Башҡортостанда Крәҫтиәндәр һуғышы (1773—1775)

Башҡортостандағы 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы — Тарихи Башҡортостан биләмәһендә үҙен император Пётр III Фéдорович тип танытҡан Е. И. Пугачёвтың өндәмәләре, күрһәтмәләре һәм манифестарына ҡушылып баш күтәргән Яйыҡ казаҡтары һәм башҡорттарҙың, мишәрҙәрҙең, татарҙарҙың, казактарҙың, хөкүмәт, крепостной, завод крәҫтиәндәренең ихтилалы. Башҡортостан биләмәләрендә ихтилал, унда ҡатнашыусыларҙың төркөмдәренә ҡарап, төрлө характерҙа: крәҫтиәндәр өсөн — антифеодаль, башҡорттар һәм башҡа урыҫ булмаған халыҡтар өсөн — милли азатлыҡ характерын йөрөтә.

Башҡорт ихтилалы 1773—1775
Дата

17731775

Урыны

Уҫы даруғаһы, Нуғай даруғаһы һәм Себер даруғаһы биләмәләрендә

Сәбәбе

башҡорттарҙың ер хоҡуҡтарын боҙоу, көсләп суҡындырыу, һалым күләмен арттырыу һ. б.

Нәтижә

Ихтилал ҡанһыҙ баҫтырыла

Ҡаршы тороусылар

Рәсәй империяһы Рәсәй империяһы

Е. И. Пугачёв ғәскәрҙәре

Командирҙар

З. Г. Чернышёв, Г. А. Потёмкин, Ф. Ю. Фрейман, В. А. Кар, А. И. Бибиков, П. И. Панин, И. И. Михельсон, Ф. Ф. Щербатов, П. М. Голицын һ. б.

Е. И. Пугачёв, И. Н. Зарубин, Кинйә Арыҫланов, Баҙарғол Юнаев, Ҡаранай Моратов, Салауат Юлаев, Ҡасҡын Һамаров, Юлай Аҙналин, Юламан Ҡушаев, Байым Ҡыҙраев һ. б.

Башҡортостан ихтилал алдынан үҙгәртергә

1773 йылдың көҙөндә Польшанан Ф. Ю. Фрейманға буйһонған башҡорт атлылары ҡайтарыла, һәм, күп тә үтмәй, улар тулыһынса тип әйтерлек, Пугачев яғына күсәләр[1].

Ихтилалдың башланыуы үҙгәртергә

 
Һуғыштың башланғыс этабының картаһы

Өфөнө ҡамау үҙгәртергә

Кама буйы ихтилалы үҙгәртергә

 
Крәҫтиәндәр һуғышының икенсе этабының картаһы

Пермь провинцияһындағы ихтилал үҙгәртергә

Әҙәбиәт үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

Һылтанмалар үҙгәртергә

Ҡалып:Восстание Пугачёва