Гарриет Босс
Һарриет Софи Босс (Harriet Sofie Bosse, 19 февраль 1878 йыл — 2 ноябрь 1961 йыл) — швед-норвег актёры. Хәҙерге ваҡытта Босс йыш ҡына драматург Август Стриндбергтың өсөнсө ҡатыны булараҡ иҫкә алына. Босс үҙенең карьераһын Кристианияла (хәҙерге Осло, Норвегияның баш ҡалаһы)көслө рухлы апаһы Алма Фаһлстрем етәкләгән ҙур булмаған компанияла башлаған. Король драматик театры «Драматен», Стокгольмдың, швед баш ҡалаһының төп драматик майҙансығының ярҙамына таянып, Босс үҙенең интеллигентлы актёр уйыны һәм «экзотик көнсығыш тышҡы ҡиәфәте» менән Стриндбергтың иғтибарын йәлеп итә.
| Гарриет Босс | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ[1] |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Норвегия Швеция |
| Тыуған көнө | 19 февраль 1878[2] |
| Тыуған урыны | Кристиания[d], Норвегия[2] |
| Вафат булған көнө | 2 ноябрь 1961 (83 йәш) |
| Вафат булған урыны | Кристиания[d], Норвегия[2] |
| Атаһы | Иоганн Генрих Боссе[d][2] |
| Әсәһе | Анне-Мария Леманн[d][2] |
| Бер туғандары | Ewald Bosse[d], Дагмар Мёллер[d] һәм Alma Fahlstrøm[d] |
| Хәләл ефете | Август Стриндберг[3], Гуннар Вингард[d][3] һәм Эдвин Адолфсон[d][4] |
| Балалары | Анне-Мари Хагелин[d] |
| Һөнәр төрө | актёр, кино актёры |
| Ойошма ағзаһы | Svenska hem[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
 |
| Вики-проект | Project Svenskt kvinnobiografiskt lexikon[d] |
 Гарриет Босс Викимилектә | |
Стриндбергтың хаттарынан һәм көндәлегенән билдәле булыуынса, ҡыҙҙың артынан ҡайнар йөрөгәндән һуң, 52 йәшлек Стриндберг һәм 23 йәшлек Босс 1901 йылда өйләнешәләр. Стриндберг ҡыҫҡа һәм ярһыу мөнәсәбәттәре осоронда, бигерәк тә 1900—1901 йылдарҙа, үҙенең ижади осошо дәүерендә, Босс өсөн бер нисә төп роль яҙған. Быға тиклем булған никахындағы кеүек, ҡайһы бер тикшеренеүсе ғалимдар фекеренсә, Стриндбергтың паранойяға яҡын көнсөл холҡо арҡаһында, был мөнәсәбәттәр уңышһыҙлыҡ менән тамамланған. Стриндбергтың Боссҡа булған табыныуҙан алып ярһыуға саҡлы тойғолар спектры драматургтың уға арнап яҙған ролдәрендә лә сағыла. Үҙенең Стриндберг фамилияһын йөрөткән ысынбарлыҡ тормоштағы роленән тыш, Һарриет бойондороҡһоҙ сәнғәт кешеһе булып ҡалған.
1908 йылда Босс швед актёры Андерс Гуннар Вингардҡа (швед. Wingård), ә 1927 йылда — швед киноактёры, режиссёры һәм кумир Эдвин Адольфсонға (швед. Adolphson) кейәүгә сыға. Барлыҡ өс никахы ла бер нисә йылдан һуң айырылыу менән тамамлана, һәм ул Стриндбергтың ҡыҙы һәм Вингардтың улы менән тороп ҡала. Яңғыруыҡлы актёр карьераһынан һуң, пенсияға сығып, Стокгольмға, һәм үҙенең тамырҙарына, Ослоға ҡайта.
