Киңдәлә
Киңдәлә (рус. Кинделя (Киндели) - Рәсәй йылғаһы. Ырымбур өлкәһе[1] биләмәләрендә аға. Йылға Ҡош йылғаһының уң ярына тамағынан 13 км өҫтәрәк ҡушыла. Йылға оҙонлоғо 145 км.
| Киңдәлә | |
|---|---|
| Характеристика | |
| Оҙонлоғо | 145 км |
| Бассейн | 1830 км² |
| Һыу ағымы | |
| Тамағы | Кош йылғаһының уң ярына тамағынан 13 км өҫтәрәк |
| · Координаталар | 51°33′40″ с. ш. 52°52′55″ в. д.HGЯO |
| Урынлашыуы | |
| Һыу бассейны | |
| Илдәр |  Рәсәй Федерацияһы
|
| Регион | Ырымбур өлкәһе |
| РДҺР | 12010001012112200009584 |
Һыу реестры мәғлүмәттәре үҙгәртергә
Рәсәй дәүләт һыу реестры мәғлүмәте буйынса йылға Яйыҡ һыу бассейны округында урынлашҡан, һыу хужалығы участкаһы — Яйыҡ йылғаһы бассейны (Рәсәй булеге) Һаҡмар йылғаһынан түбәнерәк, Илек йылғаһын керетмәй. Бәләкәй йылға бассейны — бассейны юҡ, йылға бассейны — Яйыҡ (һыу бассейнының Рәсәй өлөшө)[2].
Һыу ресурстарының федераль агентлығы мәғлүмәте буйынса [2]:
- Дәүләт һыу реестрында һыу объектының коды — 12010001012112200009584
- Гидрологик өйрәнеү (ГӨ) буйынса коды — 112200958
- Бассейн коды — 12.01.00.010
- ГӨ буйынса һаны (номеры) — 12
- ГӨ буйынса сығарылыш — 2
Этимологияһы үҙгәртергә
Фараздар бер нисә, хатта мордва теленән ингән тигәне лә бар. Мәгәр йылғаның тарихи Башҡортостан ерҙәрендә аҡҡанлығы гидронимдың башҡорт теленән ингәнлегенә төп дәлил. Мордвалар ул ерҙәргә килеп ултырғанға тиклемге яҙмаларҙа урыҫ телендә Кинзель атамаһы осрай. Ырымбур топонимдар белгесе Б. А. Моисеев "Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки" тигән китабында бер нисә фараз буйынса ентекле һығымталар яһағандан һуң ошондай фекергә килә:
|
Мы предлагаем такое объяснение названия реки Кинделя: оно тюркское, в основе его лежит корень кин(башҡ. киң). Этот тюркский корень в переводе на русский язык означает «широкий». Вторая часть названия первоначально звучала как дала́ — «степь». Сначала Киндала́, затем
после фонетических изменений стало Кинделя́ — это река «Широкая степь», то есть река, протекающая по широкой, обширной, необозримой степи. Ранний вариант названия реки Киндала (с гласным [а] после [д]) отмечен в архивных материалах, он входит и в производные образования. [3] |
|
.
Был ышандырырлыҡ аңлатма. Башҡорт телендә сингармонизм нигеҙендә тәүге ижектәге йомшаҡ "И" һуҙынҡыһы икенсе ижекте лә нәҙек һуҙынҡыларға әүерелдергән.
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ «Гидротехник ҡоролмалар һәм дәүләт һыу кадастрының Рәсәй Үҙәк реестры».
- ↑ 2,0 2,1 РФ һыу реестры: Кинделя (Киндели).
- ↑ Моисеев, Б. А. Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки / Мин-во образования и науки РФ, ФГБОУ ВПО «Оренбург. гос. пед.ун-т». — Оренбург : Изд-во ОГПУ, 2013. — 380 с. ISBN 978-5-85859-528-1
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Рәсәй Федерацияһы тәбиғәт ресурстары һәм экология министрлығы 2015 йыл 26 май архивланған.