Рубидий
Рубидий (лат. Rubidium, Rb) — Менделеевтың периодик таблицаһының 5-се осоро, 1-се төркөм элементы. Тәртип номеры — 37. Ябай матдә рубидий — йомшаҡ, тиҙ иреүсән һелтеле металл, көмөшһыу-аҡ төҫтә[7].
| Рубидий | |
 | |
| Масса | 85,4678 ± 0,0003 массаның атом берәмеге[1] |
|---|---|
| Кем хөрмәтенә аталған | Ҡыҙыл төҫ |
| Асыусы йәки уйлап табыусы | Роберт Вильгельм Бунзен[d] һәм Густав Роберт Кирхгоф[d] |
| Асыу датаһы | 1861 |
| Табылыу урыны | Германия |
| Элемент символы | Rb[2] |
| Химик формула | Rb[3] |
| Каноническая формула SMILES | [Rb][3] |
| Атом һаны | 37[4] |
| Электронная конфигурация | [Kr] 5s¹ |
| Электр кирелеге | 1 |
| Ионный радиус | 1,52 ангстрем[5], 1,61 ангстрем[5], 1,66 ангстрем[5] һәм 1,72 ангстрем[5] |
| Әселәнеү дәрәжәһе | 1 |
| Стандартная молярная энтропия | 69,5 ± 0,05 Дж / (моль·К)[6] |
 Рубидий Викимилектә | |
Үҙенсәлектәре үҙгәртергә
Металлик рубидий металлик калийға һәм металлик цезийға тышҡы күренеше, йомшаҡлығы һәм ток үткәреүсәнлеге менән оҡшашлыҡҡа эйә һәм. Рубидийҙы асыҡ һауала һаҡлау ярамай, сөнки барған реакцияларҙа бик күп йылылыҡ бүленеп сыға, хатта ҡайһы берҙә килтерә металдың ҡабынып китеүенә лә килтереүе ихтимал. Рубидийҙың һыуға ҡарағанда тығыҙлығы юғары, шуға күрә башҡа һелтеле металдар төркөмөнән айырмалы рәүештә, һыуҙа бата.
Символы үҙгәртергә
Рубидий элементының символы — Rb (Рубидий тип уҡыла).
Тарихы үҙгәртергә
Рубидий 1861 йылда Роберт Вильгельм Бунзен һәм Густав Роберт Кирхгоф тарафынан асыла.
Улар спектраль анализ ярҙамында алюмосиликаттарҙы тикшергәндә яңы элемент табалар. Элементтың спектр һыҙаттары ҡуйы ҡыҙыл төҫтә булғанлыҡтан, уға рубидий тигән исем биргәндәр (латинса rubidus "ҡуйы ҡыҙыл "[8][9].
Ятҡылыҡтары үҙгәртергә
Рубидий ингән минералдар (лепидолит, циннвальдит, поллуцит, амазонит), Германия, Чехия, Словакия, Намибия, Зимбабве, Төркмәнстанда һәм башҡа илдәрҙә табыла[10].
Йыһанда үҙгәртергә
Аномаль юғары миҡдарҙа рубидий Торн — Житков объекттарында (объекты Торна — Житков) күҙәтелә (ҡыҙыл гигант йәки сверхгигант, уның эсендә нейтрон йондоҙ бар)[11].
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Meija J., Coplen T. B., Berglund M., Bièvre P. D., Gröning M., Holden N. E., Irrgeher J., Loss R. D., Walczyk T., Prohaska T. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305
- ↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
- ↑ 3,0 3,1 RUBIDIUM (ингл.)
- ↑ периодическая система химических элементов — 1869.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 (unspecified title) — ISBN 0-8493-0485-7
- ↑ https://chem.libretexts.org/Bookshelves/General_Chemistry/Book%3A_ChemPRIME_(Moore_et_al.)/16%3A_Entropy_and_Spontaneous_Reactions/16.06%3A_Standard_Molar_Entropies
- ↑ Ohly, Julius. Rubidium // Analysis, detection and commercial value of the rare metals. — Mining Science Pub. Co., 1910.
- ↑ Kirchhoff, G. (инг.)баш.; Bunsen, R. (инг.)баш. Chemische Analyse durch Spectralbeobachtungen (инг.) // Annalen der Physik und Chemie : journal. — 1861. — Т. 189. — № 7. — С. 337—381. — DOI:10.1002/andp.18611890702 —
- ↑ Weeks, Mary Elvira (инг.)баш. The discovery of the elements. XIII. Some spectroscopic discoveries (инг.) // Journal of Chemical Education (инг.)баш. : journal. — 1932. — Т. 9. — № 8. — С. 1413—1434. — DOI:10.1021/ed009p1413 —
- ↑ Рубидий — Свойства химических элементов
- ↑ Подтверждено существование сверхгиганта с нейтронной звездой внутри
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Рубидий//Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 22-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Перельман. Ф. М. Рубидий и цезий. М.: АН УССР, 1960. 140 с. с илл.
- Плющев В. Е., Степин Б. Д. Химия и технология соединений лития, рубидия и цезия. — М.-Л.: Химия, 1970. — 407 с.
- Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1971. — Т. 1. — 561 с.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Рентгений//Большая российская энциклопедия(недоступная ссылка)
- Рубидий
- Рубидий на Webelements
- Рубидий в Популярной библиотеке химических элементов 2009 йыл 13 сентябрь архивланған.