Карьераһының башы
үҙгәртергәБосс Норвегияның ул саҡтағы баш ҡалаһында, Кристианияла (хәҙерге Осло ҡалаһы), ата-әсәһе Анне-Мари һәм Иоһанн Генрих Босстың ун дүрт балаһы араһында ун өсөнсө бала булып донъя күргән. Уның немец сығышлы атаһы китап нәшриәтсеһе һәм һатыусыһы булған, һәм уның бизнесы ғаилә резиденцияһының йә Кристианияла, йә Стокгольмда, Швеция баш ҡалаһында сиратлап урынлашыуына килтергән. Был ҡалалар араһында бик күп йөрөргә тура килгән. Ҡыйыу, буйһонмаусан бала, алты йәшендә бер үҙе сәйәхәткә сығып маташҡан. Босс бөтә ғүмере дауамында үҙенең милли берҙәйлегендәге буталсыҡты кисереп йәшәгән[5].
Һарриет сабый бала булған саҡта уҡ Босстың ике өлкән апаһы, Алма Фаһлстрем (швед. Alma Fahlstrøm, 1863—1947) һәм Дагмар Мёллер (швед. Dagmar Möller, 1866—1954), был ваҡытта билдәле башҡарыусылар булғандар. Оҡшау өлгөһө булған апалары менән илһамланып, Һарриет үҙенең актёрлыҡ карьераһын апаһы Алма һәм уның ире Йоһан Фаһлстрем (1867—1938) етәкселегендәге норвег гастроль компанияһында башлаған. "Ромео һәм Джульетта"ла Джульетта ролен уйнарға саҡырылған ун һигеҙ йәшлек Һарриет үҙенең апаһы Инесҡа яҙған хатында, нисек итеп премьера алдынан сәхнәнән, фалиж һуҡҡандай, ҡурҡҡанын, ә һуңынан спектаклгә, шаршауға һоҡланғанын, һәм икенсе көндә урамда таныған кешеләрҙең үҙенә нисек ҡарағанын яҙған. Алма Һарриеттың беренсе һәм берҙән-бер — етерлек буйһоноу талап иткән — ысын уҡытыусыһы булған[6]. Алма ире Йоһан менән Һарриет араһында хис-тойғолар тыуғанын белгәндән һуң, уҡытыусы менән уҡыусының аһәңле туғанлыҡ мөнәсәбәттәре ҡатмарлашҡан. Босстың ата-әсәһе был ваҡытҡа вафат булған, һәм Һарриет, Алманың ҡушыуы буйынса, атаһының бай булмаған мираҫынан Стокгольмда, Копенгагенда һәм Парижда алып барылған тикшеренеүҙәргә аҡсалата ярҙам күрһәткән.
Париж сәхнәһе — ул ваҡыттағы етештереүҙең традицион һәм эксперименталь стилдәре араһында динамик конфликт урыны — Боссты илһамландырған һәм уны, бығаса үҙе файҙаланған тотанаҡлы реалистик актёр стилен дөрөҫ һайлағанлығына ышана.[7]. Хис-тойғо яғынан тығыҙыраҡ бәйләнгән Кристиянияла ҙур мөмкинлеге булғанын белгән Һарриет, Скандинавияға ҡайтҡас, Стокгольмда карьера төҙөүендә икеләнгән. Швед телендә норвег акценты менән һөйләшеүенә ҡарамаҫтан, Боссты саппаһы опера йырсыһы Дагмар Стокгольмда бәхетен һынап ҡарарға өгөтләгән. Һарриет Король драматик театры "Драматен"да, Стокгольмда консерватив зауыҡлы король Оскар II һәм уның кәңәшселәре идара иткән төп драма сәхнәһендә уйнау теләген белдереп ғариза яҙған[8]. Швед телендә юғары кимәлдә һөйләшергә өйрәнеп, ул 1899 йылда Драматенда уйнай. Был ваҡытта унда Август Стриндбергтың «Густав Васа» инновацион пьесаһы көн сенсацияһы булған.
