Әстерхан дәүләт техник университеты

Әстерхан дәүләт техник университеты
	Әстерхан дәүләт техник университеты
Нигеҙләү датаһы	1 октябрь 1930
Рәсми атамаһы	Астраханский технический институт рыбной промышленности и хозяйства
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Әстрәхән
Баш компания (ойошма, предприятие)	Балыҡсылыҡ буйынса федераль агентлыҡ[d]
Штаб-фатирҙың урынлашыуы	Әстрәхән, Рәсәй
Рәсми сайт	astu.org/en; en.wikipedia.org/?curid=…
	Әстерхан дәүләт техник университеты Викимилектә

Әстерхан дәүләт техник университеты — Әстерханла урынлашҡан техник юғары уҡыу йорто.

Тарихы

«Әстерхан дәүләт техник университеты» юғары һөнәри белем биреү федераль дәүләт бюджет мәғариф учреждениеһы СССР тышҡы һәм эске алыш-биреш халыҡ комиссариатының «Балык юғары уҡыу йорттары, техникумдар, балыҡсылар һәм курстар тураһында» 1930 йылдың 9 Майындаға 695 номерлы бойороғо нигеҙендә ойошторолған Әстерхан балыҡ сәнәғәте хужалығы һәм техник институтының хоҡуҡ вариҫы.

1930 йылдың 1 октябрендә Әстерхан балыҡ сәнәғәте һәм балыҡ хужалығы институты үҙ ишектәрен аса. Тәүҙә студенттар аҙ йыйыла, барлығы 78 — балыҡсы, колхозсы балалары, яҡын ауылдарҙа йәшәүселәр. Беренсе унйыллыҡта уҡытыусылар һаны 70-кә тиклем арта, ә студенттар йыл һайын йыйылмаһы 130-200 һәм унан да күберәк кеше тәшкил итә башлай. Институт Союз әһәмиәтендәге юғары уҡыу йортона әүерелә һәм Наркомпром ҡарамағына күсә. Институт өсөн 1935 йыл иҫтәлекле була, был йылдаинститутта инженер — технологтар, ойошторусылар, иҡтисадсыларҙың тәүге сығарылыш була. Шул уҡ ваҡытта АСТРЫБВТУЗ-ға СССР аҙыҡ-түлек сәнәғәте халыҡ комиссары А.И. Микоян ла килә. Ул институт эше менән таныша, уҡытыусылар һәм студенттар менән аралаша. А. Микоян ярҙамы менән институтҡа лабораторияларҙы йыһазлауға аҡса бүлеп бирелә.

Институтының уҡытыу-лаборатория базаһында беренсе булып ике химия лабораторияһы, тәжрибә — уҡытыу етештереү айланма, ихтиология музейы тора. Атрибуттың биш йыллығына кафедра 500 мең һумлыҡ йыһаздар алған.

1931 йыл — Дәүләт балыҡ тотоу хакимлығы менән берлектә "Төньяҡ Каспий Балыҡ индустрияһы өсөн" журналы нәшер ителә.

1933 йыл — профессор Т.А. Киселевич етәкселегендәге ихтиология кафедраһы ВНИХ-тың Волга-Каспий бүлеге менән килешеү нигеҙендә балыҡ запастарын, үҫеш юлдарын һәм Төньяҡ Каспийҙа ауыл хужалығы таратыуҙы тикшерә.

1933 йыл институтта беренсе уйлап табыу йылы. Технология кафедраһында балыҡ тотоу өсөн автомат камера барлыҡҡа китерелә.

1935 йылда профессор А. С. Шибалова һәм ассистент Т. В. Горбунов е балыҡтарҙың эстәренән йомшаҡлыҡ алыу ысулы менән авторлыҡ таныҡлығын алалар.

1938 йыл — технология кафедраһында аспирантура асыла.

1939 йыл — институтта эшләнгән технология буйынса балыҡ аҙыҡ-түлек онон етештереү йайга һалынған.

Икенсе бөтә донъя һуғышы йылдарында күп кенә студенттар һәм уҡытыусылар фронтҡа китә. Һуғыштан һуң, ҡыйынлыҡтарға ҡарамаҫтан, уҡыу-уҡытыу процессына төп иғтибар бирелә. Ҡаланың ҙур предприятиеларында, өлкә райондарында институтҡа әҙерлек курстары ойошторола. Лаборатория базаһы торғоҙола һәм нығына.

1947 йылда студенттар фәнни йәмғиәте ойошторола.

1955 йылда ВУЗда беренсе сит ил студенттары барлыҡҡа килә.

1960 йылда аспирантура өс кафедрала эшләй: «һыуытыу машиналары», «сәнәғи балыҡ тотоу эше», «балыҡ продукттары технологияһы». Аспирантураны уҡыу йылдарында уҡ фәнгә ҡарата ҡыҙыҡһыныу белдергән һәм уҡытыусылар етәкселегендә ғилми эшләнмәләрҙе башҡарыуҙа ҡатнашҡан иң әҙерлекле студенттар араһында һайлап алғандар.

1960-80 йылдар — вуздың актив үҫеше ваҡыты. Яңы уҡыу корпустары һәм дөйөм тораҡтар, студенттар һаны артыуы, уҡытыусылар составының күп булыуы, уҡытыуҙың юғары сифатлы булыуы уның дәлиле булып тора. Мәҫәлән, балыҡсылыҡ кафедраһында Мильштейн В.В. етәкселегендә осетр балығы үрсетеүҙең ғилми мәктәбе төҙөлә, унда Волга-Каспий бассейнының осетр балығы үҫтереү нигеҙҙәре етештерелә. Ә 1985 йылға яҡын ваҡыт институт талаптарына тура килтереп тармаҡ ихтыяждарын ҡәнәғәтләндерерлек юғары уҡыу йорто булып тора.

1980-се йылдарҙың икенсе яртыһы СССР-ҙа юғары белем биреүҙең яңы реформаһы башлана. Инженерҙарҙың һәм уҡытыусыларҙың социаль яҡланыуын уҡып, алға интеллектуаль эшмәкәрлек төрҙәрендә эшләүселәрҙе тулыландырыу әлеге һөнәрҙәрҙең һәм юғары белемдең абруйын кәметеүгә китерә. Институтҡа студенттары ағыла башлай.

Рәсәй Федерацияһы юғары белем биреү буйынса дәүләт комитетының 1994 йылдың 3 июнендәге 547 номерлы «Әстерхан балыҡ сәнәғәте хужалығы һәм техник институты исемен үҙгәртеү тураһында» бойороғо һәм РФ Дәүләт балыҡсылығы министрлығының «Әстерхан һәм Калининград балыҡ сәнәғәте институттарының Дәүләт техник университеттарына исемдәрен үҙгәртеү тураһында» 1994 йылдың 8 июлендәге 107 номерлы бойороғо менән Әстерхан дәүләт балыҡ сәнәғәте хужалығы һәм техник институты Әстерхан дәүләт техник университеты тип үҙгәртелә.^[3]

1995 йылдың ғинуарында вуздың яңы уставы ҡабул ителә, уның яңы исеме — Әстерхан дәүләт техник университеты була. Шул уҡ йылда Мәскәү өлкәһендә университеттың Дмитров филиалы ойошторола. 1997 йылдың мартында институттың ғилми советы университет символикаһын: герб, флаг һәм АДТУ тамғаһын раслый.

2005 йылда АТЫУ белем биреү процессы сифат менеджменты системаһының ISO 9001:2001 халыҡ-ара стандарттары талаптарына тура килеү-килмәүе IQS uqnet халыҡ-ара сертификаттарын ала.^[4]