Мәскәү дәүләте (рус. Московское государство) — XVI—XVII быуаттарҙа Урыҫ батшалығы эсендәге Бөйөк Мәскәү кенәзлеге исемендәге биләмә.

Атама тарихы үҙгәртергә

 
"Мәскәү дәүләте " атамаһын 1910 йылғы атласта ҡулланыу миҫалы

Бер үк ваҡытта был исемде Рәсәй менән синонимлаштырыу процесы бара, ул баш ҡаланы Санкт-Петербургҡа күсергәнгә һәм быуат башында Рәсәй империяһын иғлан иткәнгә тиклем дауам итә. XIX—XXI быуаттар тарихнамәһендә XV быуат аҙағы — XVIII быуат башы Русь үҙәкләштерелгән дәүләте атамаларының береһе[1].

Рәсәй батшалығы дәүләттәренең береһе үҙгәртергә

Иван Грозный һәм уның вариҫтары осоронда «Мәскәү дәүләте» төшөнсәһе тар мәғәнәлә ҡулланылған һәм боронғо Мәскәү кенәзлеге дәүеренә тиңләштерелгән[2]. Шул уҡ ваҡытта батша власы аҫтында булған һәм аталған бөтә кенәзлектәр территорияһы берҙәм монарх биләгән Рәсәй батшалығы тип аңланылған[3].


XIX—XXI быуаттар тарихнамәһе термины үҙгәртергә

Быуаттар дауамында Мәскәү Рәсәйҙең кәүҙәләнеше булып тора. Был ул заман телендә лә, дәүләттең исемен билдәләүсе терминдарҙа ла сағыла[4].

Петр I тиклемге Рәсәйҙе «Мәскәү дәүләте» тип атау ғәҙәтен тарихсылар XIX быуатта яңырта. Рәсәй тарихын баш ҡалаларҙы — Мәскәү һәм Петербургты — ҡаршы ҡуйыуға таянып[3] шул осорҙарға бүләләр. Был терминды ҡулланыуҙы совет тарихсылары ла дауам итә[5].

Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә

  • Рәсәй дәүләтенең атамалары
  • Мәскәү

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Как отмечает С. О. Шмидт, «уже более полутора столетий признаны общепринятыми выражения „Московское государство“ и „Московское царство“. Они употребляются обычно как тождественные терминам „Российское государство“ и „Русское государство“». «Словосочетания „Московское государство“ и „московский государь“, „Московское царство“ и „московский царь“, „Московская земля“ были приняты в самой России в XVI и особенно в XVII веке, что подтверждается многообразными письменными источниками.» Шмидт С. О. «В некотором царстве, в некотором государстве…»: Как правильнее называть Российскую державу в XVI веке // Родина № 12/2004
  2. Платонов C.Ф. Полный курс лекций по Русской Истории. Изд-во: АСТ, 2004. ISBN 5-17-024461-4
  3. 3,0 3,1 Хорошкевич А. Л. Россия или Московия? // Родина. № 11, 2005.
  4. Шмидт С. О. В некотором царстве, в некотором государстве…. Как правильно называть Российскою державу в XVI в. // Родина. 2004. № 12. С. 35-40.
  5. Всемирная история. Энциклопедия. Т. 4. - М.: Соцэкгиз, 1958. - 823 с. Дата обращения: 30 октябрь 2019. Архивировано 15 октябрь 2012 года.