Август Стриндберг менән никахы
үҙгәртергәБосс уңышлы, һәләтле булһа ла, уны иң тәүҙә швед драматургы Август Стриндберг (1849—1912) ҡатыны тип беләләр[9]. Стриндберг уңышлы әҙәби ижады менән яҙыусы натуралист яҙыусынан символисҡа әүерелгән, һәм егерменсе быуат сигендә уның ышаныуҙары һәм ҡыҙыҡһыныуҙары сәйәсәттә түгел, ә теософияға, мистицизм һәм оккультизмға йүнәлтелгән. 1899—1900 йылдарҙа, 51 йәшендә, Босс уны осратҡанда, ул ижади көсөнөң иң бейек нөктәһендә торған, уны сәхнәлә «уттай ҡыҙыу» тип йөрөткәндәр.
Стриндберг ҡатын-ҡыҙға нәфрәтле тигән репутацияға эйә булһа ла, был фекерҙе уның бөтә ҡатындары ла кире ҡаҡҡан. Босс ҡыҙы Анне-Мариға ҡалдырған баҫылмаған яҙмаһында: «Стриндбергта кейәүҙә булған байтаҡ йылдар дауамында, мин уны бик тәбиғи, яғымлы, изгелекле, тоғро кеше — „джентльмен“ итеп беләм» тигән.[10].
Ғишыҡ тотоп артынан йөрөү
үҙгәртергә
Айырылғандан һуң, Стриндберг был фотографияның натураль оҙонлоғондағы күсермәһен һаҡлаған һәм уны стеналағы драпировка артына беркетеп ҡуйған. һуңғараҡ Босс Стриндбергтың ғишыҡ тоҡанда һәм никахта яҙған хаттарын баҫып сығарған. Был хаттарҙа тасуирланған инциденттар һәм Босстың үҙенең комментарийҙары биографтар һәм психиатрҙар тарафынан ентекле өйрәнелгән һәм и стали частью «Стриндберг легендаһының» бер өлөшөнә әүерелгән. Уларҙың тәүге осрашыуына тиклем үк Босс Стриндбергтың новатор пьесаларының яңылығы һәм сафлығы менән илһамланған булған: иконаларҙы хөрмәтләүгә ҡаршы тороуы һәм киҫкен һул радикаль сәйәсәте һәм уның, ике тапҡыр айырылыу менән дан алған драмаларҙа шәхестәр көрәшен күрһәткән ваҡиғаларҙың үҫеш схемаһы шәхси тормошо уның еңеп булмаҫлыҡ холоҡ ҡатышмаһы тураһында һөйләгән.[11] [12]
Стриндберг көслө һәм бойондороҡһоҙ ҡатындарға тартылған, шулай уҡ күркәм, наҙлы йәш ҡыҙҙарға ғашиҡ булған; уның тәүге — Сири фон Эссен (Siri von Essen) һәм икенсе — Фрида Ул (Frida Uhl) кеүек — Босс шундай сифаттарға эйә булған[13]. Босс һөйләүенсә, Стриндберг, тәүге осрашҡанда, уны ишек төбөндә таң ҡалдырғыс йылмайыу менән ҡаршы алған һәм шарап, сәскәләр һәм матур итеп биҙәп ҡуйылған емеш-еләк тәҡдим иткән. Ул үҙенең алхимия менән мауығыуын йәшермәгән, алтын-көрән бер ҡатнашма күрһәткән һәм уны алтын тип атаған. Босс "Хаттар"ында: «… мин сығам тип ҡуҙғалғас, Стриндберг эшләпәмдәге бер ҡаурыйҙы һорап алды, һәм уны пьесаларын яҙғанда ҡулланасағын әйтте». Босс ҡаурый биргәс, ул ҡанатты ҡоростан яһалған ҡуйғысҡа ҡаҙап ҡуя, һәм бөтә драмаларын да шул ҡанат менән яҙған. Хәҙер ул Стриндбергтың Стокгольмдағы музейында һаҡлана.
