Боғбонлы мәсете (үзб. Bogʻbonli masjid/Боғбонли масжид; рус. Мече́ть Богбонлы́) — Ичан-Ҡаланың көньяҡ-көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан. Инеү урынындағы таш пластиналағы шиғырҙарҙағы яҙыуға ярашлы, мәсет 1809 йылда төҙөлгән (һижри 1224 й.), бында шулай уҡ бинаны проектлаған оҫта Пахлаван-ҡулиҙың исеме күрһәтелгән. Ишектә ағасты һырлау оҫтаһы — Әдин Мөхәммәттең улы Ырыҫ (Руз) Мөхәммәттең исеме күрһәтелгән. Был семәрле ишек Яңыарыҡ районының Астана ҡышлағындағы Шәйех Мөхтәр Вәли кәшәнәһенә ҡуйылған.

Мәсет
Боғбонлы мәсете
үзб. Bogʻbonli masjid
Ил Үзбәкстан Үзбәкстан
Өлкә Хорезмская область
Адресы ул. Бухарская[1]
йүнәлеш, мәктәп сөнни
Мәсет төрө квартальная[1]
Төҙөүсе Пехлеван-ҡули[1]
Төҙөлөш ???—1809[1] йылдар
Дөйөм майҙаны 291,2 м²[1]
Бейеклек 13,0 м[1]
Материал кирбес
Торошо памятник архитектуры

Этимологияһы

үҙгәртергә

Риүәйәт буйынса, мәсет ағалы-ҡустылы баҡсасылар, йәғни, боғбонлылар (боғ-бағ — төрки телдәргә фарсысанан ингән һүҙ[2]) һалған хәйриә аҡсаһына төҙөлгән.

Тасуирламаһы

үҙгәртергә

Мәсет тура мөйөшлө итеп һалынған, ике колонналы айваны һәм көмбәҙле ҡышҡы бинаһы бар. Дөйөм майҙаны 26×13,3 м. Айвандың семәрле ағас колонналары сәнғәти йәһәттән ҡиммәте булып тора һәм Йәмиғ мәсете колонналарының орнаментын хәтерләтә.

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Маньковская Л., Булатова В. Памятники зодчества Хорезма / науч. ред. Г. А. Пугаченкова. — Ташкент: Издательство литературы и искусства имени Гафура Гуляма, 1978. — С. 141—142. — 192 с. — 5000 экз.
  2. Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том, 861 бит; 104-се б.

Тәҡдим ителгән әҙәбиәт

үҙгәртергә
  • Маньковская Л., Булатова В. Памятники зодчества Хорезма / науч. ред. Г. А. Пугаченкова. — Ташкент: Издательство литературы и искусства имени Гафура Гуляма, 1978. — С. 141—142. — 192 с. — 5000 экз.
  • Боғбонли масжид — Национальная энциклопедия Узбекистана (узб.). — Ташкент, 2000—2005.