Видео

Ви́део (от лат. video — ҡарайым, күрәм) — хәрәкәт итеүсе күренеште булдырыу, яҙҙырыу, эшкәртеү, һаҡлау һәм күрһәтеүҙең телевидение принцибына нигеҙләнгән электрон технологияһы , шулай уҡ физик йөрөтөүсегә яҙҙырылған аудиовизуаль әҫәр (видеокассета, видеодискта һәм башҡа).

Видео
Һештег	videos
Видео Викимилектә

«Видеоинформация» тураһында эҙләү ошонда йүнәлтелә. Был турала айырым мәҡәлә яҙырға.

«Видеосистема» тураһында эҙләү ошонда йүнәлтелә. Был турала айырым мәҡәлә яҙырға.

«Видеозапись» тураһында эҙләү ошонда йүнәлтелә. Был турала айырым мәҡәлә яҙырға.

Видеояҙма — визуаль мәғлүмәтте яҙҙырыуҙың электрон технологияһы. Был технология видеомәғлүмәттең йәки цифрҙар ағымының видеосигналы рәүешендә, был мәғлүмәтте физик йөрөтөүселә һаҡлау, ҡоролманың сығарыусыһында (мониторҙа), экранда йәки дисплейҙа яңынан ҡабатлау һәм күрһәтеү маҡсатында ҡулланыла. Видеояҙма һөҙөмтәһе - видеограмма йәки видеофонограмма..

Видеосигнал сифаты

Кадрҙар йышлығы

Секундына кадрҙар һаны (йышлығы) —1 секунд видеояҙмала бер—береһе артынан күрһәтелгән , хәрәкәт тәьҫирен булдыра торған хәрәкәтһеҙ күренештәр һаны . Кадрҙар йышлығы күберәк булһа, хәрәкәт һалмағыраҡ һәм тәбиғи булып күренә. Хәрәкәт бер төрлө булһын өсөн кәрәкле иң бәләкәй күрһәткес —секундына яҡынса 16 кадр ( һәр кешенең үҙ дәүмәле ). Тауышлы кинематографта төшөрөү һәм проекция йышлығы 1932 йылдан секундына 24 кадр тип стандартлаштырылған . PAL һәм SÉCAM телевидение системалары секундына 25 кадр (25 fps или Ҡалып:Герц), NTSC ссекундына 30 кадр (яҡынса 29,97 fps ) ҡуллана . Яҡшы сифатлы компьютер видеоһы , ғәҙәттә, секундына 30 кадр күрһәтә. Кеше мейеһе ҡабул итә алған кадрҙар алмашыныуҙың иң юғары нөктәһе- 39-42 Герц , был күрһәткес һәр бер кешененең үҙенсәлегенә һәм күҙәтеү шарттарына бәйле.

Ҡайһы бер профессиональ видеокамералар секундына 120 кадрға хәтле төшөрә ала. Махсус камералар секундына 1000 кадр йышлыҡ менән төшөрә, был, мәҫәлән, пуляның осоу траекторияһын йәки шартлау структураһын ентекле өйрәнеү өсөн кәрәк. Юғары тиҙлекле киноаппараттар секундына бер нисә миллион кадр төшөрә ала. Уларҙа кинопленка хәрәкәт итмәй, күренеш әйләнеп тороусы призмала булдырыла. Кадрһыҙ видео ла бар. Уның эш принцибы: яҡтылылыҡ һиҙеүсе сенсорҙар үҙҙәре ҙур йышлыҡ менән үҙ хәле тураһында мәғлүмәтте тапшыра, улар шул уҡ ваҡытта йөрөтөүсегә яҙыла бара . Айырым кадрҙар был осраҡта юҡ —тик һәр бер датчиктан (пикселдән) уларҙың ваҡыт ағышында үҙгәреше тураһында бик күп мәғлүмәт (массив) була . Күрһәткәндә лә кадрҙар юҡ— экранда пикселдәр яҙҙырып алынған массивтарға ярашлы төҫө. Пиксель төҫөн үҙгәртмәй икән, тимәк ул яңыртылмай ҙа. Бындай видеоны яҡшылап ҡарар өсөн махсус монитор кәрәк буласаҡ.