Стриндберг, уның ваҡиғаларға ҡарашын үҙенсә формалаштырырға һәм карьера үҫешендә ярҙам итергә тырышып, Боссҡа теософия һәм оккультизм хаҡында китаптар ебәргән. Ул Һарриетҡа тап килгән пьесаларға тотонған, актрисаның үҙен һәм Драматендың етәкселеген теге йәки был ролде Босс ҡына уйнарға тейешлегенә ышандырған. Босс үҙенең "Хаттар"ында, үҙенең һәм театр етәкселәренең, Босстың төп һәм баш ролдәрҙе уйнарға тәжрибәһе етмәгәнлеккә һылтанып, йыш ҡына ролдәрҙән баш тартҡанын яҙған. "Пасха"лағы (1901) Элеонора роле Боссты үҙенең тойғоло һәм нәзәкәтлелеге менән ҡурҡытҡан. Әммә, ахырҙа, уға тотонғас, Босстың иң уңышлы һәм яратҡан роле лә, шулай уҡ Босс менән Стриндберг мөнәсәбәттәрендәге боролошло роль булған[14]. Босс, нисек итеп Стриндбергҡа, был ролде тәжрибәлерәк актрисаға биреүен үтенеп барғанын, ләкин ул Һарриеттың был ролгә идеаль тап килгәнлегенә ышандырғанын һөйләй. "Һуңынан ул ҡулын минең яурыныма һалды ла, оҙаҡ һәм ялҡынлы итеп ҡарап торҙо һәм былай тип һораны: "Мисс Босс, һеҙ минән бәләкәс кенә сабый булыуын теләмәҫ инегеҙме?- тине. Мин реверанс яһаным да, күҙ быуылған кеүек, яуап бирҙем: «Эйе, рәхмәт!— һәм беҙ никахлаштыҡ». Улар 1901 йылдың мартында ҡауыша[15].
Никах һәм айырылыу
үҙгәртергәБосс һәм Стриндберг 1901 йылдың 6 майында өйләнешә. Стриндберг өй эсен «һөйгәне генә тәрбиәләрлек һәм өҫтөнлөк итерлек мөхит булдырып» биҙәгәнен һәм Босстың үҙ мөлкәтенән бер нимә лә килтермәүен ныҡышҡан[16].
Босс "Хаттар"ындағы комментарийҙарында ҙур тоғролоҡ һәм мөхәббәт менән Стриндбергтың тормошҡа яраҡлашҡан булыуы һәм йәш ҡатынын үҙенең рухи юлдарынан үткәргеһе килеүен тасуирлаған; әммә бындай мөнәсәбәт уны өҙгөләндергән[17]. Мөнәсәбәттәрҙә киҫкен хәл 1901 йылдың июнендә, Стриндберг үҙе ойошторған һәм һуңғы моментта Германияла һәм Швейцарияла үткәрелергә тейешле баллы айҙан баш тартҡас, барлыҡҡа килә. Босс күҙ йәштәрен түгеүҙән уҙа алмаған, ә Стриндберг уны йыуатып маташҡан[18]
Был хәл мөнәсәбәттәр тамамланыуының башы булған. Үтә сая Босс бер үҙе Даниялағы диңгеҙ буйы курорты Һорнбекка ҡыҫҡа, әммә сафландырыусы сәфәргә юллана. Тиҙҙән Стриндбергтан, Һарриетты борсолоуға килтергән ҡылығы өсөн үкенеүле хаттар килә, һуңынан Стриндберг Босстың тормоштағы мәнфәғәттәренә түҙеп ҡараға тырышҡан. Әммә отношения быстро провалились из-за его ревности и подозрений, когда Стриндбергтың көнсөллөгө һәм шикселлеге татыулыҡҡа юлды кәртәләй; ул, Боссҡа артыҡ иғтибар иткәне өсөн, таяҡ менән фотографтың башына һуға[19] В августе, когда Боссе обнаружил, что она беременна, даже восторг Стриндберга (он был любящим родителем четырех детей его предыдущих браков) не мог спасти брак, полный недоверия и обвинений. Это было проиллюстрировано в безумных письмах Стриндберга к Bosse[20]. 1902 йылдың 25 мартында ҡыҙҙары Анне-Мари тыуғанда, улар айырым йәшәгән. «Икебеҙ өсөн дә кире ялғанмау яҡшыраҡ булыр», — тип яҙа Босс Стриндбергҡа хатында. «Һәр һүҙемә, һәр аҙымыма ышанмай һәм шикләнеп ҡарауың минең юҡҡа сығыуым булыр ине»[21]. Һарриеттың ныҡышмалылығы арҡаһында Стриндберг айырылыу процесын башлап ебәрә.
