Сүп-сар банкы

Сүп-сар банкы (индон. Bank sampah)^[1] — Индонезияла барлыҡҡа килгән сүп-сарҙы, тәү сиратта ҡаты көнкүреш ҡалдыҡтарын. йыйыу һәм бүлеү бизнес-моделе^[2]^[3]^[4]^[5].

Бизнес-модель

«Керем» рәүешендә сүп-сар банкттары төрҙәргә бүленгән ҡадыҡтарҙы ҡабул итәләр. Сүп-сар килтергәндәргә счёттар асыла, унда тапшырылған сүп-сарҙың ауырлығы һәм төрө яҙыла^[3]^[2]^[4].

Бүленгән сүп-сарҙың күмәртәле партиялары эшкәртеүселәргә тапшырыла йәки башҡа ҡыҙыҡһынған кешеләргә (мәҫәлән, коллекционерҙарға, хәҙерге заман рәссамдарына һ. б.) һатыла^[6]^[3]. Сүп-сарҙың хаҡы ғәҙәттә һәр көн һайын ихтыяж кимәленә ҡарап алышына^[6].

Һатҡандан һуң «вкладчиктар» счёттарына уларҙың "керем"енең төрөнә, ауырлығына һәм тапшырылған сүп-сарҙың ағымдағы сауҙа хаҡына эквивалентлы булған аҡса күсерелә^[6]^[3]^[4]. Шул уҡ ваҡытта яҡынса 85 % клиентҡа һәм 15 % — «банк»ҡа эләгә.

«Вкладчиктар»ға аҡсаларҙы алыу мөмкинлеге һатҡандан һуң күпмелер ваҡыт, мәҫәлән өс ай, уҙғас барлыҡҡа килә, был бизнес операторының хәүефлелеген кәметә^[2]^[3].

Банктың клиенттары булып индивидуаль шәхестәр ҙә, шулай уҡ төркөмдәр ҙә, мәҫәлән йорт хужалыҡтары, мәктәптәр һ. б. була алалар^[6].

Ҡалдыҡтарҙы ҡабул итеү һәм һатыуҙан башҡа ҡайһы бер сүп-сар банктары туранан-тура эшкәртеү менән шөғөлләнгән бүлектәр асҡандар^[3].

Бизнесты үҫтереү барашында сүп-сар банктары органик ҡалдыҡтар ҡабул итә башлайҙар һәм уларҙы компостҡа эшкәртеп ауыл хужалығы предприятиеларына һаталар^[4].

Эшмәкәрлек күрһәткестәре

Bank Sampah Gemah Ripah тәүге сүп-сар банкы 2012 йылда айына 500—700 кг сүп-сар ҡабул итә^[2].

Сүп-сар банктарының береһе — Bank Sampah Cahaya Partha Jaya 2012 йылда хәбәр итеүенсә, банк айына яҡынса 15 миллион рупий (1 590 АҠШ доллары) суммаһына 5 тонна төрлө сүп-сар ҡабул итә^[6].

Баликпапан ҡалаһындағы сүп-сар банкы 2013 йылда айына 2—3 тонна ҡалдыҡтар йыйыуы хаҡында мәғлүмәт бирә^[4]. Тағы ла уның мәғлүммәтәре буйынса урта хәлле ғаиләләргә ошо банк ярҙамында айына яҡынса 50 000 рупий (йәғни 5 АҠШ доллары) экономия итә алалар.

2012 йылға ҡарата сүп-сар банктары үҙ төбәктәрендә 30%-тан алып 40 %-ҡа тиклем пластик ҡалдыҡтары сауҙаһын контролдә тотҡандар^[3].

Тарих

Сүп-сар банкы концепцияһын 2008 йылда Бамбанг Суэрда (индон. Bambang Suwerda) уйлап сығара һәм Ява утрауындағы (Индонезия) Джокьякарта ҡалаһында Bank Sampah Gemah Ripah/Bank Sampah Bantul тәүге сүп-сар банкына нигеҙ һала^[6]^[2]. Бамбанг Суэрдаға туған төбәктәге санитария мәсьәләләре сүп-сарҙы йыйыу һәм эшкәртеү буйынса предприятие ойоштороуына этәргес көс булып торған^[3].

