Бенгал ҡултығы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
18 юл:
}}
 
'''Бенга́л ҡултығы''' ({{lang-bn|বঙ্গোপসাগর}}, {{lang-ta|வங்காள விரிகுடா}}, {{lang-hi|बंगाल की खाड़ी}})  — [[Һинд океаны]]ның төньяҡ-көнсығышында урынлашҡан донъялағы иң ҙур диңгеҙ ҡултығы. Ҡултыҡты [[Һиндостан]], [[Бангладеш]], [[Мьянма]] һәм [[Шри-Ланка]] илдәренең ярҙары йыуып тора. Көнбайышта  — [[Һиндостан ярымутрауы]], көнсығышта Мьянма яр буйы һәм Андаман һәм Никобар утрауҙар дуғалары менән сикләнгән. Ҡултыҡтың төньяҡ осонда уға исем биреүсе ''Бенгалия'' тарихи өлкәһе урынлашҡан.
[[FileФайл:Coxsbazar sun 2003.jpg|thumb|250px|[[Бангладеш]]тағы Кокс Базар пляжы]]
Бенгал ҡултығына күп кенә йылғалар  — [[Ганг]], [[Брахмапутра]], Мегхна, [[Кришна (йылға)|Кришна]], Годавари, Кавери, Маханади, [[Иравади]] һыуҙарын ҡоя.
 
Ҡултыҡтың төньяҡ-көнсығыш яр буйында [[Бангладеш]]тың Кокс-Базар янында донъялағы иң ныҡ һуҙылған пляж урынлашҡан (120 км).
 
Гидрологик, гидрохимик һәм башҡа параметрҙар буйынса Бенгал ҡултығы диңгеҙҙәргә ҡарай.
29 юл:
Халыҡ-ара гидрографик ойошма Бенгал ҡултығының сиктәрен артабанғыса билдәләй<ref>{{cite web|url=http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf|title=Limits of Oceans and Seas, 3rd edition|year=1953|publisher=International Hydrographic Organization|accessdate=7 February 2010}}</ref>:
 
:: ''Көнсығышта:'' [[Мьянма|Бирмалағы]] Модин (Негрейс) морононан (16°03'N03’N) алып иң эрерәк Андаман утрауҙары аша Кесе Андаман утрауындағы нөктәгә (10°48'N48’N, 92°24'E24’E) тиклем үткәрелгән һыҙыҡ буйлап.
 
:: ''Көньяҡта:'' [[Шри-Ланка]] һәм [[Һиндостан]] араһындағы Әҙәм күпере аша һәм Цейлон утрауының иң көньяҡ нөктәһе  — Дондра Хед морононан алып [[Суматра]] утрауындағы иң төньяҡ нөктәһе  — Поелое Брас моронона тиклем үткәрелгән һыҙыҡ.
 
== Этимология ==
[[FileФайл:Gopalpur 's beach, the ocean.JPG|thumb|right|250px|Гопалпур яр буйы]]
 
