Пакистан: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
З. ӘЙЛЕ (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Ҡайһы бер хаталарын төҙәттем. Морат Солтан. |
||
53 юл:
}}
'''Пакиста́н''' ({{lang-ur|پاکِستان}} {{IPA|[paːkɪˈst̪aːn]}} — «таҙалар ере», {{lang-en|Pakistan}} {{IPA|[ˈpækɪstæn]}} йәки {{IPA|[pɑːkiˈstɑːn]}}), тулы атамаһы — '''Пакиста́н Исла́м Респу́бликаһы''' ({{lang-ur|اسلامی جمہوریہ پاکِستان}} Ислами́ Джумхури́йе Пакиста́н, {{lang-en|Islamic Republic of Pakistan}}) — Көньяҡ [[Азия]]лағы [[дәүләт]]. Суверенлы сәйәси ойошма сифатында Пакистан [[1947 йыл]]да [[Британия Һиндостаны]] территорияһын бүлеү һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә{{sfn|Пакистан тарихы|2008|с=5}}.
Пакистанды көньяҡтан [[
Пакистан — халыҡ һаны буйынса донъяла алтынсы һәм мосолман халҡы һаны буйынса (яҡынса 193 млн кеше) [[Индонезия]]нан ҡала икенсе урында — 191 045 616 кеше. (2016) Пакистан [[[[Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы|БМО]], [[Милләттәр берҙәмлеге]], [[Бөтә донъя сауҙа ойошмаһы]], [[Шанхай хеҙмәттәшлек ойошмаһы]] ҡатнашыусыһы, шулай уҡ үҫешеүсе илдәрҙең ойошмаһы «[[Төркөм 77]]» ағзаһы.
63 юл:
[[Файл:سلطان محمود غزنوی.JPG|thumb|[[Мәхмүт Ғәзнәви|солтан Мәхмүт Ғәзнәүи]]ҙең һүрәте, ул йыйылған дворяндар менән бергә үҙенең һарайында.]]
[[Файл:Maharajah Duleep Singh (1838-1893), entering his palace in Lahore, escorted by British troops.jpg|thumb|[[Сикхск дәүләте|сикхск хакимлығы]] осоронда емерелгән манаралы [[Бадшахи мәсете]]]]
Беҙҙең эраға тиклем III—II мең йыллыҡтарҙа Пакистан территорияһында кешелек тарихында иң боронғо цивилизацияларҙың береһе — [[Инд цивилизацияһы|Харапп]]тарҙың үҙәге була. Беҙҙең эраға тиклем II мең йыллыҡта Пакистан территорияһына [[арийҙар]] урынлаша. [[Александр Македонский]]ҙың көнбайыш һинд мегаполистарына ([[Таксила]] кеүектәр) походтары һөҙөмтәһендә [[эллинизм]] мәҙәниәте тәьҫир итә. Ҡеүәтле [[Ҡушан батшалығы]] — беренсе [[буддизм]]
Беҙҙең эраның [[VIII быуат]]ында ил территорияһында [[ислам]] тарала башлай. Урта быуаттарҙа башында [[Газневидтар]] һәм [[Гуридтар]] торған эре мосолман дәүләттәре барлыҡҡа килә. [[XIII быуат]]та ил территорияһы [[Монгол империяһы]] составына инә. Монгол империяһы тарҡалғас, территория [[Тимуридтар]] дәүләтенә инә, был дәүләт үҙе бер нисә дәүләткә тарҡала. Тимуридтар династияһы вәкилдәренең береһе [[XVI быуат]]та [[Бөйөк Моголдар империяһы]]на нигеҙ һала. [[XVIII быуат]]та [[Бөйөк Моголдар империяһы]] тарҡалғас [[Синд]]та, [[Белуджистан]]да, [[Пенджаб]]та [[сикх]] [[милләтселеге]] күтәрелә башлай.
72 юл:
=== Хәҙерге осор ===
[[1947 йыл]]да [[Британ Һиндостанын бүлгесләгәндә]] [[Бөтә Һиндостан мосолман лигаһы|Мосолман лигаһы]] тырышлығы менән{{sfn|Пакистан тарихы|2008|с=63}} Пакистан дәүләте төҙөлә. Был дәүләткә [[Индостан]]дың күпселек мосолмандар йәшәгән төньяҡ-көнсығыш һәм төньяҡ-көнбайыш райондары инә. Пакистандың үҙаллы административ берәмеге сифатында беренсе генерал-губернаторы [[Джинна]], илдең беренсе премьер-министры — [[Лиакат Али Хан]] була. 1958 йылда илдә беренсе [[Пакистанда хәрби түңкәрелеш (1958)|хәрби түңкәрелеш]] була,
[[1965]] һәм [[1971 йыл]]дарҙа Пакистан [[Һиндостан]] менән [[һинд-пакистан конфликты|һуғыштар]] алып бара. 1971 йылда [[Көнсығыш Пакистан]] бойондороҡһоҙ дәүләт [[Бангладеш]] булып китә. [[1977 йыл]]да [[Пакистанда хәрби түңкәрелеш (1977)|хәрби түңкәрелеш]] була. Был ваҡытта Пакистан [[АҠШ]] яҡлы булып сығыш яһай һәм күрше
Президент вазифаһын башҡарыусы [[Гулам Исхаҡ Хан]] парламентҡа яңы һайлауҙар билдәләй.Һайлауҙарҙа [[Пакистан халыҡ партияһы]]
Яңы һайлауҙар үткәндән һуң [[Наваз Шәриф]] илдең яңы премьеры була.
[[1990-сы йылдарҙа]] [[Абдул Ҡадир Хан]] етәкселегендә Пакистанда ядро ҡоралы программаһы үҫеш ала, был АҠШ-тың Пакистанға ҡаршы
[[2000-се йылдар]] башында Пакистандың төньяҡ-көнбайыш регионы [[Вәзирстан]] [[Талибан]] хәрәкәте терәге була. [[2004 йыл]]да талибтар регионда ысынбарлыҡта власты ҡулға алалар.
[[
[[2008 йыл]]дың 18 февралендә Пакистанда дөйөм һайлауҙар үтте, әммә [[Бәнәзир Бхутто үлтерелеү]] арҡаһында һайлау 2008 йылдың 8 ғинуарына күсерелә. Һайлауҙарҙа Пакистан халыҡ партияһы күпселек тауыш ала һәм [[Пакистан мосолман лигаһы]] менән альянс төҙөй. 2008 йылдың 18 авгусында Пәрүәз Мөшарраф [[импичмент]] хәүефе шарттарында Пакистандың президенты посынан китә. Был хәлдән һуң башланған президент һайлауҙары барышында Пакистан халыҡ партияһы кандидаты [[Асиф Али Зардари]] еңеү яулай һәм Пакистандың президенты булып китә.
| |||