Врев
Врев (Врев) — Псков өлкәһе территорияһында боронғо ҡаласыҡ, Утрау ҡалаһы һәм Пушкин Тауҙары ҡасабаһы араһында урынлашҡан. Бөгөн ҡаласыҡ менән йәнәшәлә Псков өлкәһе Островский районының Воронцов өйәҙе Врев ауылы (2000 йылда 24 кеше) урынлашҡан.
| Врев | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Воронцовская волость[d] |
| Халыҡ һаны | 18 кеше (2010)[1] |
| Мираҫ статусы | объект культурного наследия России федерального значения[d] |
| Почта индексы | 181331 |
 | |
Ҡаласыҡ территорияһында уба һаҡланып ҡалған, унда Урта быуаттарҙа ҡәлғә торған булған. Врев уның 1426 йылда Бөйөк Литва кенәзе Витовттың ҡамауы менән бәйле Псков йылъяҙмаларында телгә алына[2]. Врев урта быуат ҡалаһы булып тора, унда ҡорамдар һәм монастырҙар булған.
Врев ҡалаһы Псковтың Воронич, Остров, Опочка, Выбор[3], Велье[4] ҡалалары кеүек боронғо Псков ҡалаһы янында ҡәлғә-форпостар иҫәбенә инә. Уларҙың роле көньяҡ-көнбайыштан Псковҡа инеү урынын һаҡлау тора. Улар шулай уҡ Мәскәү, Псков, Литва һәм Польшанан сауҙа тракты буйынса уңайлы кисеүҙе тәьмин итеүсе сауҙа пункттарының ролен дә уйнай[5].
Ваҡыт үтеү менән Врев өйәҙ үҙәге булып китә. XX быуатта был ауыл бик ҙур була. Врев менән йәнәш, Мясово ауылында мәктәп урынлаша. Вревта почта бүлексәһе һәм медпункт эшләй. XXI быуат башында ауылда бөтөнләй тиерлек кеше ҡалмай (мәктәп, мәҫәлән, 1978 йылда ябыла).
Вревтың иң мөһим иҫтәлекле урыны — ҙур зыярат[6], унда тарихи ҡәберҙәр бар.
Шулай уҡ Врев ауылы территорияһында эшләп килгән зыярат бар, уның ҙур өлөшө оҙонса теҙмәлә (элекке ҡәлғә валы) ауылға ингән урында урынлашҡан. Зыярат бик боронғо, әммә иҫке ҡәберҙәр ысынбарлыҡта юҡ ителгән һәм танырлыҡ түгел. Бында иҫке таш тәреләрҙе күрергә мөмкин.
Был зыяратта иғтибарға лайыҡ ҡәберҙәр бар. Мәҫәлән, зыяраттың участкаһында юлдан һул яҡта (ҡәберҙәрҙең төп өлөшө — уңда) күрәҙәсе Резицкая Мария — «рус Вангаһы» ерләнгән, улар тураһында урындағы легендалар йөрөй[7]. Зыяраттың шул уҡ өлөшөндә Степанов Влас ҡәбере бар[8]. Ул умартасы булған. Уның ҡәбере өҫтөндә ауыр таш плита ята, был уны һуңғы юлға оҙатҡанда айырым хөрмәтләүҙе раҫлай.
1810 йылда Врев ҡаласығы түбәһендә Изге Апостолдар Петр һәм Павел хаҡына сиркәү, ул һуңынан емерелә. Храм янында барон Вревскийҙарҙың ғаилә некрополе урынлаша. Бында Төркөстан крайының генерал-губернаторы, Төркөстан хәрби округының командиры Вревский Александр Борисович ерләнә. Бында уҡ уның әсәһе Вревская Евпраксия Николаевна (ҡыҙ фамилияһы Вульф) ерләнгән, ул А.С.Пушкин менән таныш булған, риүәйәт буйынса, унан шағир «Евгений Онегин» романындағы Ольга Ларина образын күсергән. Уға, үҙенең иң яҡын танышы булараҡ, шағир Ж.Дантес менән буласаҡ дуэле тураһында һөйләгән. Некрополь тәүге революциянан һуңғы йылдарҙа талана һәм туҙҙырыла. Күпселек ерләүҙәр һаҡланмай.
1995 йылда Врев ҡаласығы А.С. Пушкин музей-ҡурсаулығына индерелә.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- О городище Врев 2020 йыл 27 июнь архивланған.
- Бароны Вревские 2018 йыл 12 октябрь архивланған.
- Кладбища Врева 2020 йыл 1 июль архивланған.
- Врев на сайте Музея-заповедника А. С. Пушкина
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Численность населения населённых пунктов Псковской области по данным Всероссийской переписи населения 2010 года
- ↑ Врев.ру 2010 йыл 17 февраль архивланған.
- ↑ Выбор, древний псковский пригород 2020 йыл 15 ғинуар архивланған.
- ↑ Музей-заповедник А.Пушкина. Село Велье 2008 йыл 12 октябрь архивланған.
- ↑ Древние псковские пригороды-форпосты 2018 йыл 4 август архивланған.
- ↑ Врев и исторические окрестности: Вревский некрополь. 2020 йыл 1 июль архивланған.
- ↑ Ясновидящая Мария Резицкая жила в деревне Резицы, расположенном недалеко от Врева. В молодости она увлекалась чтением житий юродивых во Христе. Потом пропала, убежала на мороз и вернулась домой как бы помешанной. К ней ходили женщины узнать о своих без вести пропавших на войне сыновьях. Она предсказала, что СССР победит в войне («красный петух заклюет»). Погибла Мария от шальной пули, влетевшей в окно. Это случилось во время прохождения партизан рядом с местом, где она находилась.
- ↑ Даты его жизни: 8.02.1874 — 21.12.1923