Тверь император юл һарайы — архитектура ҡомартҡыһы XVIII быуаттың архитектура ҡомартҡыһы Тверь ҡалаһының тарихи үҙәгендәге Собор майҙанында тора, Совет (элекке Миллионлы) урамы, Иҫке Волга күпере һәм Ҡала баҡсалары араһында урынлашҡан.

Юл һарайы
Рәсем
Дәүләт  Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Тверь
Архитектура стиле Классицизм һәм Барокко
Входит в состав списка памятников культурного наследия список объектов культурного наследия: Тверь (часть 2)[d]
Мираҫ статусы объект культурного наследия России федерального значения[d][1]
Указания, как добраться Советская улица, 3, 3-а
Карта
 Юл һарайы Викимилектә

Тарих үҙгәртергә

Ике павильонлы һарай 17641766 йылдарҙа классицизм менән барокко стилдәре элементтары ҡулланылып, П. Р. Никитин проекты буйынса төҙөлә . Проекттың авторы М. Ф. Казаков булыуы тураһында киң таралған фекер үҙе аҫтында үҙенең тарихи нигеҙгә эйә түгел.[2]

Һарай император ғаилә ағзаларына Петербургтан Мәскәүгә барғанда ял итеү өсөн тәғәйенләнгән була, үҙенең исемен дә шунан алған һәм ҡайҙан ала. 1767 йылдың 12 февралендә император Екатерина II Твергә тәүге тапҡыр килә.

Һарай К. И. Росси тарафынан XIX быуат башында үҙгәртеп ҡорола Был ваҡытта бында император Александр I апаһы, Екатерина Павловна, Тверь губернаторы ҡатыны йәшәй. Ул һарайҙы илдең бай кешеләре тормошоноң үҙәгенә һәм модалы илдә әҙәби салонға әйләндерә, унда Мәскәү, Петербург һәм башҡа ҡалаларҙан күп күренекле кешеләр йыйыла. Н. М. Карамзин император Александрға үҙенең «Тарихынан» өҙөктәр уҡый.

1864 йылда һарай А. И. Резанов тарафынан тулыландырыла, ул һарайҙы сираттағы тапҡыр, был юлы «иҫке стилдә» үҙгәртеп ҡора, шуға күрә уныңбинаға индергән өҫтәмәһен айырыу бик ҡатмарлы була.

Революциянан һуң һарай бинаһында Эшсе һәм крәҫтиән депутаттары советы, шулай уҡ губерна башҡарма комитеты эшләй. 28 октябрь (10 ноябрь) революционер П. А. Вагжанов совет власы еңеүе тураһында иғлан итә. 1941 йылдың көҙөндә бина фашистар тарафынан өлөшләтә емерелә, 1942—1948 йылдарҙа тергеҙелә.

Әлеге ваҡытта Юл һарайында Өлкә картиналар галереяһы урынлашҡан. 1990 йылдар аҙағынан алып Юл һарайы реконструкциялана. 2012 йылдың авгусында һарай реставрацияға тулыһынса ябыла. 2015 йылдың июлендә реставрация тамамлана, император баҡсаһы тергеҙелә[3]. Һынау режимында һарай 2017 йылда асыла— ойошҡан төркөмдәр өсөн экскурсиялар ойошторола, туристик һәм индивидуаль төркөмдәр менән килеүселәр өсөн һарай 2017 йылдың 30 ноябрендә асыла[4].

 
 
 
Волга яғынан күренеш. Революцияға тиклем яһалған фотоһүрәттәр Тверь юл һарайы фрагменты

Интерьер үҙгәртергә

 
 
 
Фонарь яҡтылығында күркәм баҫҡыстары.1860 йыл Күркәм баҫҡыс: көҙгө һәм вензель Александр II Һарайҙың икенсе ҡатындағы залы
 
 
 
Герб залында Герб залында: изразцовый мейес һәм шәмдәл Тверь губернаһы гербы менән биҙәлгән зал

Әҙәбиәт үҙгәртергә

  • Калинин өлкәһе ҡалаларында һәм райондарында, 1978.
  • Тверь (белешмә). Смоленск, 2008. ISBN 585811263-3
  • Г. п. Райков, Тверь император һарайы черемский ю. ю. — СПб.: Аврора, 2015.

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Постановление Совета Министров РСФСР № 1327 от 30.08.1960
  2. Рәсәй монументаль сәнғәт һәм архитектура һәйкәлдәре: обл Тверь, 1 шул. М, Наука, 2002. 609 стр
  3. Тверь император һарайы асырға әҙерләнә 2016 йыл 12 август архивланған.
  4. 5. аҙна көндәре асылды император һарайына килеүселәр өсөн тверь 2017 йыл 4 декабрь архивланған.

Һылтанмалар үҙгәртергә