Стриндбергтың Босс өсөн яҙған ролдәре
үҙгәртергәСтриндберг һәм Босстың мөнәсәбәттәре драматик юҫыҡта үҫешкән. Стриндберг Боссҡа ҡарата сиктән тыш ныҡ һөйөүенән бер артҡа сигенгән, бер алға ташланған: Босс уның ижады регенераторы тигән фекрҙән («бик яҡшы, күңелсәк һәм мәрхәмәтле») ҡырағай көнләшеүгә («бәләкәй буйлы, һөймәлекһеҙ бисә», «яуыз», «алйот», «ҡара», «тәкәббер», «зәһәр» һәм «фәхишә»)[22]. Стриндбергтың хаттарынан күренеүенсә, Босс уны пьесаларында, бигерәк тә 1901 йылда, урын алған бер нисә бик мөһим персонажға илһамландырған. Ҡыҫҡа һәм әүҙем ижади 1901 йыл эсендә Стриндбергтың Босс өсөн яҙған ролдәре, художество саралары булараҡ, уларҙың мөнәсәбәтенә нигеҙләнгән: артыҡ ныҡ һөйөүҙең һәм «һәр һүҙенә, һәр аҙымына шикләнеп ҡарау» менән алмашыныуы. Карла Ваал Босс өсөн яҙылған һигеҙ икенсел һәм алты ролде һанап үтә. "Дамаск"та Ваал-леди һанап үткән төп ролдәр (асылда Босс һәм Стриндберг осраша башлаған дәүерҙә яҙылған, 1900); "Пасха"лағы Элеонора (Стриндбергтың һеңлеһе Элизабет өлгөһөндә, ләкин Боссҡа тәғәйенләнгән, 1901); «Енәйәттәр, енәйәттәр» әҫәрендә Һенриетта (1901); «Аҡ Аҡҡош»тағы Аҡ Аҡҡош (1901 йылдан); "Королева Кристина"лағы Кристина (1901); «Хыял уйыны»нда Индраның ҡыҙы (1902)[23].
Стриндберг «Королева Кристина» «актриса булараҡ, ҡылансыҡ һәм ышанысһыҙ Босс холҡон реаль тормошта аңлата» тип раҫлаған[24]. Лагеркранц үҙенең Стриндбергтың тәьҫир итерлек биографияһында был пьесаны Босс-Стриндберг никахының синопсисы тип атай. Ул һарай яны кешеләрендә Стриндберг тойғоларының эмоции төрлө стадияларын күргән: Тотт, мөхәббәттең тәүге балҡыуында; де ла Гарди, фиҙакәр, ышаныслы; Оксэнстьерн, үҙе һөйгән ҡатын ҡабул итмәгән. Һәр ир Стриндберг үҙе Боссҡа әйткән һүҙҙәрҙе ҡабатлай[25].
