Бәләбәй (йылға)
Бәләбәй — рус. Белебейка -Рәсәйҙәге йылға. Башҡортостан Республикаһы[1] биләмәләрендә аға. Йылға Өҫән йылғаһының һул ярына тамағынан 114 км өҫтәрәк ҡушыла. Йылға оҙонлоғо 10 км.
| Бәләбәй | |
|---|---|
| Характеристика | |
| Оҙонлоғо | 10 км |
| Бассейн | 64,9 км² |
| Һыу ағымы | |
| Тамағы | Өҫән |
| · Урынлашыуы | һул ярына тамағынан 114 км өҫтәрәк |
| · Координаталар | 54°07′20″ с. ш. 54°11′50″ в. д.HGЯO |
| Урынлашыуы | |
| Һыу бассейны | |
| Ил |  Рәсәй Федерацияһы
|
| Регион | Башҡортостан Республикаһы |
| РДҺР | 10010101312111100028244 |
Һыу реестры мәғлүмәттәре үҙгәртергә
Рәсәй дәүләт һыу реестры мәғлүмәте буйынса йылға Кама һыу бассейны округында урынлашҡан, һыу хужалығы участкаһы — Ыҡ башынан тамағына тиклем. Бәләкәй йылға бассейны (йылға эске бассейны) — Кама ҡушылдыҡтары бассейны, Ағиҙел ҡушылғанға тиклем, йылға бассейны — Кама[2].
Һыу ресурстарының федераль агентлығы тарафынан әҙерләнгән Рәсәй Федерацияһы территорияһын һыу хужалығы буйынса районлау геоинформация системаһы мәғлүмәттәре буйынса[2]:
- Дәүләт һыу реестрында һыу объектының коды — 10010101312111100028244
- Гидрологик өйрәнеү (ГӨ) буйынса коды — 111102824
- Бассейн коды — 10.01.01.013
- ГӨ буйынса томы — 11
- ГӨ буйынса сығарылыш — 1
Этимологияһы үҙгәртергә
Бәләбәй ҡалаһының сайтында «Бәләбәй ҡалаһы ҡайҙан башланған» («Откуда пошел город Белебей») тигән мәҡәлә бар:
|
Что касается этимологии гидротопонима Белебей, то есть несколько версий, и никто не может претендовать на единственно верную.
В топонимической науке существует несколько версий происхождения названия Белебей. Видный казанский ученый-лингвист профессор Г.Саттаров относит название нашего города к антропотопонимам, то есть к названиям, производным от собственных имен людей, как правило, основателей или первопоселенцев того или иного населенного пункта. По его мнению, основателя Белебея, возможно, и владельца земель, на которых располагался наш город, звали Балабей, то есть маленький бай (бей, бай, бек, бик, бий – у тюркоязычных народов означало то же, что и фон, дон, де или ди у немцев, испанцев, итальянцев и французов и присоединялось к собственным именам знатных людей). Под влиянием гласной е в слове бей произошло смягчение в слове бала и со временем стали произносить Белебей (для убедительности приведем яркий пример: в татарском и башкирском языках есть слово балакай – дитятко, оно трансформировалось в слово белекей – маленький). Кандидат педагогических наук А. Шарафутдинова считает, что в основе онима Белебей лежит древнеперсидский пласт. Персидское болооби означало начало реки: боло – исток, вершина, оба – вода, (отсюда, кстати сказать, название большой сибирской реки Обь.) Получается, что Белебей – Болооби – начало, исток реки.[3] |
|
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ «Рәсәй гидротехник ҡоролмалар регистры һәм дәүләт һыу кадастры үҙәге».
- ↑ 2,0 2,1 РФ һыу реестры: Бәләбәй.
- ↑ Откуда пошел город Белебей
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Рәсәй Федерацияһы тәбиғәт ресурстары һәм экология министрлығы 2015 йыл 26 май архивланған.