Экрандың яҡтары нисбәте

Сравнение форматов кино и традиционных телевизионных

Кадрҙың киңлеге һәм бейеклеге (ингл. aspect ratio) — бар видеояҙма өсөн дә бик мөһим параметр. XIX быуат аҙағынан башлап, тауышһыҙ кинофильмдар, һуңыраҡ “классик” форматлы фильмдарҙың экран яҡтары нисәбәте 4:3 (4 – киңлек берәмеге, 3 –бейеклек берәмеге, кинематографта 1,33:1 тип яҙыла) була. Яҡтары бындай нисбәтле экран кеше күҙе мөмкинлегенә нығыраҡ яраҡлашҡан тип иҫәпләнә. Оҙаҡламай килеп сыҡҡан телевидение был нисбәтте дауам итә, бөтә аналог телесистемалары ла (телевизорҙар ҙа) тиерлек 4:3 нисбәтен һаҡлай . Тәүге компьютер мониторҙары шул уҡ яҡтар нисбәте менән телевизор стандартында эшләнә. Тик кинематографта 1950 йылдар башынан кино панорамалы, киң форматлы итеп сыға башлағас, экран үҙгәрә. Киң экранлы кинематография системаларында яҡтар нисбәте 2,75:1 тиклем эшләнә , «шунда булыу эффекты »н тыуҙырыу өсөн кадрҙың сиктәре һиҙелмәүе кәрәк була. Кешенең бинокуляр күреү һәләте ҡыры 2:1 тирәһе булыу- бының төп сәбәбе . Кадр формаһын тәбиғи күреү ҡырына яҡынайтыу өсөн ( фильмды ҡарауҙы еңеләйтеү өсөн) панорама кадрлы киносистемалар эшләнә.

Телевидениела киң экранлы фильмдар күрһәтеү өсөн пансканирлау менән күренеште киҫеү кәрәк була, йәки фильмды экранға һыйҙырыу өсөн леттербоксинг менән өҫтән һәм аҫтан буш урындар ҡалдырыу талап ителә. Ике ысул да күренешттең ҡайһылыр өлөшөн йәки сифатын юғалтыуға килтерә. Хәҙерге заманда 1,33:1 форматы кинематографта бөтөнләй ҡулланылмай, уның урынын 1,85:1 нисбәтле кашетирланған кадр алған. Шуға асыҡлығы юғары булған телевидение экранының 16:9 (1,78:1) стандарты индерелә , ул хәҙерге кино форматтарына яҡын. Стандарт асыҡлыҡлы телевидение шулай уҡ 16:9 нисбәтен, цифрлы анаморфирлау ҡуллана. Былар барыһы ла тамашасыны видеофильм атмосфераһына нығыраҡ индерергә ярҙам итә.

Композит һәми компонент видео

Төҫлө видеосигнал ике төрлө ысул менән яҙыла һәм тапшырыла ала: төҫлө һәм монохром өлөштәргә бүлмәй һәм айырым. Композит видео инң тәүҙә барлыҡҡа килә. Ул- бөтөн төҫлө телевизион сигнал тип атала һәм аҡлы- ҡаралы видеосигнал, төҫлө алып килеүсе (поднесущая) һәм синхронизация сигналдарынан тора . Ләкин бындай һаҡлау һәм тапшырыу ысулы бер-береһенә ҡамасау итеүсе яҡтылыҡ һәм төҫ сигналдары йыйылыу менән бәйле, шуға күрә яҡшыртылған ҡорамалдарҙа видеоның был өлөштәре айырым тапшырыла һәм яҙылып бара.

Цифрлы видеояҙма

Аналог яҙыуының айырмаһы шунда- аналог видеосигналы урынына видеосигналдың цифрлы мәғлүмәте яҙыла .Цифрлы видео төрлө видеойөрөтөүселә мәғлүмәт ағымы йәки файлдар рәүешендә цифрлы интерфейстар ярҙамында таратыла ала .

Видео форматтары

Видеоматериалдар аналог йәки цифрлы була.

Телевидение тапшырыуҙарында күренеш стандарттары Яңы цифрлы: ATSC (Advanced Television Systems Committee; США, Канада, и т. д.) DVB (Digital Video Broadcasting; Европа) ISDB (Integrated Services Digital Broadcasting; Япония) Иҫке аналог: MAC (Multiplexed Analogue Components; Европа, устаревший стандарт) MUSE (Multiple sub-nyquist sampling Encoding; Япония) NTSC (США, Канада, Япония, и т. д.) PAL (Европа, Азия, Австралия, и т. д.) PALplus (расширение PAL, только Европа) SÉCAM (иногда пишется «SECAM»; Франция, СССР, Центральная Африка)

Видеоразъём стандарттары ( Видеоконнекторҙар исемлеген дә ҡарағыҙ) Композитный видеоразъём (1 RCA или BNC) Компонентный видеоразъём (3 RCA или BNC) D4 video connector (новый, для HDTV) S-Video (Separated Video, 1 mini-DIN) SCART (Европа) Разъём DIN (СССР) DVI (только видео без сжатия). Возможно HDCP. HDMI (видео и аудио без сжатия). Обязательно HDCP. DisplayPort (видео и аудио без сжатия). Поддерживает DPCP, планируется как улучшенная полная замена HDMI. RF (Radio Frequency, коаксиальный разъём) BNC (Bayonet Niell-Concelman) Разъём C (Concelman) GR (General Radio) Разъём F (используется в США для домашнего телевидения) IEC 169-2 (в основном используется в Великобритании) Разъём N (Niell) TNC (Threaded Niell-Concelman) Разъём UHF (PL-259/SO-239) SDI и HD-SDI Разъём VGA (DB-9/15 или mini sub D15) Mini-VGA (для лэптопов)