«Хыял уйыны» Стриндберг портреттары серияһында үҙенең никахын сағылдырған, Босс роленә яҡтылыҡ та, ҡараңғылыҡ та һеңгән. Үҙенең төш ассоциатив структураһы менән был пьеса Стриндберг тасуирлаған хыялый (Стриндберг) аңының, уның күҙаллауы менән генә сикләнгән, хоҡуҡһыҙ сағылышы булараҡ модернистик драма билдәһе[26]. Босс уйнаған Агнес тарихи ведик Индра алланың, кеше тормошон өйрәнеү өсөн һәм ҡәнәғәтһеҙлеген үҙенең илаһи атаһына еткереү маҡсатында, күктән ергә төшкән ҡыҙы. Пьесаның «көнсығыш» аспекты Босстың ҡара, экзотик ҡараштарына нигеҙләнгән. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, ул ғәҙәти кешелек йәшәйешенә һәм адвокат йәки Стриндберг менән йомоҡ мөнәсәбәттәргә ылыҡтырылған. Хосуси милексе ире тарафынан бинала бикләнеп тотолған Агнессаның тыны ҡурыла; ул, эсе бошоп, тәҙрә ситтәренән мөмкин тиклем яҡтылыҡ һәм һауа аҙ инһен өсөн, сикләү һыҙаттарын йәбештереүсе хеҙмәтсе ҡатын артынан күҙәтә. Агнестың адвокат менән никахы — ул саф һауа, ҡояш, сәйәхәт һағынған Босстың да ысынбарлыҡтан төңөлөүе.[27]
Бойондороҡһоҙлоҡ
үҙгәртергә
Стриндберг менән айырылғандан һуң да Босс данлыҡлы булған[28]. Уның бойондороҡһоҙлоғо һәм статусы, үҙ һүҙендә тоған һәм юғары эш хаҡы һәм баһалы ролдәр алғанһәм ихтыярлы һәм үҙенә ышанған актриса абруйында ҡала. Ул ғәҙәти репертуарлы Dramaten театрынан китә һәм Альберт Ранфттың швед театрында (Стокгольм) эшләй башлай, унда оҫта, әммә тотанаҡлы актёр (Андерс) Гуннар (Wingård, 1878—1912)[29] ике йондоҙ популяр командаһын төҙөйҙәр. Ул йыш сәйәхәт иткән, бәләкәй Анне-Марины яғымлы атаһы Стриндберг менән ҡалдырып, Хельсинкиға гастролгә йөрөгән. 1907 йылда Стриндбергтың "хыялында йөрөткән эпоха спектакле"ндә уйнап, Босс театр тарихына Индра булып ингән. Ул, 1908 йылда Гуннар Вингард менән никахҡа ингәнгә саҡлы, һаман да Стриндберг менән аҙнаға бер үның өйөндә киске аш ваҡытында осрашҡан, һәм улар һөйәркә булып ҡалғандар. 1909 йылда уның яңы никахынан улы тыуған[30]. Был ниеках та оҙаҡҡа сыҙамаған, һәм 1912 йылда айырылыу менән тамамланған. Имеш-мимештәргә ярашлы, айырылыуҙың сәбәбе — Вингардтың хыянаттары. Стриндберг шулай кҡ Вингардтың ҙур бурыстары Босстың аҡсаһына ҡурҡыныс менән янаған тигән ғәйбәттәрҙе лә ишеткеләгән булған[31].
1911 йылда ике балалы, иренән айырылған Босс, үҙенә нисектер ярҙам булыр тип, Dramaten-ға ҡабат эшкә килгән. Стриндберг был ваҡытта яман шеш менән сирләгән булған, ул 1912 йылдың 14 майында вафат булған. 1912 йыл Босс һәм Стриндберг ғаиләһе өсөн үлемдәр һәм бәлә-ҡаза йылы булған: Алма Фаһлстрөм улы Арне менән 15 апрелдә «Титаник» карабында батып үлгән; Стриндбергтың тәүге ҡатыны Сири фон Эссен шул уҡ айҙың һуңында үлгән; фон Эссен һәм Стриндбергтың ҡыҙы Грета, йәш перспективалы актриса, июндә тимпер юл ҡазаһына эләгеп һәләк булған; Босс мнән айырылғандан һуң, уның ире Гуннар Вингард (Wingård) 7 октябрҙә үҙенә-үҙе атҡан. Стриндбергты ерләү милли ваҡиғаға әйләнгән. Гуннар Вингардтың, билдәле һәм һоҡланғыс актёрҙың, үлеме йәмғиәттең трегедияһына әйләнгән. Ошондай емергес ваҡиғалар тәьҫирендә, Вингард үҙенә ҡул һалғандан һуң, аҡылынан яҙыу сигенә еткән, ҡайғынан ныҡ бөгөлгән, ике бала менән ярҙамсыһыҙ ҡалған Босс көс-хәл менән көсөргәнешле графигын үтәй алған. Был ваҡиғаларҙан һуң, бер нисә ай дауамында Һарриет Вингардтың депрессияһында һәм үлемендә үҙен ғәйепләгән аноним хаттарҙан һәм хөсөтлөк менән янаған телефон шылтыратыуҙарынан ҡаҡшаған.[32].
