Салауат (бәләкәй планета)
Астероид
Салауат — Башҡортостандың милли геройы Салауат Юлаев исемен йөрөткән 5546-сы бәләкәй планета (гравитация көсө тәьҫирендә Ҡояш тирәләй әйләнеп йөрөүсе, 50 метрҙан ҙурыраҡ булған, башҡа параметрҙары буйынса планеталарға һәм кәрлә планеталарға ҡарамаған күк есемдәре[4]). Ҡояштан уртаса 392 миллион километр алыҫлыҡта, Ерҙән минимум 200 миллион километр алыҫлыҡта. Диаметры яҡынса 11 километр. Оппозицияла йондоҙ дәүмәле — 16.0 йондоҙ яҡтылығы.
| Салауат | |
| Кем хөрмәтенә аталған | Салауат |
|---|---|
| Алдағы | (5545) Макаров[d][1] |
| Тәртип буйынса һуңыраҡ килеүсе | (5547) Акадия[d][1] |
| Асыусы йәки уйлап табыусы | Анри Дебеонь[d][1][2] |
| Асыу датаһы | 18 декабрь 1979[2] |
| Астрономик асыш урыны | Обсерватория Ла-Силья[d][2] |
| Бәләкәй планеталар төркөмө | Астероидтар билбауы[2] |
| Родительское тело | Ҡояш |
| Апоцентр | 2,918 астрономическая единица[3] һәм 2,923761597021 ± 6,0329E−10 астрономическая единица[2] |
| Перицентр | 2,3273687 астрономическая единица[3] һәм 2,319942655979 ± 1,5158E−9 астрономическая единица[2] |
| Аргумент перицентра | 241,91717 °[3] һәм 241,76530029948 ± 3,6828E−7 °[2] |
| Орбита эксцентриситеты | 0,11, 0,1125563[3] һәм 0,115151219807 ± 4,8589E−10[2] |
| Наклонение орбиты | 12,18934 °[3] һәм 12,190633681825 ± 4,0415E−8 °[2] |
| Орбитальный период | 4,25 йыл[3] һәм 1550,6390524474 ± 4,7994E−7 тәүлек[2] |
| Период вращения | 5,28235 сәғәт[2] |
| Большая полуось орбиты | 2,6225536 астрономическая единица[3] һәм 2,6218521265 ± 5,4099E−10 астрономическая единица[2] |
| Долгота восходящего узла | 287,20121 °[3] һәм 287,16504093164 ± 4,5521E−7 °[2] |
| Средняя аномалия | 39,31979 °[3] һәм 50,849596154781 ± 2,689E−7 °[2] |
| Абсолютная звёздная величина | 12,5[3] һәм 12,65[2] |
| Альбедо | 0,302 ± 0,053[2] |
| Диаметр | 8,39 ± 0,064 km[2] |
| Астрономическая эпоха | 13 сентября 2023 года[d][2] |
| Время периастра | 2 459 981,473974 ± 1,8837E−5 JD[2] |
| Временное обозначение | 1976 EE[2], 1979 YS[2], 1990 OO4[2] һәм 1991 RK29[2] |
Планетаны 1979 йылдың 19 декабрендә бельгия астрономы А. Дебеон асҡан, ул 1970-се йылдарҙа БАССР-ҙа булған һәм Салауат Юлаев хөрмәтенә «Салауат» тип атаған. Башҡортостанда «Салауат» кесе планетаһын телескоп ярҙамында күҙәтергә мөмкин[5].
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Баязитов У. Ш. Малые планеты и Республика Башкортостан // Твоя и моя физика. Уфа. 2001.
- Баязитов У.ш. Астеротиди и Башкортостн // Вестник АН РБ. 2003. Т.8 №4.
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Салават Юлаев: энциклопедия/ Главный редактор И. Г. Илишев. -Уфа: Башкирская энциклопедия, 2004. -480с.; ил. ISBN 5-88185-054-8
- Салауат, бәләкәй планета. Башҡорт энциклопедияһы 2016 йыл 21 апрель архивланған.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://www.minorplanetcenter.net/db_search/show_object?object_id=5546
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 JPL Small-Body Database
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 https://www.minorplanetcenter.net/db_search/show_object?object_id=5546
- ↑ [1]Малые планеты
- ↑ Пять интересных фактов и преданий о Салавате Юлаеве