Ғылым ордасы
«Ғылым ордасы» — Алма-Ата (Ҡаҙағстан) ҡалаһының Ҡаҙағстан фәндәр академияһы бинаһында урынлашҡан ғилми һәм музей үҙәге.
| Ғылым ордасы | |
| Нигеҙләү датаһы | 2010 |
|---|---|
Тарихы
үҙгәртергәҠаҙағстан Республикаһы Хөкүмәтенең 2010 йылдың 11 февралендә ҡабул ителгән 84-се һанлы ҡарарына ярашлы, «Ғалимдар йорто» һәм Үҙәк фәнни китапханаһы ҡушылыу юлы менән Ҡаҙағстан мәғариф һәм фән министрлығының Фән буйынса комитеты ҡарамағында «Ғылым ордасы» дәүләт предприятиеһы[1]ойошторолған.
Ғилми үҙәк Милли фәндәр академияһы биналары комплексында урынлашҡан. Был шул уҡ бинала йә күрше биналарҙа урынлашҡан күп кенә институттарҙың фәнни эшмәкәрлеген көйләргә мөмкинлек бирә. Бинала 377 урынлыҡ конференц-зал, 120 урыны булған кесе конференц-зал, 267 урынлыҡ концерт залы (Ғалимдар йорто) һәм ҡышҡы баҡса.[2]бар. Ошо уҡ бинала Сатпаевтың мемориаль музейы урынлашҡан.
Ҡаҙағстан Республикаһы мәғариф һәм фән министрлығының Фән буйынса комитетының 2010 йылдың 1 июнендә ҡабул ителгән 35-ПР-се һанлы бойороғона ярашлы, музей һәм коллекцияларҙы һаҡлау, өйрәнеү һәм популярлаштырыу, фәнни, тарихи һәм мәҙәни мираҫты киң таратыу һәм ғилми-тикшеренеү һәм мәҙәни-ағартыу эше алып барыу маҡсатында «Ғылым ордасы» үҙәге ҡарамағына Ҡаҙағстан тәбиғәт музейы һәм Ҡаҙағстан археологик музейы күскән. Шул уҡ бойороҡ менән яңы ике музей — «Һирәк китаптар музейы» һәм «Ҡаҙағстан фәндәр тарихы музейы» [3]төҙөү ҡаралған.
2012 йылда, яңынан төҙөкләндерелгәндән һуң, берләштерелгән музей комплексы халыҡ килеп ҡарау өсөн асыла.[4]
Ойошма эшмәкәрлеге
үҙгәртергә«Ғылым ордасы» хеҙмәткәрҙәре башҡа ғилми ойошмалар менән берлектә мәғариф һәм фән өлкәһендә үҙ аллы һәм координацияланған фәнни тикшеренеүҙәрҙе һәм инновацион-техник проекттарҙы тормошҡа ашыралар, китапхана эше буйынса проект ойошторалар, төрлө фән өлкәһенә ҡараған музейҙар булдыралар һәм үҫтерәләр, эшмәкәрлектең стратегик үҫеш өлкәләрендә халыҡ-ара мөнәсәбәттәр урынлаштыралар.
Комплекс составында
үҙгәртергәАрхеология музейы
үҙгәртергәАрхеологик музейға 1973 йылда Ҡаҙағстан компартияһы үҙәк комитетының беренсе секретары А. Ҡонаевтың шәхси башланғысы буйынса нигеҙ һалынған. Хәҙерге ваҡытта музей илдең бөтә төбәктәренән иң алдынғы археологтарының табыштарын ҡабул итә һәм фондтарҙы комплектлау буйынса эшен дауам итә. Булған һәм хәҙерге ваҡытта алынған ғилми материалдар нигеҙендә комплекс сиктәрендә Ҡаҙағстандың боронғо таш быуаттан башлап урта быуаттар осорона тиклемге тарихын яҡтыртҡан яңы ғилми экспозиция барлыҡҡа килтерелгән. Экспозицияла бөтөн донъя әһәмиәтенә эйә булған бронза осоро ҡәберлектәре ҡаҙылмалары, саҡтар һәм усүндәр дәүеренә ҡараған уникаль коллекциялар, керамик, быяла эшләнмәләр һәм Отрар, Тараз, Төркөстан, Талғар [5] урта быуат ҡалаларының тәңкәләре күрһәтелә.