Артабан был идея бик тиҙ таралыу ала, бөтә Индонезия буйлап айырым сүп-сар банктары барлыҡҡа килә башлайҙар^[4]^[6]^[3].

2010-сы йылдар башында Бамбанг Суэрда Таиландта сүп-сар банкы концепцияһын индереү тәҡдимен ала^[6].

2012 йылдың июнь аҙағына ҡарата Индонезила 31 миллиард рупий суммалы дөйөм әйләнеш менән 782 сүп-сар банкы иҫәпләнгән^[2].

2012 йылда бамбанг Суэрда үҙенең сүп-сар йыйыуҙың инновацион йүнәлеше өсөн Ашока фонды менән билдәләнә^[3].

Индонезия властары сүп-сар банкы моделенә юғары баһа биреп, уны пропагандалауға, индереүгә һәм ярҙам итеүгә булышлыҡ итәләр^[3]^[2]^[7].

Ҡала хакимиәттәре бүленгән сүп-сар өсөн өҫтәмә контейнерҙар урынлаштыра, һәм тағы ла һәр бер сүп-сар банкына йыл һайын ярҙам күрһәтә башлайҙар^[6].

Иҫкәрмәләр

↑ Также «банк отходов». В английском языке чаще waste bank, также trash bank и garbage bank.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Sri Lestari. Bank Sampah, ubah sampah jadi uang (индон.). BBC (11 июль 2012). Дата обращения: 14 май 2015.
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 BAMBANG SUWERDA (ингл.). Ашока (фонд) (2012). Дата обращения: 14 май 2015.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Randy Salim. Waste Not, Want Not : “Waste Banks” in Indonesia (ингл.) (2013-19-12). Дата обращения: 14 май 2015.
↑ Mengenal Apa Itu Bank Sampah (индон.). Unilever. Дата обращения: 14 май 2015. 2015 йыл 18 май архивланған.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 ^6,6 ^6,7 ^6,8 Ni Komang Erviani. Community solves its own trash problem (ингл.). The Jakarta Post (19 июль 2012). Дата обращения: 14 май 2015.
↑ http://www.menlh.go.id/from-trash-to-cash-dari-sampah-jadi-rupiah/ (индон.). Kementerian Lingkungan Hidup (14 апрель 2012). Дата обращения: 14 май 2015. 2015 йыл 18 май архивланған.

Һылтанмалар

Bank Sampah Gemah Ripah/Bank Sampah Bantul: banksampahbantul.com

[1] Также «банк отходов». В английском языке чаще waste bank, также trash bank и garbage bank.

[bbc.co.uk.120710-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Sri Lestari. Bank Sampah, ubah sampah jadi uang (индон.). BBC (11 июль 2012). Дата обращения: 14 май 2015.

[ashoka.org.bambang-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 BAMBANG SUWERDA (ингл.). Ашока (фонд) (2012). Дата обращения: 14 май 2015.

[blogs.worldbank.org.waste-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Randy Salim. Waste Not, Want Not : “Waste Banks” in Indonesia (ингл.) (2013-19-12). Дата обращения: 14 май 2015.

[brightfuture.unilever.co.id-5] Mengenal Apa Itu Bank Sampah (индон.). Unilever. Дата обращения: 14 май 2015. 2015 йыл 18 май архивланған.

[thebalidaily.com.problem-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 ^6,6 ^6,7 ^6,8 Ni Komang Erviani. Community solves its own trash problem (ингл.). The Jakarta Post (19 июль 2012). Дата обращения: 14 май 2015.

[menlh.go.id.rupiah-7] ttp://www.menlh.go.id/from-trash-to-cash-dari-sampah-jadi-rupiah/ (индон.). Kementerian Lingkungan Hidup (14 апрель 2012). Дата обращения: 14 май 2015. 2015 йыл 18 май архивланған.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]