[d] һәм Организация городов всемирного наследия[d][6]
Халыҡ һаны 21 556 кеше (1 ғинуар 2024)[7]
Йорттар һаны 4015[8]
Административ рәүештә бүленә Hlouška[d][9], Kaňk[d][9], Karlov[d][9], Kutná Hora-Vnitřní Město[d][9], Malín[d][9], Neškaredice[d][9], Perštejnec[d][9], Poličany[d][9], Седлец[d][9], Šipší[d][9], Vrchlice[d][9] һәм Žižkov[d][9]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 254 метр
Туғандаш ҡала Каменец-Подольск[10][11][12]
Сиктәш Grunta[d], Libenice[d], Církvice[d], Nové Dvory[d], Třebešice[d], Кршесетице[d], Malešov[d], Miskovice[d], Hlízov[d] һәм Kluky[d]
Коллекция күләме 484[13], 484[13], 0[13] һәм 0[13]
Майҙан 33,071625 км²[14]
Почта индексы 284 01[4], 284 03[4] һәм 284 04[4]
Электрон почта podatelna@kutnahora.cz[15]
Рәсми сайт kutnahora.cz
Һәйкәлдәр исемлеге Q12052137?
Иң тәүге яҙма ваҡыты 1289[16]
Средний возраст 43,4[8]
Номер тамғаһы коды S
Категория для почётных граждан субъекта Категория:Почётные граждане Кутна-Гора[d] һәм Q86225326?
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы Category:Burials in Kutná Hora[d]
Элементтың күренеше өсөн категория Category:Views of Kutná Hora[d]
Карта
 Кутна-Гора Викимилектә

Халҡы — 21,1 мең кеше (2005 йыл мәғлүмәттәре буйынса).

Тарих

үҙгәртергә
Файл:Кутна Гора.jpg
Иҫке ҡала урамы
Файл:Кутна Гора собор святой Варвары.jpg
Изге Варвара соборы

Ҡалаға XIII быуаттың беренсе яртыһында нигеҙ һалынған. Кутна-Гора урта быуаттарҙың көмөш сығарыу индустрияһы үҙәге. XIII быуатта ҡала Европа рудниктары сығарған көмөштөң өсөнсө өлөшөн сығарыу һөҙөмтәһендә Чехия корллегенең байлыҡ буйынса икенсе ҡалаһы була.

Тап рудниктар таусылар ҡасабаһы барлыҡҡа килеүҙен төп сәбәпсеһе булған, шуларҙың береһенә "Antiqua Cuthna"исеме бирелә, был «иҫке монах рясаһы (кейеме)» тигәнде аңлата. Бер монах, риүәйәт буйынса, күрше убала йоҡоға талған, ә йоҡо ваҡытында көмөш ҡойолмаларын төшөндә күргән. Уянғас, ул ысынлап та төшөндә күргән урында көмөш тапҡан һәм уны рясаһы менән ҡаплап ҡуйған. Кутна-Гора Европала беренсе «көмөш биҙгәге» урынына әйләнә. Шахта тирәләй теләһә нисек урынлашҡан бәләкәй өйҙәр, трактирҙар, мунсалар, кибеттәр барлыҡҡа килә. Һуңынан таралышып торған ҡасабалар король өҫтөнлөктәрен алған Кутна-Гора ҡалаһына берләшә

Гуситтар һуғышында ныҡ емерелә. XVI быуат уртаһында руда мәғдәне ярлыланыу арҡаһында ҡала хәлһеҙләнә, бөлгөнлөккә төшә.

Иҫтәлекле урын

үҙгәртергә

Күп готика архитектураһы ҡомартҡылары менән данлыҡлы.

  • Изге Варвара соборы 1388—1547 — Кутна-Гораның иң билдәле архитектура ҡомартҡыһы — ҙурлығы һәм әһәмиәте буйынса Чехияның икенсе урынындағы ҡорамы, һуңғы владислав готикаһы стилендә төҙөлгән.
  • Өлкән Изге Иаков костелы (1330)
  • Архидеканство бинаһы (1594—1599)
  • Иезуит Колледжы (1667—1700)
  • Элекке Аҡса һуғыу йорто — Влаш (Италия) һарайы (XIII быуат)
  • Барокко чума бағанаһы (1713—1715)
  • Ҡала ситендә, Седлец районында — зыярат янында Бөтә Изгеләр һөйәктәре һаҡлағысы костелы (1400 тирәһе)
  • Седлецта — Вознесение Девы Марии һәм Изге Иоанн Креститель соборы (1280—1320, 1702—1714)
  • «Градек» көмөш музейы һәм урта быуат көмөш шахтаһы (1485—1505)
  • Зыярат эргәһендә Изге Троица костелы (1415)
  • Бөтә Изгеләр костелы (1290)
  • Раббы Тәне капеллаһы (1400 тирәһе)
  • Урсулинкалар монастыры (1733—1743)
  • Намнетиҙағы Матерь Божья костелы(1360—1470)
  • Изге Ян Непомуцкий костелы (1734—1750)
  • Таш фонтан(1493—1495)
  • Таш йорт (1485—1495)
  • Изге Вацлав һәйкәле