1927—1932 йылдарҙа Босс Эдвин Адольфсонға (1893—1979) кейәүгә сыҡҡан. Адольфсон, режиссёр һәм иң билдәле швед киноактёрҙарының береһе булыр урынға, үҙенең сәхнә карьераһынан баш тартҡан. Уның экран персонаһы Нильс Бейер упоминается как сочетание «апачи apache, гангстер һәм жиголо» кеүек һүҙбәйләнештәрҙә генә ҡулланылған булған[33]
Босс киң билдәле яҙыусыларҙың романы мотивтары буйынса төшөрөлгән ике фильмда ҡатнашҡан. «Ингмарҙың улдары»саң (1919) тип аталған фильм үҙенең художество дәрәжәһе буйынса юғары баһа алған. Режиссёр Виктор Шостром төшөргән был фильм әҙәбиәт өлкәһендә Нобель премияһына лайыҡ булған швед яҙыусыһы Сельма Лагерлёфтың романына нигеҙләнгән; күп йылдар үткәс, Ингмар Бергман «Сыновья Ингмара» фильмы тураһында «бына тигән, һоҡланғыс фильм» тип әйткән һәм Шостром алдында үҙенең бурысын таныған. Был фильмда төп ҡатын-ҡыҙ — Брита ролен уйнаған Босс «Сыновья Ингмара» фильмын «мин ҡатнашҡан берҙән-бер әһәмиәтле стоящий швед фильмы» тип баһалаған. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, фильм уның карьераһына, швед киостудияһы Эдвин Адольфсонға биргән кеүек, яңы старт бирә алмаған. Тик ун ете йыл үткәс кенә ул режиссёр Геста Роден менән бер фильм эшләгән. Был «Bombi Bitt and I» (1936), уның Fritiof Nilsson Piraten-дың шул уҡ атамалы билдәле романы буйынса эшләнгән берҙән-бер «Bombi Bitt» романы буйынса talkie-тауышлы фильм булған. Босстың роле кескәй генә һәм еңелерәк булһа ла, «Bombi Bitt» да уңышлы була («Франскан»)[34]
Эшенән китеүе
үҙгәртергәБик күп амбициялы һәм уңышлы иркен актёр уйындарынан һуң, 1930-сы йылдарҙа Босс ҡаты нужа күргән. Бөйөк депрессия уға иҡтисади ҡыйынлыҡтар килтергән, һәм, ул үҙенең йәшенә ҡарағанда йәш күренгән, мөһимерәк ҡатын-ҡыҙҙар роле уның йәш диапозонына тура килмәгән. Уның техникаһын элеккесә йыш маҡтағандар, ләкин ҡайһы берҙә иҫке модалы һәм, ул ваҡыттағы ансамбль стиле менән сағыштырғанда, бигерәк әхлаҡлы итеп ҡабул ителгән[35]. Үҙенең швед репертуар театрында кәрәк булмағанын аңлап, үҙенең оҙон театр юлын иҫтәренә төшөрөп һәм оҫта ышандырып, ул Dramaten театрына кире ҡайта алған. Ҙур булмаған эш хаҡын алған баҫаҡы хеҙмәткәр, ул Драматенда уйнаған һуңғы тиҫтә йылында, 1933—1943 йылдарҙа, әһәмиәтһеҙ генә ун бишләгән ролдә уйнаған[36].
