Пасвик
Пасвик — халыҡ-ара тәбиғәт ҡурсаулығы, Пасвик-Инари сик-ара паркының бер өлөшө. 1992 йылдың 16 июлендә Мурманск өлкәһенең Печенг районында һәм Норвегияла ойошторола. Ситенән аҡҡан Паз (Пасвик) йылғаһы исеме менән аталған, ул саам телендә «изге йылға» тигәнде аңлата[1].
| Пасвик | |
|---|---|
 Заповедник на карте Мурманской области | |
| Категория МСОП — Ia (Ҡәтғи тәбиғи резерват) | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Майҙаны | 16 640 га |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 1992 йыл |
| Урынлашыуы | |
| 69°04′00″ с. ш. 29°11′10″ в. д.HGЯO | |
| РФ субъекты | Мурманск өлкәһе |
| Яҡындағы ҡала | Заполярный |
pasvik.org.ru | |
 Пасвик Викимилектә | |
Рәсәй һәм Норвегия дәүләт сигенең ике яғында ла урынлашҡан. Рәсәй өлөшө төньяҡтан көньяҡҡа табан 44 саҡрымға һуҙылған.
Ҡурсаулыҡтың майҙаны — 14 687 га:
Ҡурсаулыҡ һыу ҡоштары (ҡурсаулыҡта 241 төр йәшәй, яҡынса 50 % -ы — һыу ҡоштары һәм һыу яны һәм һыу яны сәпсәүҙәре) йәшәгән һәм оялаған урындарҙы һаҡлау өсөн резерват булараҡ төҙөлә[1][2]). Һаҡ аҫтында шулай уҡ төрлө имеҙеүселәр бар: айыуҙар, мышылар һәм башҡалар.
Рәсәй ҡурсаулыҡтарынан тәүгеләрҙән булып Рәсәй ЕВРОПАРК-ы Федерацияһы ағзаһы һәм ошо Федерацияның сертификатын яулай[3].
Ғилми эшмәкәрлеге үҙгәртергә
Беренсе ун йыллыҡта ҡурсаулыҡта флора һәм фаунаға инвентаризация үткәрелә, тәбиғи процестарҙы күҙәтеүгә нигеҙ һалына, «Тәбиғәт йылъяҙмаһы» программаһы буйынса эшләй. Артабан фәнни эшмәкәрлек даирәһе киңәйә: фундаменталь биологик-географик тикшеренеүҙәр, сәнәғәт предприятиелары өлкәһендә тирә-яҡ мөхиткә экологик мониторинг башлана, халыҡ-ара тикшеренеү проекттары һаны һиҙелерлек арта.
1993 йылдан алып ике ярында ла ваҡ имеҙеүселәрҙе иҫәпкә алыу башлана.
2007 йылдан Пасвик йылғаһының сик буйы үҙәнендә Норвегияның НИБИО-һәы һәм фин Метсахаллитусы (Лапландияның парктары һәм ҡырағай тәбиғәте) менән берлектә, ДНК-анализ һәм фототоҙаҡтар ҡулланып, контактһыҙ технологиялар ысулы менән һоро айыу популяцияһына мониторинг үткәрелә[4].
2017 йылдан Рәсәй һәм Норвегия белгестәре менән йылға акваторияһында балыҡтар популяцияһы, экологияһы һәм токсикологияһының генетик үҙенсәлектәрен даими өйрәнеү башланған. Тәү сиратта һөмбаш балыҡтар тора.
Экологик белем биреү үҙгәртергә
Ҡурсаулыҡ экологик белем биреү, экологик белемде таратыу, тәбиғәткә һаҡсыл мөнәсәбәт тәрбиәләү һәм тәбиғәт туризмын үҫтереү өлкәһендә бер нисә туристик маршрут буйынса («Варлама утрауы — Пасвик ынйыһы», «Төпкөл быуа», «Арышҡы — өс сик буйындағы тормош») эш алып бара[5]).
Координаталары үҙгәртергә
- Адрес: 184424, Мурманск өлкәһе, Печенга районы, Раякоски ҡасабаһы
- Официальный сайт. Архивировано 24 октябрь 2017 года.
Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 Общая информация о заповеднике (билдәһеҙ). Сайт ФГБУ "Государственный заповедник "Пасвик".
- ↑ Фотоловушка «Пасвика» сняла краснокнижную птицу (3 ноябрь 2022).
- ↑ EUROPARC Network » Members » R – Z (билдәһеҙ). EUROPARC Federation.
- ↑ Медведей в заполярном заповеднике считают с помощью протухших потрохов (13 декабрь 2022).
- ↑ Сотрудники «Пасвика» на презентации книги рассказали о туристических маршрутах по заповеднику (1 февраль 2023).
Һылтанмалар үҙгәртергә
- В. Школьников, Б. Савельев, А. Мальцев, А. Степанова, А. Букшин. Проект «Заповедник»: Пасвик - столица Феноскандии. ТВ-21 (23 август 2018). Дата обращения: 28 август 2018. Архивировано 28 август 2018 года.
- Официальный сайт заповедника «Пасвик» (pasvik-reserve.ru)