Ҡаланың тарихи үҙәге ЮНЕСКО-ның бөтә донъя мираҫы исемлегенә инә.

Иҡтисад

үҙгәртергә

Быяла өрөү заводы, һыра етештереү, Philip Morris тәмәке фабрикаһы, «Foxconn» компанияһының заводы бар.

Билдәле кешеләр

үҙгәртергә
  • Бридел Бедржих (1619—1680) — чех яҙыусыһы, шағир һәм барокко дәүере миссионеры.
  • Карел Гавличек-Боровский (1821—1856) — чех яҙыусыһы, шағир, публицист.
  • Микулаш Дачицкий из Геслова (чех.)баш., яҙыусы
  • Густав Линднер (1828—1897) — ғалим-педагог, XIX быуатта күренекле чех педагогия фәндәре эшмәкәрҙәренең береһе.
  • Иржи Ортен (1919—1941) — шағир.
  • Габриэла Прейссова, яҙыусы.
  • Ондржей Птачек (чех.)баш., ҡыңғырау оҫтаһы.
  • Тыл Йозеф Каэтан (1808—1856) — яҙыусы һәм драматург, Чехия милли гимны һүҙҙәренең авторы.
  • Ян Эразим Воцел (чех.)баш., археолог.
  • Ярослав Войта (чех.)баш., актёр.
  • Крупичка Рудольф (1879—1951) — шағир һәм драматург.
  • Браун Йозеф (1864—1891) — яҙыусы.
  • Йеневайн Феликс (1857—1905) — рәссам.

Туғанлашҡан ҡалалар

үҙгәртергә
  •   Тарновске-Гуры

Шулай уҡ ҡарағыҙ

үҙгәртергә
  • Костехранилище в Седлеце

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. ↑ Реестр территориальной идентификации, адресов и недвижимости (RUIAN) Чехии
  2. ↑ archINFORM (нем.) — 1994.
  3. ↑ Aligned ISNI and Ringgold identifiers for institutions (ингл.) // zenodo — 2017. — doi:10.5281/ZENODO.758080
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Реестр территориальной идентификации, адресов и недвижимости (RUIAN) Чехии
  5. ↑ https://kutnohorsky.denik.cz/volby-2022-komunalni/kutna-hora-ma-noveho-starostu-urednika-ze-skolstvi-lukase-seiferta-ods-20221024.html
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20240528143447/https://www.ovpm.org/members/cities/
  7. ↑ Český statistický úřad Počet obyvatel v obcích – k 1. 1. 2024 (чеш.) — Praha: ČSÚ, 2024.
  8. ↑ 8,0 8,1 Český statistický úřad https://www.czso.cz/csu/czso/vysledky-scitani-2021-otevrena-data (чеш.)
  9. ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 набор данных ISÚI — Czech Office of Surveying and Cadastre.
  10. ↑ https://mu.kutnahora.cz/mu/kamenec-podolski-ua
  11. ↑ https://mu.kutnahora.cz/mu/partnerska-mesta
  12. ↑ https://kam-pod.gov.ua/nashe-misto/mista-partneri
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 http://otevrenesbirky.cz/static/openCollections.csv — 2021.
  14. ↑ Czech Statistical Office Malý lexikon obcí České republiky – 2017 — Czech Statistical Office, 2017.
  15. ↑ https://www.kutnahora.cz/
  16. ↑ Jakl L. Jak stará jsou česká města? Legendy a fakta. (чеш.) // iDNES.cz — 2011.

Һылтанмалар

үҙгәртергә
  Бөтә донъя мираҫы ЮНЕСКО, объект № 732



урыҫ. • ингл. • фр.
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Кутна-Гора&oldid=1091155» битенән алынған