Боронғо индуистик текстарҙа ҡултыҡ ''Маходабхи'' тип атала<ref name="Kuttan">{{cite book | url=http://books.google.co.in/books?id=nERVRxj22W0C&pg=PA243&lpg=PA243&dq=mahodadhi+bay+of+bengal+-fort+-hotel&source=bl&ots=ZrIiu1tlse&sig=rSvesIq2m3DFn8HRbZqWCoNr8lk&hl=en&sa=X&ei=OqMUUoqPMsa3rgep1ICQCA&ved=0CDgQ6AEwAjgK#v=onepage&q=mahodadhi%20bay%20of%20bengal%20-fort%20-hotel&f=false | title=The Great Philosophers of India | publisher=AuthorHouse | author=Kuttan | year=2009 | isbn=978-1434377807}}</ref><ref name="indiatourism4u">{{cite web | url=http://www.indiatourism4u.in/tourism/960/Tamil-Nadu/Dhanushkodi/ | title=Dhanushkodi | publisher=indiatourism4u.in | accessdate=21 August 2013}}</ref>. Антик карталарҙа ҡултыҡ ''Синус Гангетикус'' йәки ''Гангетикус Синус'' тип билдәләнгән, был тәржемә иткәндә «"Ганг ҡултығы»"н аңлатҡан<ref>[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:1794_Anville_Map_of_the_Ancient_World_-_Geographicus_-_AncientWorld-anville-1794.jpg 1794, Orbis Veteribus Notus by Jean Baptiste Bourguignon d'Anvilled’Anville]</ref>. Х быуатта Чола империяһы экспанциялары осоронда Оло Һиндостан мәҙәни төбәге үҫешкәс, был ҡултыҡты ''Чола күле'' тип атайҙар. Һуңыраҡ Бенгалия тарихи өлкәһенең атамаһын ҡуллана башлайҙар<ref>[http://www.wissenladen.de/maps/map.php?Bay%20of%20Bengal%20%5B~~~~~%5D&id=293&ln=en&PHPSESSID=a Map of the Bay of Bengal] URL accessed 22 January 2007</ref>.
[[File:Gopalpur 's beach, the ocean.JPG|thumb|right|250px|Гопалпур яр буйы]]
Боронғо индуистик текстарҙа ҡултыҡ ''Маходабхи'' тип атала<ref name="Kuttan">{{cite book | url=http://books.google.co.in/books?id=nERVRxj22W0C&pg=PA243&lpg=PA243&dq=mahodadhi+bay+of+bengal+-fort+-hotel&source=bl&ots=ZrIiu1tlse&sig=rSvesIq2m3DFn8HRbZqWCoNr8lk&hl=en&sa=X&ei=OqMUUoqPMsa3rgep1ICQCA&ved=0CDgQ6AEwAjgK#v=onepage&q=mahodadhi%20bay%20of%20bengal%20-fort%20-hotel&f=false | title=The Great Philosophers of India | publisher=AuthorHouse | author=Kuttan | year=2009 | isbn=978-1434377807}}</ref><ref name="indiatourism4u">{{cite web | url=http://www.indiatourism4u.in/tourism/960/Tamil-Nadu/Dhanushkodi/ | title=Dhanushkodi | publisher=indiatourism4u.in | accessdate=21 August 2013}}</ref>. Антик карталарҙа ҡултыҡ ''Синус Гангетикус'' йәки ''Гангетикус Синус'' тип билдәләнгән, был тәржемә иткәндә «Ганг ҡултығы»н аңлатҡан<ref>[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:1794_Anville_Map_of_the_Ancient_World_-_Geographicus_-_AncientWorld-anville-1794.jpg 1794, Orbis Veteribus Notus by Jean Baptiste Bourguignon d'Anville]</ref>. Х быуатта Чола империяһы экспанциялары осоронда Оло Һиндостан мәҙәни төбәге үҫешкәс, был ҡултыҡты ''Чола күле'' тип атайҙар. Һуңыраҡ Бенгалия тарихи өлкәһенең атамаһын ҡуллана башлайҙар<ref>[http://www.wissenladen.de/maps/map.php?Bay%20of%20Bengal%20%5B~~~~~%5D&id=293&ln=en&PHPSESSID=a Map of the Bay of Bengal] URL accessed 22 January 2007</ref>.
 
== Диңгеҙ порттары ==
[[FileФайл:VizagPort.jpg|thumb|250px|Вишакхапатнам порты, [[Һиндостан]]]]
 
Ҡултыҡтың ярҙарында донъяның иң ҙур порттарының ҡайһылары урынлашҡан  — [[Читтагонг]] порты ([[Бангладеш]]) һәм Вишакхапатнам һәм Ченнаи ([[Һиндостан]]). Ҙур порттар рәтенә Монгла, [[Калькутта]] һәм Янгон ([[Мьянма|Бирма]]) порттары инә.
[[File:VizagPort.jpg|thumb|250px|Вишакхапатнам порты, [[Һиндостан]]]]
Ҡултыҡтың ярҙарында донъяның иң ҙур порттарының ҡайһылары урынлашҡан — [[Читтагонг]] порты ([[Бангладеш]]) һәм Вишакхапатнам һәм Ченнаи ([[Һиндостан]]). Ҙур порттар рәтенә Монгла, [[Калькутта]] һәм Янгон ([[Мьянма|Бирма]]) порттары инә.
 
== Утрауҙар ==
Ҡултыҡта күп кенә утрауҙар бар, шул иҫәптән Андаман утрауҙары, Никобар утрауҙары һәм Мьей утрауҙары бар. Мьянманың яр буйы янында урынлашҡан Чедуба утрауҙары төркөмө янар ҡойо вулкандары барлығы менән айырылып тора. 572 Андаман һәм Никобар утрауҙары араһынан тик 37 йәғни 6,5  % ғына төйәкләнгән<ref>[http://www.and.nic.in/port-blair.htm The long stretch of sand glistening like silver dust] URL accessed 23 January 2007</ref>
 
== Иҫкәрмәләр ==