Википедия

Курд теле: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
→‎Әҙәбиәт: күренеште төҙәтеү, аныҡлаштырыу
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
күренеште төҙәтеү, викилаштырыу
5 юл:
|таксон=подгруппа
|статус=
|ареал=[[Төркиә]] — 15 млн, [[Иран]] — 7,6 млн, [[ИракИраҡ]] — 6,3 млн, [[Сирия]] — 1 млн и др.<ref>[https://www.ethnologue.com/language/ckb Ethnologue. Kurdish, Central]</ref><ref>[https://www.ethnologue.com/language/kmr Ethnologue. Kurdish, Northern]</ref><ref>[https://www.ethnologue.com/language/sdh Ethnologue. Kurdish, Southern]</ref><ref>[https://www.ethnologue.com/language/lki Ethnologue. Laki]</ref>
|число носителей= 13—20 млн<ref>[http://www.kurdistan.no/1006562808 Kurdistan.no — Språk>]</ref>
|исчезла=
32 юл:
 
== Яҙыу ==
{{See also|Курдско-русская практическая транскрипция}}ҠурдтарКурдтар элек-электән [[Ғәрәп яҙмаһы|ғәрәп алфавиты]]<ref>{{Китап|автор=Исаев М. И.|заглавие=Языковое строительство в СССР|место=М.|издательство=Наука|год=1979|страницы=154-156|страниц=352|тираж=2650}}</ref> ҡулланылған. 1920—1930 йылдарҙа [[Төркиә|Төркиәлә]] һәм [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|СССР-ҙа]] латинлаштырылған ҡурд алфавиты булдырыла. 1946 йылда совет курдтарының алфавиты кириллица нигеҙендәге алфавитҡа күсерелә. [[Ираҡ]]та һәм [[Иран]]да йәшәүсе курдтар- ғәрәп яҙмаһын, ә Төркиәлә, Сүриәлә һәм Азербайжанда йәшәүсе ҡурдтар - — латин яҙмаһын, Әрмәнстанда әрмән графикаһын (1946 йылға ҡәҙәр) һәм кирилицаны (1946 йылдан һуң) ҡуллана.
 
Хәҙерге Төркиәлә курд телдәрен ҡулланыу хупланмай, унда ҡурд латиницаһы бөтөнләй тыйылған, курдтарға хатта исем теркәгәндә лә латиница яҙмаһын ҡулланыу рөхсәт ителмәй.
39 юл:
 
== Курд телдәренең таралышы ==
Курд телдәренең иң таралған урыны булып Төркиә, Иран, ИракИраҡ, Сүриә, Азербайжан, Иордания һәм Әрмәнстан кеүек илдәр иҫәпләнә. 60 % курдтар Төркиәлә, Төньяҡ- көнбайыш Иранда, ИрактыңИраҡтың һәм Сүриәнең (Көнбайыш, Төньяҡ-көнбайыш, Көньяҡ-көнбайыш һәм Үҙәк Курдистан) төньяғында йәшәй. Улар куманджи диалектында аралаша. Курдтарҙың 30 % самаһы Көнбайыш һәм Көньяҡ-көнсығыш Иранда, Көнсығыш һәм Көньяҡ-көнсығыш ИрактаИраҡта йәшәй һәм сорани диалектында һөйләшә (Көньяҡ һәм Көньяҡ-көнсығыш Курдистан). Курдтарҙың ҡалған өлөшө зази (думили) һәм гурани (көньяҡ курд) диалектын ҡуллана<ref></ref>FB.ru: http://fb.ru/article/275086/kurdskie-yazyiki-alfavit-pismennost-territoriya-rasprostraneniya-i-uroki-dlya-nachinayuschih<ref></ref>.
 
=== Фонетика һәм фонология ===
73 юл:
* Петр Иванович Лерх. Исследования об иранских курдах и их предках северных халдеях. СПб. 1856.
* Август Дементьевич Жаба. Курдско-французский словарь. СПб., 1879.
* Руденко М.  Б.  Функция глагола («geîyan») в текстах средневековой курд­ской литературы на северном диалекте (курманджи) // Письменные памятники и проблемы истории культуры народов Востока. VIII. М., 1972. С. 200—203.
* Руденко М. Б. О некоторых особенностях языка средневековой курдской лите­ратуры (по материалам поэмы Селима Слемана «Юсуф и Зелиха») // Иранская филология. Краткое изложение докладов научной конференции, посвященной 60-летию проф. А. Н. Болдырева. М., 1969. С. 104—107.
* Цукерман И. И. Хорасанский курманджи: Исследования и тексты / АН СССР. Институт востоковедения. М.: ГРВЛ, 1986. 271 с.
83 юл:
 
== Һылтанмалар ==
* [http://kurdonline.ru/ Online русско-курдский и курдо-русский словарь]
{{Commonscat|Kurdish language}}
* [http://www.kurdistan.com.ua/slovari Русско-курдский и русско-курдский словарь]
* [http://kurdonline.ru/ Рус Online-ҡурд-урыҫса һүҙлек]
* [http://www.kurdistan.com.ua/slovarigrammatika Рус-русГрамматика һәмкурдского ҡурд һүҙлекязыка]
* [http://kurdica.orientalstudies.ru История курдоведения в СПбФ ИВ РАН]
* [http://www.kurdistan.com.ua/grammatika Грамматика телдәге ҡур]
* [http://www.institutkurde.org/en/language/ The Kurdish Institute of Paris — Language and Literature]
* [http://kurdica.orientalstudies.ru Тарих фәндәре академияһы курдоведение спбф тала.]
* [http://www.institutkurdeenstituyakurdi.org/en/language/ ParisKurdish Institute of The Kurdish — Language and LiteratureIstanbul]
* [http://www.enstituyakurdikurdishacademy.org/ InstituteKAL: ofThe Kurdish IstanbulAcademy of Language]
* [http://www.kurdishacademykurdishworld.orgcom KAL:Kurdish] LanguageKurdish Academylinks ofand Thelanguage Kurdish]information, dictionary etc.
* Open Directory Project: [http://www.dmoz.org/Science/Social_Sciences/Linguistics/Languages/Natural/Indo-European/Indo-Iranian/Iranian/Kurdish/ Language Kurdish Language]▼
* [http://www.kurdishworld.com Kurdish] Kurdish language and information links, dictionary etc.
* [http://www.cogsci.ed.ac.uk/%7esiamakr/kurd_lal.html Kurd_lal: Kurdish Language and Linguistics Kurdish]▼
▲* Open Directory Project: [http://www.dmoz.org/Science/Social_Sciences/Linguistics/Languages/Natural/Indo-European/Indo-Iranian/Iranian/Kurdish/ Language Kurdish]
▲* [http://www.cogsci.ed.ac.uk/%7esiamakr/kurd_lal.html Kurd_lal: Language and Linguistics Kurdish]
* [http://www.zazaki.org Academic research about Zazaki]
* [http://ocw.mit.edu/OcwWeb/Linguistics-and-Philosophy/24-942Grammar-of-a-Less-Familiar-LanguageSpring2003/CourseHome/index.htm Online course MIT OpenCourseWare online course in Zazaki]
 
 
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Курд_теле» битенән алынған