Икенсе Донъя һуғышы осоронда сәхнәнән киткәс, Босс Норвегияның баш ҡалаһы Ослоға, үҙенең бала сағы һәм йәшлеге өйөнә, ҡайтырға ҡарар итә. Ике балаһы ла уның янында була. Күсеп китеү ун йылға ҡалдырылған, һәм шул йылдар эсендә ул, мөмкинлек тыуғанда, сәйәхәт иткән. Һәм 1955 йылда күсеп китеү мөмкин булас, актриса уны хата тип ҡабул итә. 1956 йылда ағаһы Эвальд Босс үлгәндән һуң, Анна-Мари менән Иоһанн Һенрих Босстарҙың ун дүрт балаһынан Һарриет бер үҙе тороп ҡала. «Мин бик ҡаты Стокгольмды һағындым», — тип яҙған ул 1958 йылда дуҫына. «Минең бар тормошом унда»[37]. Ул, өҙлөккән сәләмәтлегенә түҙеп һәм Драматендағы йомғаҡлау карьераһы хаҡындағы әсе иҫтәлектәре менән, даими төшөнкөлөктә йәшәй.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ http://calmview.musikverk.se/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=DS/UK/29 — 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Harriet S Bosse (швед.) — 1917.
- ↑ 3,0 3,1 Svenskt biografiskt lexikon (швед.) — 1917.
- ↑ https://runeberg.org/vemardet/1957/0161.html
- ↑ Waal, 2.
- ↑ Босс процитироваал в Waal, 8: "Я очень уважала Алму. Хотя она всегда была права, когда что-то комментировала, это было нелегко… слышать, как она кричит на меня… когда я стояла скорбя, склонившись над могилой моего дорогого Акселя в «Аксель и Вальборг», «Харриет, не стой там, похожей на варёную креветку» Waal,10
- ↑ Waal, 12-15.
- ↑ После напряженной работы на elocution уроки, чтобы улучшить ее шведский, что было условием Драматена, чтобы нанять ее, Боссе в конечном итоге стала известной на шведской сцене за ее красивый голос и точную артикуляцию Waal, 18, 22-23
- ↑ Ваал, 234—235.Стриндберг, оказавший важное влияние на развитие современной драматургии, в 1870-х годах стал известен в стране как разгневанный молодой социалист
Әҙәбиәткә һылтанмалар
үҙгәртергә- Beyer, Nils (1945). «Skådespelare». Stockholm: Kooperative Förbundets bokförlag. Ҡалып:Икона св
- Brandell, Gunnar (1950). "Strindbergs infernokris."Stockholm: Bonniers. Ҡалып:Икона св
- [Olof Lagercrantz / Lagercrantz, Olof] (1979; перевод с шведского: Ансельм Холло, 1984). август Стриндберг. London: Faber and Faber.
- Martinus, Eivor (2001). Strindberg and Love. Oxford: Amber Lane Press.
- Paulson, Arvid (ed. and translated, 1959). Letters of Strindberg to Harriet Bosse. New York: Thomas Nelson and Sons.
- Strindberg on Drama and Theatre: A Source Book. (Selected, translated and edited by Egil Törnqvist and Birgitta Steene, 2007). Amsterdam University Press.
- Waal, Carla (1990). Harriet Bosse: Strindberg’s Muse and Interpreter. Carbondale and Edwardsville: Southern Illinois Univ. Press.
Һылтанмалар
үҙгәртергә
|
Гарриет Босс Викимилектә |
|---|
- Ҡалып:Имя IMDb
- / музей Стриндберга в Стокгольме
- Harriet Bosse (инг.) Internet Movie Database сайтта
- The Strindberg Museum in Stockholm