Ҡаҙағстан фәндәр тарихы музейы
үҙгәртергәМузей 2010 йылда асылды. Музейҙа Әбү Насир әл-Фараби, Хужа Әхмәт Яссауи, Мөхәммәт Ҡашғари, Йософ Баласағуни, Ҡадырғәли Жалайри, Мөхәммәт Хәйҙәр Дулати кеүек урта быуаттар аҡыл эйәләренең экспозицияһы эшләй. Күргәҙмә шулай уҡ XIX быуат ҡаҙағстан мәғрифәтселәре Ыбрай Алтынсариндың, Чокан Валихановтың, Абай Ҡонанбаевиың тормошон һәм ижадын сағылдыра. Музей экспозицияһы билдәле шәрҡиәтселәр, Ҡаҙаҡ ССР-ы Фәндәр академияһының тарихы, уның етәкселәре һәм ҡаҙаҡ халҡының ерҙәрен, ауылдарын, тарихын, көнкүрешен, йолаларын тикшереп өйрәнеүсе Рус география йәмғиәтенең күренекле вәкилдәре тураһында һөйләй[6].
Тәбиғәт музейы
үҙгәртергәҠаҙаҡ ССР-ы Фәндәр академияһы Зоология институтының 1932—1957 йылдарҙа йыйылған коллекцияһын туплаған Тәбиғәт һәм палеонтология музейы 1961 йылда ойошторолған. Экспонаттар араһында хайуандар һәм үҫемлектәрҙең ташҡа әйләнгән ҡалдыҡтары, динозаврҙар, тарбозаврҙар һөлдәләре, шулай уҡ боронғо фаунаның башҡа вәкилдәре бар. Предметтар Ҡаҙағстан биләмәләрендә ҡаҙыныу һөҙөмтәһендә табылған, һәм был коллекцияның үҙенсәлеге булып тора[7].
Һирәк китаптар музейы
үҙгәртергәМузей 2010 йылда асылған. Музей экспозицияһы боронғо ҡулъяҙмалар һәм раритеттар Үҙәк ғилми китапханаһы фонды нигеҙендә ойошторолған. Унда ҡаҙаҡ дала киңлектәре һәм унан ситтә яҙылған мәҙәни һәм тарихи ғилми ҡулъяҙмалар һәм китаптар бар. Маҡсаты — XIII—XX быуаттарҙың социаль-тарихи әһәмиәткә эйә мәҙәни-тарихи мираҫын күрһәтеү. Музейҙа шулай уҡ интеллигенцияның тәүге баҫмаһы «Алаш».[8]китаптары ла бар.
Үҙәк фәнни китапхана
үҙгәртергәСССР Фәндәр Академияһының Ҡаҙаҡ бүлегендә ғилми китапхана 1932 йылда булдырылған. Китапхана фонды составына: ҡаҙаҡ телендәге XIX—XX быуат ғилми әҙәбиәте; рус баҫмаһының һирәк осрай торған китаптары — авторҙарҙың үҙҙәре тере саҡта баҫылып сыҡҡан хеҙмәттәре, боронғо славян баҫмаһының һирәк китаптары; XVII—XVIII быуаттың граждандар баҫмаһы; художестволы биҙәү һәм полиграфия яғынан иҫ киткес сифатлы башҡарылған китаптар; XVI—XIX быуат баҫмалары; XII—XIX быуат көнсығыш баҫмалары; автографлы, фотодокументлы материалдарҙы үҙ эсенә алған «Ҡазағстаника» фонды; ҡулъяҙмалар фонды — фольклор материалдарының, Ҡазағстандың тарихына, иҡтисадына һәм мәҙәниәтенә ҡараған ҡулъяҙма документтарҙың ҙур йыйынтығы; Ҡаҙаҡ ССР-ы Фәндәр академияһы учреждениеларының Ғилми советтарында яҡланған диссертациялар фонды; китапхана-ара абонент МБА аша алынған микрофильмдар, микрофиштар, әҙәбиәт фонды[9].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Ҡаҙағстан республикаһы хөкүмәте ҡарары № 84 2010 йылдың 11 февралендә "Республика дәүләт предприятиеһы төҙөү тураһында «Ғылым ордасы»
- ↑ Эсендә. Ғылым ордасы // Аналитика журналы «Vласть»
- ↑ Ҡаҙағстан республикаһы комитеты мәғариф һәм фән министрлығы 2010 йылдың 1 июнендәге бойороғо фәндәр буйынса № 35-ПР.
- ↑ Музейында «ордасы Гылым» төр яңыртылды ҡунаҡ ҡаршылар.
- ↑ Ғилем Ҡаҙағстан археологик музей айырым урын биләй. 2015 йыл 10 ғинуар архивланған.
- ↑ Тарих йылъяҙмаһына 2019 йыл 3 март архивланған.
- ↑ 10 музей Алматы, уларға мотлаҡ барырға кәрәк.
- ↑ Роза Кәрібжанова, «Ғылым ордасы» бас рмк директоры: қаржыландыру келеді ұлғайып Отандық ғылымды 2019 йыл 21 март архивланған.
- ↑ Ҡаҙағстан һирәк китаптар һәм ҡулъяҙмалар тикшерелде. 2018 йыл 17 октябрь архивланған.