Видеояҙманың аналог форматы VERA (BBC) U-matic (Sony) Betamax (Sony) Betacam Betacam SP Betacam SX 2" Quadruplex (Ampex) 1" Type C (Ampex и Sony) VCR, VCR-LP, SVR VHS (JVC) S-VHS (JVC) VHS-C (JVC) Video8 Video 2000 (Philips) 8 mm Hi8

Видеояҙманың цифрлы форматтары D1 (Sony) D2 (Ampex) D3 DCT (Ampex) D5 HD Digital Betacam (Sony) Digital-S MPEG IMX (Sony) HDV ProHD (JVC) D-VHS (JVC) DV miniDV MicroMV Digital8 (Sony)

Цифрлы оптик диск йөрөтөүселәр форматтары DVD (бывший Super Density Disc) Blu-ray Disc (Sony) VCD (Video Compact Disc) EVD (Enhanced Versatile Disc; спонсируется правительством Китая) HD DVD (Toshiba, NEC и Sanyo) CD-i (Philips и Sony) Аналог оптик диск йөрөтөүселәр форматтары LaserDisc (старый формат, MCA и Philips) CED (Capacitance Electronic Disc) — аналоговый видеодиск с ёмкостным звукоснимателем

Цифрлы кодлау һәм ҡыҫыу форматтары CCIR 601 (ITU-T) M-JPEG (ISO) MPEG-1 (ISO) MPEG-2 (ISO) MPEG-4 (ISO) H.261 (ITU-T) H.263 (ITU-T) H.264 (ITU-T и ISO) DV Ogg-Theora DivX XviD RealMedia

Видеояҙма форматтары техник сифаттарын сағыштырыу

Видео формат	Год	Тип ленты	Ширина ленты	Тип сигнала	Горизонтальное разрешение, твл	Отношение сигнал/шум, дБ
U-Matic	1969	Оксидная	3/4 дюйма	Композитный	280	45
1" Type C	1976	Оксидная	1 дюйм	Композитный	330	46
VHS	1976	Оксидная	1/2 дюйма	Композитный	240	46
Betacam	1982	Оксидная	1/2 дюйма	Компонентный	300	48
Video8	1985	Металло-порошковая	8 мм	Композитный	260	46
U-Matic SP	1986	Металло-порошковая	3/4 дюйма	Композитный	330	47
Betacam SP	1986	Металло-порошковая	1/2 дюйма	Компонентный	470	51
M II	1986	Металло-порошковая	1/2 дюйма	Компонентный	440	52
D1	1986	Металло-порошковая	3/4 дюйма	Цифровой 4:2:2	460	56
S-VHS	1987	Оксидная	1/2 дюйма	Y/C	400	47
D2	1988	Металло-порошковая	3/4 дюйма	Цифровой 4fsc	450	54
Hi-8	1989	Металло-порошковая	8 мм	Y/C	400	47
D3	1991	Металло-порошковая	1/2 дюйма	Цифровой 4fsc	450	54
Digital Betacam	1993	Металло-порошковая	1/2 дюйма	Цифровой 4:2:2	500	62
D-5	1994	Металло-порошковая	1/2 дюйма	Цифровой 4:2:2	450	54
DV	1995	Металло-порошковая	1/4 дюйма	Цифровой 4:2:0 (PAL) 4:1:1 (NTSC)	500	54
DVCPRO	1995	Металло-порошковая	1/4 дюйма	Цифровой 4:1:1	530	55
Digital-S (D9)	1995	Металло-порошковая	1/2 дюйма	Цифровой 4:2:2	540	55
DVCAM	1996	Металло-порошковая	1/4 дюйма	Цифровой 4:2:0 (PAL) 4:1:1 (NTSC)	530	55

Компьютер видеофайлдарын киңәйтеү

3gp, avi, mpeg, mpg, mov, swf, asf, mp2, mp4, wmv, mts, mkv, flv

Ҡарағыҙ

• Видеомагнитофон
• Видеосигнал
• Компьютерная обработка видео
• Видеомонтаж

Әҙәбиәт

• В. Е. Джакония. Телевидение. — М.: «Горячая линия — Телеком», 2002. — С. 311—316. — 640 с. — ISBN 5-93517-070-1.
• Е. М. Голдовский. Кинопроекция в вопросах и ответах. — М.: «Искусство», 1971. — 220 с.
• ГОСТ 13699. Запись и воспроизведение информации. Термины и определения.